موارد مصرف و عوارض جانبی Folic Acid فولیک اسید | اسید فولیک
فهرست سرفصل ها
Folic Acid
فولیک اسید
موارد و مقدار مصرف Folic Acid فولیک اسید :
الف) کم خونی های ماکروسیتیک یا مگالوبلاستیک ثانویه به کمبود اسید فولیک، بیماری کبدی، الکلیسم، انسداد روده، همولیز بیش از حد.
زنان باردار و شیرده: mg 8/0 در روز.
بزرگسالان و کودکان بالای 4 سال : mg 4/0 میلی گرم روزانه به مدت 5-4 روز و پس از اصلاح کم خونی رژیم غذایی مناسب رعایت شود.
کودکان کوچکتر از چهار سال: مقدار تا mg/day 3/0 از راه خوراکی ، تزریق زیرجلدی یا عضلانی مصرف میشود.
ب) جلوگیری از کمخونی مگالوبلاستیک بارداری و صدمات جنینی.
بزرگسالان: در دوران بارداری، مقدار mg/day 1 از راه خوراکی.
پ) مکمل غذایی.
بزرگسالان: مقدار mg/day 2/0-15/0 از راه خوراکی برای مردان و mg 18/0-15/0 برای زنان.
کودکان: مقدار mg/day 05/0 از راه خوراکی مصرف میگردد.
ت) اسپروی مناطق حاره.
بزرگسالان: مقدار mg/day 15-3 از راه خوراکی مصرف میشود.
موارد منع مصرف و احتیاط:
تداخل دارویی Folic Acid فولیک اسید
اسید فولیک میتواند مکانیسم داروهای ضد تشنج مانند فنی توئین و فنوباربیتال را افزایش دهد. فنیتوئین و پیریمیدون ممکن است غلظتهای سرمی فولات را کاهش دهند و در صورت مصرف طولانی مدت ، موجب بروز نشانههای کمبود اسید فولیک شوند. اسید فولیک ممکن است با اثرات ضد میکروبی پیریمتامین در مقابل توکسوپلاسموز تداخل کند. آنتاگونیستهای اسید فولیک، (پیریمتامین، تریمتوپریم یا تریامترن آمینو سالیسیلیک اسید کلرامفنیکل متوتروکسات) و قرصهای ضد بارداری، ممکن است موجب کمبود دی هیدروفولات ردوکتاز شوند و در نتیجه ممکن است در کاربرد اسید فولیک ایجاد اختلال کنند.
اثر Folic Acid فولیک اسید بر آزمایشهای تشخیصی
اسیدفولیک غلظت فولات را در سرم و گلبولهای قرمز کاهش می دهد.
مکانیسم اثر:
فولات برونزاد برای حفظ گلبول سازی طبیعی و ساخت نوکلئوپروتئینها لازم است. اسید فولیک تولید گلبولهای قرمز و سفید خون و پلاکتها را در بعضی از کم خونیهای مگالوبلاستیک تحریک میکند.
اسیدفولیک موجود در مواد غذایی، عمدتاً به صورت فولاتپلیگلوتامات احیا شده است. این ویتامین ممکن است تنها بعد از هیدرولیز ، احیا و متیله شدن در دستگاه گوارش جذب شود. تبدیل این ویتامین به تتراهیدروفولات فعال ممکن است نیاز به ویتامین B12 داشته باشد.
شکل صناعی خوراکی اسید فولیک، نوع مونوگلوتامات این ویتامین است و حتی در سندرمهای سوء جذب، به طور کامل جذب میشود.
فارماکوکینتیک
جذب: از دستگاه گوارش، و عمدتاً از قسمت فوقانی روده کوچک به سرعت جذب میشود. حداکثر فعالیت فولات در خون طی 60-30 دقیقه بعد از مصرف خوراکی حاصل میشود. غلظت سرمی طبیعی فولات mcg/ml 015/0 – 005/0 است. غلظتهای سرمی کمتر از mcg/ml 005/0 معمولاً نشان دهنده کمبود فولات و غلظتهای کمتر از mcg/ml 002/0 معمولاً نشان دهنده کمخونی مگالوبلاستیک است.
پخش: اسید تتراهیدروفولیک فعال و مشتقات آن در تمام بافتهای بدن انتشار مییابند. کبد حاوی حدود نصف تمام ذخایر فولات بدن است. فولات به طور فعال در مایع مغزی – نخاعی (CSF) تمرکز مییابد. اسیدفولیک در شیر انتشار می یابد.
متابولیسم: اسید فولیک در کبد به N5 ـ اسید متیل تترا هیدروفولیک ، شکل عمده ذخیره و انتقال فولات، متابولیزه میشود.
دفع: یک بار مصرف 2/0ـ1/0 میلی گرم اسیدفولیک معمولاً موجب ظاهر شدن مقدار کمی از دارو در ادرار میشود. بعد از مصرف مقادیر زیاد دارو، مقادیر زیادی فولات به صورت تعییر نیافته از طریق ادرار دفع میشود. مقادیر کمی از اسید فولیک از طریق مدفوع دفع میشود. حدود mg/day 05/0 از ذخایر طبیعی فولات بدن از طریق ترشح در ادرار و مدفوع و پیوندهای اکسیده کننده به مولکولها از بین میرود.
فارماکوکینتیک:
موارد منع مصرف و احتیاط
موارد منع مصرف: در بیمارانی که آنمی پرنیشوز تشخیص داده نشده دارند منع مصرف دارد زیرا ممکن است علائم آنمی را بپوشاند. همچنین در بیمارانی که آنمی پرنیشوز و سایر آنمیهای مگالوبلاستیک ثانویه به کمبود vitB12 دارند منع مصرف دارد.
اشکال دارویی Folic Acid فولیک اسید:
Tablet: 1, 5mg
Injection: 5 mg/ml, 10ml
اطلاعات دیگر:
طبقهبندی فارماکولوژیک: مشتق اسید فولیک.
طبقهبندی درمانی: مکمل ویتامین (ویتامین B9).
طبقهبندی مصرف Folic Acid فولیک اسید در بارداری: رده A(اگر مقدار مصرف دارو بیش از حد مجاز روزانه باشد، رده C).
ملاحظات اختصاصی
مقدار مجاز روزانه (RDA) برای اسیدفولیک در کودکان mcg 200-25 و دربزرگسالان mcg 200-180 است. مقدار mcg/day 100 به عنوان مکمل خوراکی مناسب شناخته شده است. زنان باردار به mcg/day 400 نیاز دارند. درطی شش ماه اول شیردهی ، مقدار mcg/day 280 لازم است. درطی شش ماه دوم شیردهی ، mcg/day 260 کافی است.
سطح فولات نرمال در سرم بین mcg/ml 015/0- 005/0 می باشد و عموما سطح سرمی زیر mcg/ml 005/0 نشان دهنده کمبود فولات می باشد و سطح سرمی زیر mcg/ml 002/0 معمولاً باعث آنمی مگالوبلاستیک خواهد شد.
بیماران تحت دیالیز در معرض خطر کمبود فولات هستند.
هنگامی که کمخونی ناشی از کمبود ویتامین B12 وجود دارد اسید فولیک نباید به تنهایی به کار رود.
دوزهای بالاتر از mg 1/0 در روز می تواند علائم آنمی پرنیشوز را بپوشاند. اما صدمه به اعصاب همچنان پیشروی نماید.
در بیماران الکلی یا مبتلا به سایر کمبودهای ویتامینی و یا هموپوتیز مختل ممکن است مقاومت به درمان دیده شود.
مصرف Folic Acid فولیک اسید در شیردهی: اسیدفولیک در شیر انتشار مییابد. به نظر میرسد در زنان باردار و مادران شیرده ، مقدار mg/day 8/0 اسید فولیک برای حفظ مغز استخوان در حالت نرموبلاستیک، بعد از توقف نشانههای بالینی و بازگشت اجزای خون به حالت طبیعی، کافی باشد.
عوارض جانبی Folic Acid فولیک اسید
اعصاب مرکزی: درد و کوفتگی عمومی بدن.
تنفسی: برونکواسپاسم.
پوست: بثورات پوستی، خارش، اریتم.
سایرعوارض: اسپاسم آلرژیک نایژهای، کسالت عمومی، آنافیلاکسی.
مسمومیت و درمان
تظاهرات بالینی: اسیدفولیک نسبتاً غیرسمی است. عوارض گوارشی و CNS به ندرت در بیمارانی گزارش شده است که mg/day 15 اسیدفولیک را به مدت یک ماه مصرف کردهاند.
منبع : دارونما