(نام لاتین: addison’s disease)
شرح بیماری
بیماری آدیسون (نارسایی غده فوق كلیوی) عبارت است از تخریب تدریجی و پیش‌روندة غدد فوق‌كلیوی كه در بالای كلیه‌ها قرار دارند. غدد فوق‌كلیوی چندین هورمون ترشح می‌كنند كه برای بعضی از كارهای بدن ضروری هستند. این هورمونها كمك می‌كنند تا تعادل مایعات بدن حفظ شود. آنها همچنین در كارهای زیر نقش دارند: سوخت و ساز قند و پروتئین، حفظ فشار خون، و پاسخ به استرس جسمانی. بیماری آدیسون نادر است، اما می‌توان آن را در هر سنی دید. شیوع آن در مردان و زنان تقریباً برابر است. باید توجه داشت كه علایم بیماری ممكن است به آهستگی و در طی چند ماه تا چند سال بروز كنند.
علایم شایع
ضعف و خستگی
اختلالات گوارشی (تهوع، استفراغ، دردشكم، اسهال، كاهش اشتها و وزن)
كاهش فشار خون كه باعث غش و منگی می‌شود.
پوست قهوه‌ای رنگ (شبیه حالت برنزه شدن) همراه با وجود لكه‌های سفید روی آن
تیره شدن كك و مك، جوشگاه زخم، و نوك پستان
ریزش مو
احساس سرما در همه اوقات
رفتار نابهنجار، یا تغییر خلق، مثل حالت تهاجمی یا افسردگی
علل
علایم به علت كاهش سطح هورمون‌های شبیه كورتیزون ـ تولید شده توسط غدد فوق كلیوی ـ ایجاد می‌شوند. البته علت نارسایی غدد فوق كلیوی معمولاً نامعلوم است، ولی پزشكان معتقدند كه این بیماری از نوع بیماریهای خود ایمنی است.
البته نارسایی غدد فوق كلیوی ممكن است به دنبال بیماریهای زیر نیز ایجاد شود: بیماری سل، سرطان، بیماریهای غدة هیپوفیز و ایدز
استفاده از داروهای كورتیزونی خوراكی برای سایر بیماری‌ها. در این حالت نارسایی وقتی نمود می‌یابد كه مصرف این داروها قطع شود، زیرا گاهی فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری غدد فوق كلیوی پس از قطع دارو به حالت اولیه بر نمی‌گردد
عوامل افزایش‌دهندة خطر
استرس
دیابت شیرین (مرض قند)
جراحی
درمان ضد انعقادی
پیشگیری
هیچگاه داروهای كورتیزونی را سر خود قطع نكرده یا دوز آنها را تغییر ندهید.
عواقب مورد انتظار
اگر این بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود، علایم را می‌توان با هورمون‌درمانی كنترل و یك زندگی طبیعی و بدون دردسر داشت.
در مراحل پیشرفته، این بیماری، چنانچه درمانی برای آن انجام نشود، به مرگ منتهی خواهد شد.
عوارض احتمالی
ایجاد یك حالت وخیم به دنبال آسیب جسمانی یا بروز یك بیماری. این حالت «بحران غدد فوق‌كلیوی» نیز نامیده می‌شود. علایم در این حالت برجسته و شامل مواردی چون درد، ضعف، كاهش فشارخون، بالا یا پایین بودن حرارت بدن و غش می‌شود.
اشتباه گرفتن این بیماری با یك بیماری روانی
استعداد ابتلا به عفونت‌ها
درمان
اصول كلی
آزمایش‌های تشخیصی ممكن است شامل آزمایش مِتی راپون برای سنجش عملكرد غدد فوق‌كلیوی باشند.
این بیماری برای تمام عمر گریبانگیر بیمار خواهد بود. اگر مبتلا به این بیماری هستید، سعی كنید تا اصول مراقبت از خود را فرا بگیرید. توجه دقیق به زمانبندی مصرف داروها بسیار حیاتی است.
در مورد «بحران غدد فوق‌كلیوی» و ارتباط آن با استرس جسمانی (عفونت، جراحی، یا صدمات جسمانی) اطلاعات خود را افزایش دهید.
به هر پزشك یا دندانپزشكی كه مراجعه می‌كنید، وی را از بیماری خود آگاه سازید.
اگر در جایی زندگی می‌كنید یا به جایی قصد مسافرت دارید كه خدمات پزشكی چندان در دسترس نیست، باید دستورالعمل مربوط به تزریق كورتیزون را در شرایط اورژانس فرار بگیرید.
یك دست‌بند یا گردن‌آویز مخصوص همراه داشته باشید كه روی آن مشخص شده باشد كه شما آدیسون دارید و ضمناً دارو و دوز مصرفی نیز روی آن قید شده باشد.
مراقب باشید واكسیناسیون شما به روز باشد، از جمله واكسیناسیون آنفلوآنزا و ذات‌الریه
بستری شدن به هنگام «بحران غدد فوق‌كلیوی»
داروها
برای شما یكی از چندین نوع مختلف از داروهای كورتیزونی تجویز خواهد شد. همچنین در اغلب موارد، نیاز به یك مینرالوكورتیكویید برای كنترل تعادل نمك و مواد معدنی وجود دارد. زمانبندی مصرف داروها را دقیقاً رعایت نماید. هرگز داروی خود را بدون نظر پزشك تغییر ندهید یا حذف نكنید.
فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری
هیچ محدودیتی برای آن وجود ندارد.
رژیم غذایی
ممكن است نیاز به یك رژیم غذایی خاص وجود داشته باشد (مثلاً، رژیمی كه جهت حفظ تعادل سدیم و پتاسیم یا افزایش كربوهیدرات یا پروتئین دریافتی تجویز می‌شود).
درچه شرایطی باید به پزشك مراجعه نمود؟
اگر شما یا یكی از اعضای خانواده تان علایم بیماری آدیسون را دارید، به خصوص علایم «بحران غدد فوق‌كلیوی». در این صورت فوراً مراجعه نمایید. «بحران غدد فوق‌كلیوی» یك اورژانس است.
در صورتی كه بعد از مراجعه و تشخیص، یكی از حالات زیر پیش آید: ـ علامت عفونت مثل تب، لرز، درد عضلانی، سردرد و منگی. ـ آسیب جدی مثل شكستگی استخوان، در رفتگی مفصل، یا آسیب داخلی اعضا
اگر قرار است تحت یك عمل جراحی غیراورژانس و برنامه‌ریزی شده قرار بگیرد یا به هر علت نیاز به بیهوشی دارید.
اگر دچار علایم جدید و نامنتظره بروز كرده‌اند. داروهای مورد استفاده برای درمان ممكن است عوارض جانبی به همراه داشته باشند. از آن جمله عبارتند از: برآمده شدن شكم، نازك شدن اندام‌ها، پف كردن صورت و چشم‌ها، آكنه، و رشد مو روی صورت
تصاوير بيماري [divider]
این مطلب فقط جنبه اطلاع رسانی دارد.برای تجویز دارو حتما با پزشک مشورت کنید