(نام لاتین: pulmonary embolism)
شرح بیماری
آمبولی ریه وجود لخته خون یا چربی (به ندرت) در یكی از شریان‌هایی كه به بافت ریه‌ها خونرسانی می‌كنند. لخته خون در ابتدا در یكی از وریدهای عمقی اندام تحتانی یا لگن شكل می‌گیرد. آمبولی چربی معمولاً از ناحیه یك شكستگی استخوانی تشكیل می‌شود. لخته خون یا آمبولی چربی از طریق جریان خون و با عبور از قلب به یكی از شریان‌های مشروب كننده بافت ریه راه یافته و در آنجا مستقر می‌گردد. این پدیده سبب انسداد شریان مزبور و در نتیجه كاهش توانایی تنفسی و گاهی تخریب بافت ریه می‌گردد. آمبولی ریه در همه سنین ممكن است رخ دهد ولی در بزرگسالان شایع‌تر است.
علایم شایع
كوتاهی نفس ناگهانی
غش كردن یا حالت غش پیدا كردن
درد قفسه سینه
سرفه (گاهی همراه با خلط خونی)
تندی ضربان قلب
تب خفیف قبل از بروز علایم فوق معمولاً تورم و درد اندام تحتانی وجود دارد.
علل
لخته شدن خون در وریدهای عمقی. این حالت هر زمان كه خون در داخل ورید تجمع یافته و به خوبی جریان نداشته باشد می‌تواند ایجاد شود.
عوامل تشدید كننده بیماری
سن بالای 60 سال
هرگونه آسیب یا بیماری مستلزم استراحت طولانی در بستر
نشستن در یك وضعیت ثابت به مدت طولانی مثلاً در طی مسافرت با هواپیما
جراحی اخیر
نارسایی احتقانی قلب
اختلالات ریتم قلب
پلی‌سیتمی؛ كم خونی همولیتیك
شكستگی استخوان
چاقی؛ استعمال دخانیات
بارداری
مصرف قرص‌های ضد بارداری به خصوص در خانم‌های سیگاری
پیشگیری
از استراحت طولانی‌مدت در بستر در طی بیماری خودداری كنید. در طی دوره نقاهت از جوراب كشی استفاده كنید (چه در هنگام استراحت در بستر و چه در هنگام برخاستن از بستر)
پس از جراحی هر چه سریعتر حركت اندام‌های تحتانی و راه رفتن را شروع كنید.
خودداری از استعمال دخانیات، به خصوص در خانم‌های 35 سال به بالا كه قرص ضد بارداری مصرف می‌كنند.
اجتناب از جراحی‌های غیر ضروری. در این موارد از روش‌های دیگری غیر از جراحی استفاده كنید.
در طی سفر هر 2-1 ساعت مدتی ایستاده و راه بروید.
مصرف یك قرص آسپرین در روز ممكن است نقش پیشگیری كننده در این زمینه داشته باشد؛ در این باره با پزشك خود مشورت كنید.
عواقب مورد انتظار
معمولاً مراقبت‌های ویژه در عرض 14-10 روز بهبود می‌یابد.
عوارض احتمالی
مرگ سریع‌الوقوع در اثر یك لخته بزرگ كه بیش از 50% جریان خون ریه‌ها را مسدود كند.
خونریزی شدید داخل ریه دراثر لخته‌های كوچكتر
درمان
اصول كلی
بررسی‌های تشخیصی ممكن است شامل رادیوگرافی قفسه سینه، اسكن ریه، آنژیوگرافی ریه، نوار قلب، سمع قلب و ریه، و آزمایش‌های خون جهت اندازه‌گیری عوامل انعقادی و زمان پروترومبین باشد.
هدف درمانی عبارتست‌از:
حفظ عملكرد قلب و ریه در حد قابل قبول (تا برطرف شدن لخته) و جلوگیری از عود آمبولی
جراحی ممكن است به منظور بستن ورید بزرگ منتهی به قلب و ریه (ورید اجوف) یا قرار دادن یك صافی در داخل آن برای جلوگیری از عبور لخته‌ها به سمت قلب لازم باشد (به ندرت)
استفاده از جوراب‌كشی یا پیچیدن ساق پا با باند كشی
از نشستن به حالتی كه ساق‌ها یا مچ پاها را روی یكدیگر بیندازید خودداری كنید.
در هنگام نشستن طولانی مدت طوری بنشینید كه پاها بالاتر از ران‌ها قرار گیرند.
در هنگام خوابیدن پاها را بالاتر از سطح بستر قرار دهید.
داروها
داروهای ضد انعقاد در جهت حل كردن لخته و جلوگیری از ایجاد دوباره آن. سطح داروهای ضد انعقاد باید به طور مرتب اندازه‌گیری شود تا اطمینان حاصل شود سطح آنها در حد مطلوب و بی‌خطر است.
تجویز اكسیژن، در صورت نیاز
آنتی‌بیوتیك‌ها، در موارد آمبولی عفونی
فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری
تا هنگام برطرف شدن علایم التهابی ناشی از لخته شدن خون در بستر استراحت نمایید. در طی استراحت در بستر اندام‌های تحتانی را به طور مكرر حركت دهید تا به جریان یافتن خون در آنها كمك شود.
رژیم غذایی
رژیم خاصی نیاز نیست.
درچه شرایطی باید به پزشك مراجعه نمود؟:
اگر شما یا یكی از اعضای خانواده‌تان دارای علایم آمبولی ریه باشید. این حالت یك اورژانس است!
بروز موارد زیر در طی درمان:
ـ درد قفسه سینه
ـ سرفه همراه خلط خونی
ـ كوتاهی نفس
ـ تشدید تورم و درد ساق پا
[divider]تصاوير بيماري
این مطلب فقط جنبه اطلاع رسانی دارد.برای تجویز دارو حتما با پزشک مشورت کنید