پیشگیری و درمان سکته مغزی,علائم هشدار دهنده سکته مغزی
فهرست سرفصل ها
علائم هشدار دهنده سکته مغزی
بیماری عروق کرونر
این بیماری یکی از شناخته شده‌ترین دلایل افزایش خطر سکته مغزی محسوب می شود. جدا شدن یک تکه از پلاک و مسدود شدن یک سرخرگ می تواند جریان خون را به طور کامل متوقف کرده و به شکل گیری حمله قلبی منجر شود. این شرایط خطر سکته مغزی را دو برابر می کند.
بیماری عروق محیطی (PAD)
این بیماری به واسطه تشکیل پلاک در سرخرگ هایی که خون مورد نیاز دست ها و پاها را تامین می کنند، تعریف می شود. در این شرایط احساس درد یا خستگی در پاها هنگام پیاده روی یا بالا رفتن از پله ها شکل می گیرد. ابتلا به بیماری عروق محیطی می تواند خطر حمله قلبی یا سکته مغزی را افزایش دهد.
بیماری عروق کاروتید
این بیماری را می توان مسیری سریع به سوی سکته مغزی در نظر گرفت. این بیماری به واسطه مسدود شدن یکی از سرخرگ های کاروتید با یک تکه پلاک شکل می گیرد که کاهش یا توقف کامل جریان خون به مغز را موجب می شود.
آنوریسم
هر یک از بیماری های بالا می توانند به یک آنوریسم منجر شوند. زمانی که دیواره سرخرگ تضعیف شده و همانند یک بادکنک باد می شود، ممکن است کشیدگی تا حدی ادامه یابد که به پارگی و خونریزی داخلی منجر شود. یک سکته مغزی تهدیده کننده زندگی به واسطه پارگی یک آنوریسم مغزی رخ می دهد. آنوریسم ها می توانند همانند بمب های ساعتی پنهان باشند و تا زمان پارگی رگ موجب هیچ نشانه یا علامتی نشوند.
نارسایی مزمن وریدی (CVI)
زمانی که دریچه های موجود در یک سیاهرگ عملکرد درستی ندارند، جریان خون به سمت قلب متوقف شده و در پاها تجمع می کند. نارسایی مزمن وریدی می تواند به واسطه یک لخته خون شکل بگیرد و ممکن است در نتیجه یک سبک زندگی کم تحرک رخ دهد.
آمبولی ریوی
گاهی اوقات یک لخته خون در پاها به حرکت درآمده، وارد ریه ها شده و یک سرخرگ ریوی را مسدود می کند. در صورت عدم درمان به موقع، آمبولی ریوی زندگی فرد را در معرض تهدید قرار می دهد.
ترومبوز سیاهرگی عمقی (DVT)
استراحت طولانی مدت در رختخواب، یا نشستن های طولانی مدت، مانند مسافرت های هوایی طولانی، می توانند جریان خون را کند کرده و لخته های خون در سیاهرگ های عمقی، به طور معمول در پاها، شکل بگیرند. اگر لخته خون حرکت کرده و وارد ریه ها شود موجب آمبولی ریوی می شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
بیشتر مواردی که به آنها اشاره شد می توانند به صورت مستقیم به یک سکته مغزی منجر شوند. آگاهی از نشانه های هشدار دهنده و مراجعه سریع به پزشک از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از جمله این نشانه ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بی حسی یا ضعف ناگهانی صورت، دست ها یا پاها
- سردرگمی ناگهانی، دشواری در صحبت کردن یا درک گفتار
- مشکلات بینایی ناگهانی یا تاری دید در یک یا هر دو چشم
- دشواری در راه رفتن، سرگیجه یا از دست دادن هماهنگی
- سردرد شدید ناگهانی بدون دلیل مشخص
نشانه های تشخیص سریع سکته مغزی
- افتادگی صورت
- ضعف دست ها
- مشکل گفتاری
پیشگیری از مشکلات سیاهرگی و سرخرگی
واژه مهم در این زمینه «پیشگیری» است. برخی از این مشکلات قابل درمان هستند، اما برخی از آنها شانس دوباره ای در اختیار انسان قرار نمی دهند.
اگر مجبور هستید ساعات طولانی به کار بپردازید و ورزش نمی کنید، توجه داشته باشید که مطالعات نشان داده اند که فعالیت جسمانی مهمترین تغییر در سبک زندگی برای پیشگیری از خطر حمله قلبی و سکته مغزی است.
راههای درمان سکته مغزی
درمان اولیه پس از وقوع یک سکته مغزی شامل تحت نظر گرفتن دقیق فرد و انجام اقدامات پرستاری برای محافظت راه تنفسی او می‌باشد. اگر در سی تی اسکن دیده شد که یک لخته خون در شریان وجود دارد، باید فوراً با استفاده از داروهای ترومبولیتیک اقدام به حل کردن آن نمود. این درمان ممکن است باعث بهبود عواقب سکته مغزی بشود اما در هر موردی نباید آن را بکار برد، زیرا باعث افزایش خطر بروز خونریزی در مغز می‌شود. انجام درمان طولانی مدت برای کاهش خطر وقوع سکته‌های مغزی بعدی بستگی به این دارد که علت ایجاد این سکته مغزی چه بوده‌است.
یکی از راههای درمان سکته مغزی ناشی از انسداد عروق، حل کردن لخته مسدودکننده رگ است.
این کار با استفاده از دارویی به نام Alteplase یا به اختصار tPA انجام می‌شود. «البته tPA خطراتی هم دارد برای مثال tPAبعد از اثرگذاری و عمل ترومبولیز به درون مغز ترواش می‌کند و به دلیل نیمه عمر بالا و پروتئاز بودن روی پروتئین سازنده عروق خونی PDGF_CC اثر می‌گذارد و سپس روی گیرنده آن اثر می‌گذارد و سرانجام سازوکاری که از مغز در مقابل سموم محافظت می‌کرد (سد خونی مغزی یاBBB) مختل می‌کند و ادم وازوژنیک را به وجود می‌آورد به علاوه باعث پارگی عروق مغزی در آن ناحیه می‌شود.
tPA فعال‌کنندهٔ پروتئین پلاسمینوژن است که در کبد ساخته شده و ترشح می‌شود اما در زمان سکته مغزی-قلبی یا ترشح نمی‌شود یا کم ترشح می‌شود که باعث کاهش زمان درمان می‌شود. هر قدر این درمان سریعتر انجام شود نتیجه بهتری دارد و حداکثر ظرف چهار ساعت و نیم از شروع سکته مغزی قابلیت تزریق وجود دارد. هر قدر تزریق از شروع سکته به تأخیر بیفتد احتمال بروز خونریزی مغزی بدنبال این درمان بیشتر می‌شود. این دارو از طریق ورید بازویی یا داخل شریانی تزریق می‌شود.
اگر زمان فوق از دست برود و علت سکته آمبولی یا ترومبوز عروق مغزی بوده‌باشد، داروهایی مثل آسپیرین یا وارفارین تجویز می‌شود تا با رقیق کردن خون از وقوع لخته‌های خون جلوگیری کند. اگر مشخص شد که یک شریان دچار تنگی شده‌است ممکن است با جراحی بتوان آن را باز نمود. بعد از بروز یک سکته مغزی که علتش خونریزی و پاره شدن یک شریان بوده‌است، درمان بر روی زمینهٔ ایجادکننده آن متمرکز می‌شود.
درمان طولانی مدت آن ممکن است شامل تجویز داروهای ضد فشار خون باشد تا فشار خون را پایین آورده و از احتمال خونریزی‌های بعدی جلوگیری کند. اگر سکته مغزی بر اثر التهاب شریان باشد ٬داروی کورتون دار تجویز می‌شود.
در بیشتر موارد سکته‌های مغزی، درمان‌های توانبخشی مثل فیزیوتراپی، کاردرمانی و گفتاردرمانی چه در بیمارستان و چه در خانه ضروری می‌باشد. بدون شک یکی از مهمترین مراحل درمانی بیماران سکته مغزی توانبخشی تحت نظر یک تیم توانبخشی است که اعضای تیم شامل متخصص طب فیزیکی و توانبخشی، کاردرمانگر فیزیوتراپیست ارتوپدی فنی، شنوایی‌شناس، گفتار درمان، بینایی‌شناسی روانشناس، کارشناس تغذیه، پرستار توانبخشی مددکار اجتماعی و خانه ساز (home maker)می‌باشد.
روش های جدیدی که در توانبخشی و درمان بیماران سکته مغزی استفاده شده است
یکی از این روش ها، استفاده از تحریک غیر تهاجمی مغز می‌باشد که شامل دو تکنولوژی تحریک مغناطیسی مغز یا rTMS و تکنولوژی تحریک الکتریکی مغز یا «تی دی سی اس» می‌باشد در بررسی بازبینی مقالات که توسط انجمن نوروفیزیولوژی بالینی در سال ۲۰۰۹ انجام شده و در ژورنال نوروفیزیولوژی بالینی به چاپ رسیده‌است به مطالب زیر اشاره شده‌است.
روش تحریک مغناطیسی مغز
در روش تحریک مغناطیسی مغز، تحریک سلول‌های مغزی برای اصلاح عملکرد سلول‌های مغزی از طریق افزایش خاصیت نوروپلاستیسیتی مغز انجام می‌شود این روش بسیار کم عارضه بوده و توسط پزشکان متخصص طب فیزیکی و توانبخشی یا مغز و اعصاب انجام می‌شود. در این روش یا به کمک القای با فرکانس بالا نیمکره صدمه دیده تحریک می‌شود یا به کمک القای با فرکانس پایین فعالیت نیمکره سالم کم می‌شود که در نتیجه آن فعالیت نیمکره صدمه دیده زیاد می‌شود.
تغییر عادات و نحوه زندگی مثل کم کردن میزان چربی در رژیم غذایی و ترک کردن استعمال دخانیات می‌توانند باعث کاهش خطر بروز “سکته مغزی” در آینده شوند. پیش‌بینی سکته مغزی بسیار دشوار است و بستگی زیادی به عوامل ایجادکننده آن دارد. معمولاً یک سوم افراد بعد از سکته مغزی به بهبودی کامل یا نسبتاً کامل دست می‌یابند. یک سوم دیگر از افراد نیز دچار ناتوانی‌هایی به صورت دائمی می‌شوند. اگر مشکلاتی که برای افراد بعد از سکته مغزی ایجاد شد در طول ۶ ماه بهبود نیابد احتمالاً این مشکلات دائمی خواهند بود. حدود ۲۰٪ از افرادی که دچار سکته مغزی می‌شوند در عرض یک ماه فوت می‌کنند.
نکته درباره سکته مغزی
تشخیص زودهنگام این عارضه می‌تواند کمک چشمگیری به جلوگیری از آن یا کاهش آسیب‌های سکته مغزی داشته باشد. بتازگی محققان دانشگاه کورنل آمریکا با استفاده از یک روش جدید، زمان تشخیص را به ۱۰ دقیقه کاهش داده‌اند. در این روش، محققان یک آنزیم را به نانوذرات متصل کرده و وارد جریان خون می‌کنند. زمانی که آنزیم وارد جریان خون می شود، روشن شده و محققان با استفاده از آن می‌توانند نشانگر زیستی ایجاد شده بر اثر آسیب‌های مغزی را مشاهده کنند.
گردآوری از مجله اینترنتی همراه باعلم
منابع:asriran.com-wikipedia.org