در انحراف چشم، در حالی که یک چشم به سمت جلو نگاه می کند، چشم دیگر به سمت داخل، خارج، بالا و یا پایین می چرخد. بعضی اوقات چشم چرخیده به وضعیت اصلی و مستقیم برگشته و برعکس چشم مستقیم از موقعیت خود خارج می شود.هرگونه انحراف از هم‌راستایی صحیح چشم‌ها را لوچی یا استرابیسم (Strabismus) می‌گویند. انحراف چشم عبارت است از عدم هماهنگی حرکت عضلات چشم یا عدم توانایی تمرکز بین دو چشم که باعث می‌شود چشم‌ها در جهات متفاوتی قرار بگیرند. این بیماری یکی از مشکلات شایع چشم پزشکی است ودر ۴٪ موارد در گروه سنی اطفال و بزرگسالان دیده می‌شود.

انحراف چشم - دلایل و روش های درمان لوچی

لوچی در میان گروه سنی اطفال مشکل شایعی بوده ولی ممکن است زمان بروز آن در سنین بالاتر نیز باشد. شیوع آن در پسر و دختر به یک نسبت بوده و گاهی ابتلا فامیلی دارد. با این حال، بعضی از مبتلایان سابقه چنین مشکلی را در فامیل خود ذکر نمی­ کنند.ممکن است یک یا هر دو چشم به داخل (چشم‌های ضربدری یا ایزوتروپی) یا خارج (چشم نهنگ یا اگزوتروپی) بچرخند. به ندرت انحراف چشمها به صورت بالا و پایین است. نوعی از انحراف چشم بصورت مخفی است و با حذف دید دو چشمی (بستن یک چشم) مشخص می‌شود که به استرابسیسم مخفی یا هتروفوریا (Heterophoria) معروف است. استرابیسم آشکار را هتروتروپی heterotropia یا تروپی می‌گویند. ایزوتروپی شایعترین نوع استرابیسم است.

دلایل ابتلا به لوچی و انحراف چشم

علت دقيق همه موارد لوچی مشخص نيست. به هر حال استرابيسم ناشي از عدم توانايي حرکات هماهنگ دو چشم است. استرابيسم در نيمي از کودکان از بدو تولد وجود دارد. در کودکان دچار اختلالات مغزي نظير فلج مغزي و هيدروسفالوس (تجمع مايع مغزي نخاعي داخل جمجمه) بيشتر ديده مي شود.

در کودکان استرابيسم ممکن است به علت آب مرواريد، بيماري هاي شبکيه نظير رتينوپاتي نوزادان نارس و رتينوبلاستوم(تومور شبکيه)، بيماريهاي ضعيف کننده عمومي و ضربه هنگام تولد يا در دوران کودکي  ايجاد شود. علاوه بر اين در بسياري از موارد استرابيسم به صورت ارثي و فاميلي ديده مي شود.

حرکت چشم به اطراف توسط شش عضله اطراف چشم و به دستور مغز کنترل می‌شود. عدم هماهنگی حرکتی از موارد زیر ناشی می‌گردد:

۱. عدم توازن عضلات دور چشم

۲. فقدان توانایی تمرکز یکسان در چشمها. مغز نمی‌تواند تصاویر دارای تمرکز متفاوت را بپذیرد لذا پیامهای حاصل از یک چشم را در نظر نمی‌گیرد. سرانجام چشم ضعیف‌تر بلااستفاده می‌شود و یک چشم «تنبل» یا آمبیلوپ ایجاد می‌گردد.(تنبلی چشم)

۳. آسیب مغزی یا آسیب به سر مثلاً در تصادفات (نادر)

۴. بروز ارثی انحراف چشم، MS، نشانگان داون، بیماری تیروئید (پرکاری گریوز)، تومور چشم یا مغز، سکته مغزی، فشار خون، دیابت، آسیب مغزی جنین مانند فلج مغزی، آسیب زایمانی، عوارض جراحی چشم مانند آب مروارید ممکن است موجب انحراف چشم شوند

علل استرابيسم در بزرگسالان عبارتست از:

  • ديابت
  • بيماري تيروئيد ( بيماري گريوز)
  • بيماري مياستني گريويس
  • تومور مغزي
  •  ضربه به سر
  • حوادث عروقي مغز در زمينه ديابت يا فشار خون
  • سکته مغزي
  • گاهي اوقات بدنبال جراحي چشم (مثلا عمل آب مرواريد) يا عمل اطراف چشم

علائم استرابيسم ( لوچی یا انحراف چشم ) چيست؟

حرکات چشمي ناهماهنگ حتي لوچ شدن به طور طبيعي ممکن است گهگاهی در نوزادان ديده شود. بهرحال پس از سه چهار ماهگی، کودک بايد قادر به تمرکز بر روي اشياء باشد و چشم ها انحراف نداشته باشند.

اگر مي بينيد که چشم کودکتان به داخل يا خارج منحرف مي شود، يا قادر به تمرکز روي اشياء نيست ويا به نظر ميرسد که چشمانش انحراف دارد؛ به چشم پزشک مراجعه کنيد. در 30 تا 50 درصد موارد، کودک بدنبال استرابيسم دچار آمبليوپي (تنبلي چشم) مي شود. در کودکان استرابيسم بيشتر در سن زير 6 سال شروع مي شود.

علائم استرابيسم در بزرگسالان عبارتست از:

  • خستگي چشم
  • دوبيني (ديپلوپي)
  • روي هم افتادن يا محو بودن تصوير
  • احساس کشش اطراف چشم ها
  • احساس ناراحتي و مشکل هنگام مطالعه
  • عدم درک عمق

بسياري از بزرگسالان مبتلا به استرابيسم، براي اصلاح تمرکز مناسب سر يا صورت خود را کج مي گيرند. همچنين اين افراد قادر به نگاه مستقيم به صورت سايرين نيستند که باعث بروز مشکلات اجتماعي برايشان مي شود. اين مسئله بر روي موقعيت هاي شغلي و اجتماعي ايشان تأثير منفي مي گذارد.

انحراف چشم - دلایل و روش های درمان لوچی

ایزوتروپی (انحراف چشم به داخل) چیست ؟

ایزوتروپی در واقع انحراف چشم ها به سمت داخل بوده و شایع ترین نوع استرابیسم در شیرخواران است. کودکان خردسال مبتلا به ایزوتروپی هیچ گاه از هر دو چشم خود به طور هم زمان استفاده نمی کنند.

در اکثر موارد برای تراز کردن چشم ها، تامین دید دو چشمی و اجتناب از افت دید دایمی، جراحی زود هنگام ضروری خواهد بود.

تشخيص سريع و درمان به موقع مي تواند از کاهش بينائي دائمي جلوگيري کند

اگزوتروپی (انحراف چشم به خارج) چیست ؟

اگزوتروپی یا انحراف چشم به سمت خارج، دیگر نوع شایع استرابیسم است. این حالت بیشتر زمانی اتفاق می افتد که کودک روی شیئی در دوردست تمرکز می کند. اگزوتروپی اغلب متناوب بوده و مخصوصاً در هنگام خستگی یا استرس در کودک بروز می کند.

والدین اظهار می دارند که کودک در مقابل نور آفتاب یک پلک خود را جمع می کند. گر چه عینک، ورزش چشمی یا منشور در این حالت نیز به کنترل چرخش چشم به سمت خارج کمک می کند، ولی در اکثر موارد لازم است نوعی عمل جراحی صورت گیرد.

عواقب مورد انتظار

انحراف چشم را می توان با تشخیص و درمان زودرس، تصحیح کرد. بدون درمان فوری ممکن است کاهش بینایی در یک چشم دایمی شود. پس، از دست رفتن دید طبیعی در یک چشم و زجر روانی حاصل از جذاب نبودن ظاهر صورت از عاقب بیماری درمان نشده است.

بسیاری افراد با دید یک چشمی سازگار می شوند و یاد می گیرند تمامی فعالیت های خود از قبیل رانندگی را با یک چشم انجام دهند. در صورت از دست رفتن دید یک چشم، از چشم دیگر در برابر آسیب محافظت بسیاری به عمل آورید. برای ورزش و سایر فعالیت ها از جمله درودگری یا جوشکاری که خطر آسیب بالایی دربر دارند، از عینک محافظ استفاده کنید.

لوچی و انحراف چشم چگونه تشخيص داده مي شود؟

تشخيص سريع و درمان به موقع مي تواند از کاهش بينائي دائمي جلوگيري کند. استرابيسم طي معاينه چشم پزشکي تشخيص داده مي شود.

معاينه چشم پزشکي در همه کودکان در سنين حدود سه سالگي توصيه مي شود. به هر حال اگر فرزندتان علائمي از استرابيسم يا اختلال چشمي ديگري در هر سني داشت، بايد تحت معاينه کامل چشم پزشکي قرار گيرد.

راههاي درمان استرابيسم چيست؟

راه هاي درمان متنوع بوده و در هر مورد راه درماني مناسب توسط چشم پزشک پيشنهاد خواهد شد. راه هاي درمان عبارتند از:

  • قطره هاي چشمي
  • بستن چشم قويتر براي اصلاح آمبليوپي (تنبلي چشم)
  • ورزش عضلات چشم
  • تجويز عينک با قدرت انکساري مناسب
  • تجويز عينک حاوي منشور
  • تزريق سم بوتولينيوم
  • عمل جراحي عضلات خارج کره چشمي

درمان استرابیسم مشابه درمان آمبلیوپی (تنبلی چشم) بوده و هدف ازدرمان، بهبود دید و به دست آوردن بهترین دید ممکن، زیبایی ظاهری و ایجاد بهترین جهت برای چشمها و رسیدن به دید دوچشمی می‌باشد.

درمان شامل تجویز عینک تک دید و در بعضی موارد دو دید، بستن چشم قوی‌تر برای تصحیح عدم توزان تمرکز (باعث می‌شوند چشم ضعیف‌تر به کار بیفتد)، تجویز منشور، بینایی درمانی، تمرینات مربوط به عضلات چشم، سم بوتولینیوم (تنها در بزرگسالان) یا جراحی برای تصحیح وضعیت عضلات چشم باشد.

در هنگام جراحی، میزان نیروی عضلات در یک یا دو چشم تنظیم می‌شود. مثلاً در جراحی ایزوتروپی، ممکن است عضله داخلی محکم تر را از چشم جدا نموده و مقداری عقب تر مجدداً به چشم وصل نمایند. این کار اثر کِشنده عضله را تضعیف نموده و امکان چرخش چشم به سمت خارج را فراهم می‌سازد. بعضی اوقات نیز می‌توان برای تسهیل حرکت چشم به سمت خارج، عضله خارجی را کوتاهتر نموده و بدین ترتیب نیروی کِشنده آن را افزایش داد. درصورت نیاز نوزاد، توصیه می‌شود جراحی اصلاحی استرابیسم هر چه سریعتر صورت گیرد.

در بزرگسالان درمان جراحی فقط برای زیبایی ظاهری مناسب است، مگر آنکه پس از بینایی درمانی صورت گیرد. تزریق سم بوتولیسم به عضلات چشـم (به داخل عضله منقبض شده)دربرخی موارد کارساز می‌باشد. در برخی موارد پزشک برای درمان کمتر بسته نگاه داشتن چشم را تجویز می کند که بهترین کار انجام دستورهای اوست

جراحی انحراف چشم و لوچی

هیچ گاه و در جریان هیچ نوع عمل جراحی، کره چشم از محل خود خارج نمی شود.

جراحی استرابیسم در واقع ایجاد برشی کوچک در بافت پوشاننده چشم است که به چشم پزشک امکان می دهد تا به عضلات زیرین این بافت دسترسی پیدا کند. اینکه کدام عضلات تحت عمل جراحی قرار گیرند بستگی به جهت چرخش چشم دارد. گاهی اوقات لازم است هر دو چشم تحت عمل جراحی قرار گیرد.

جهت عمل جراحی استرابیسم در اطفال، بیهوشی ضرورت دارد، ولی جراحی بزرگسالان با بی حسی موضعی نیز امکان پذیر است. بهبودی سریع است. فرد اغلب ظرف چند روز به فعالیت های طبیعی اش بر می گردد.

بعد از جراحی، گاهی استفاده از عینک یا منشور نیز ضرورت پیدا می کند. گاهی اوقات ممکن است اصلاح انجام شده بیشتر یا کمتر از مقدار موردنظر باشد که در آن صورت انجام عملی دیگر ضرورت خواهد یافت.

توصیه می شود جراحی اصلاحی استرابیسم هر چه سریع تر صورت گیرد، زیرا شیرخوار به محض اینکه چشم هایش مستقیم شد، امکان دید طبیعی و دید دو چشمی را پیدا خواهد کرد. از طرف دیگر لوچی چشم می تواند روی اعتماد به نفس کودک نیز تاثیری منفی داشته باشد.

همانند هر عمل جراحی، جراحی بر روی عضلات چشم نیز با عوارضی همراه است. این عوارض شامل عفونت، خونریزی و دیگر عوارض نادری است که می تواند منجر به از دست دادن دید شود. با این حال، جراحی استرابیسم معمولا درمانی بی خطر و موثر است و در عین حال هیچ گاه جای عینک و یا آمبلیوپ درمانی را نمی گیرد.

منابع:noorvision.com

dr-naderi.com