از پوشک گرفتن کودک چند روز طول میکشد؟ ۳ روز؟ یک هفته؟ یک ماه؟ حقیقت این است که پاسخ این سؤال، بیشتر از آنکه به تعداد روزها مربوط باشد، به آمادگی جسمی و روانی کودک بستگی دارد. این فرآیند شبیه یک مهارت تازه است که باید در مغز کودک جا بیفتد؛ نه یک پروژه فشردهی چندروزه. در این مقاله با جدول دقیق مراحل، نشانههای آمادگی و عواملی که روی سرعت موفقیت تأثیر میگذارند، همراهتان هستیم.
جدول زمانبندی از پوشک گرفتن
فهرست سرفصل ها
همانطور که در vinmec آمده است:
Most children will be toilet trained and ready to stop using diapers between 18 and 30 months of age, but this is certainly not a universal timeline. Some children still don’t stop wearing diapers until they are 4 years old.
بیشتر کودکان بین ۱۸ تا ۳۰ ماهگی آموزش استفاده از توالت را یاد میگیرند و آماده کنار گذاشتن پوشک میشوند، اما این زمانبندی برای همه یکسان نیست. بعضی از کودکان حتی تا ۴ سالگی نیز همچنان از پوشک استفاده میکنند.
هر چند از پوشک گرفتن کودک فرآیندی قابل برنامهریزی دقیق نیست، اما این جدول به شما کمک میکند تا بفهمید چقدر زمان لازم است تا عادت دفع بدون پوشک در فرزندتان شکل بگیرد:
| مراحل | توضیحات | مدت زمان تقریبی |
| آمادگی کودک | نشانههای روانی و جسمی کودک، مانند اعلام نیاز به دستشویی، بررسی میشوند. | 1 تا 2 هفته |
| آموزشهای اولیه | کودک تشویق میشود روی لگن بنشیند و برایش یک روتین مشخص در نظر میگیرید. | 2 تا 4 هفته |
| تمرین مداوم | با تمرینهایی مثل کاهش استفاده از پوشک در طول روز یا استفاده از لگن، کودک تشویق میشود. | 1 تا 3 ماه |
| تثبیت رفتار | کودک یاد میگیرد بهصورت مستقل از توالت استفاده کند و فقط گاهی مانند شبها پوشک میشود. | 3 تا 6 ماه |
| حذف کامل پوشک | کودک دیگر بهشکل شبانهروز پوشک ندارد و فقط گاهی دچار کثیفکاری میشود. | 6 ماه تا 1 سال |
نشانه های از پوشک گرفتن کودک
در این جدول، نشانههای از پوشک گرفتن کودک را بررسی میکنیم:
| نشانههای جسمی | نشانههای شناختی | نشانههای عاطفی |
| خشک ماندن پوشک برای 2 تا 3 ساعت | اعلام نیاز به دستشویی با کلام یا اشاره | نشان دادن استقلال؛ مثل لباس پوشیدن |
| الگوی منظم دفع | درک دستورات ساده؛ مثل “بیا اینجا” | عدم مقاومت یا ترس نسبت به توالت |
| توانایی پایین یا بالا کشیدن شلوار | علاقه به تقلید از دیگران در توالت رفتن | ثبات عاطفی؛ مثل نداشتن استرس |
آیا کودک برای از پوشک گرفتن آماده است یا ما عجله داریم؟
برای ارزیابی دقیقتر اینکه کودک آماده از پوشک گرفتن است یا نه، باید به چند نکته توجه کنید:
- مشاهده نشانهها: بین ۱ تا ۲ هفته رفتارهای کودک را زیر نظر بگیرید تا متوجه شوید آیا نشانههای روانی و جسمی را نشان میدهد یا نه.
- آزمایشهای اولیه: آزمایشهایی مثل نشان دادن لگن به کودک و درخواست نشستن روی آن را انجام دهید. اگر کودک مقاومت کرد، یعنی هنوز باید صبر کنید.
- مشاوره با متخصص: با روانشناس کودک صحبت کنید تا بر اساس سن و شرایط کودک، بهترین زمان از پوشک گرفتن را به شما بگوید.
- شروع تدریجی: بهمرور پوشک را حذف کنید، نه به یکباره؛ عجله نکنید چون باید واکنشهای کودک در مراحل مختلف ارزیابی شوند.

همانطور که در مقاله ای با عنوان از پوشک گرفتن بچهای که حرف نمیزنه در چطور آمده است:
به این نکتهها در از پوشک گرفتن بچه ای که حرف نمیزنه، توجه داشته باشید:
- به سن کودک توجهی نداشته باشید و به آمادگی جسمی و روانی او اهمیت دهید.
- شناخت زبان بدن کودک اهمیت زیادی دارد؛ چون هر بچهای ممکن است بهشیوهای متفاوت آمادگی خود را برای دستشویی رفتن نشان دهد.
- یک ژست قراردادی به کودک آموزش دهید؛ مثلاً اگر دستشویی داشت، به طرف درِ دستشویی برود.
- از آنجا که کودک نمیتواند صحبت کند، پس نگویید «دوست داری دستشویی بروی؟» بلکه بر اساس یک زمانبندی مشخص، کودک را روی لگن بنشانید.
- صبوری کنید؛ چون این فرآیند شاید بین چند هفته تا چند ماه طول بکشد. از آنجا که فرزند شما حرف نمیزند، شاید این روند دشوارتر باشد.
- از بازیها کمک بگیرید؛ مثلاً بازی نقشآفرینی انجام دهید؛ بهشکلی که شما نقش کودک را بازی کنید و او نقش والدین را بر عهده بگیرد. کودک باید با واکنشهای رفتاری به شما نشان دهد که روی لگن بنشینید.
عوارض زود از پوشک گرفتن کودک
- مقاومت کودک: کودک بهدلیل فشار والدین، از لگن یا توالت میترسد و مقاومت بیشتری نشان میدهد.
- استرس و اضطراب: فشار زیاد به کودک باعث اضطراب او میشود و اعتماد به نفسش را کاهش میدهد.
- بازگشت به عقب: کودک ممکن است دوباره بهدلیل عدم آمادگی، نیاز به پوشک داشته باشد یا مکرراً خود را کثیف کند.
عوامل موثر بر زمان از پوشک گرفتن کودک
عوامل مختلفی بر زمان از پوشک گرفتن تأثیر دارند، از جمله:
سن کودک:
- کودکان زیر ۱۸ ماه هنوز از نظر روانی و جسمی، آماده از پوشک گرفتن نیستند.
- برای کودکان بالای ۳ تا ۴ سال که هیچیک از نشانههای آمادگی را ندارند، باید صبور باشید و از متخصص اطفال کمک بگیرید.
فشار خارجی:
- فشارهای اجتماعی یا مقایسه کودک با دیگران باعث عجله در از پوشک گرفتن او میشود؛ این کار را انجام ندهید.
- گاهی مهدکودک از شما میخواهد کودک بدون پوشک باشد؛ اما شما باید ابتدا مطمئن شوید که فرزندتان آمادگی لازم را دارد.
واکنش کودک:
- در هفتههای اول کثیفکاری کودک طبیعی است؛ اما اگر بعد از یک یا دو ماه پیشرفتی نداشت، شاید هنوز برای این کار زود باشد.
شرایط محیطی:
- اگر تغییرات بزرگی در محیط زندگی کودک مانند جابهجایی یا تولد فرزند جدید رخ داده، بهتر است صبر کنید؛ چون استرس محیطی کودک را تحت تأثیر قرار میدهد.
چرا زمان از پوشک گرفتن هر کودک با هم متفاوت است؟
زمان از پوشک گرفتن کودکان به دلایل زیر متفاوت است:
- رشد جسمی: کنترل عضلات مثانه و روده در کودکان در سنین مختلف متفاوت است.
- آمادگی روانی: کودکان در سنین مختلف، بهشکلی متفاوت نسبت به یکدیگر، مفاهیمی مثل نیاز به استقلال یا نیاز به دستشویی را درک میکنند.
- ویژگیهای شخصیتی: برخی کودکان سریعتر با شرایط جدید سازگار میشوند، اما برخی دیگر مقاومتر هستند.
- محیط و آموزش: تکنیکهای آموزش توالت رفتن، ثبات والدین و حمایتهای عاطفی بر سرعت فرآیند تأثیر دارد.
- تفاوتهای جنسیتی: دختران معمولاً زودتر از پسرها آماده دستشویی رفتن میشوند.
- شرایط زندگی: استرس میتواند زمان از پوشک گرفتن کودک را به تأخیر بیندازد.
- تفاوتهای فرهنگی: جوامع و والدین در فرهنگهای مختلف، انتظارات و زمانبندی متفاوتی برای توالت رفتن کودکان دارند.
راهکارهای موثر برای سریعتر از پوشک گرفتن کودک
برخی راهکارها که میتوانند زمان از پوشک گرفتن کودک را به حداقل برسانند:
حمایت عاطفی:
- از تشویقهای کلامی مثل «آفرین» یا پاداشهای کوچک مثل یک اسباببازی استفاده کنید.
- تنبیه، سرزنش و مقایسه کودک هنگام بروز چالشهایی مثل خیس کردن خود را ممنوع کنید.
دستشویی رفتن را جذاب کنید:
- مثلاً هنگام نشستن روی لگن، یک آهنگ مخصوص با کودک بخوانید.
لگن راحت و مناسب تهیه کنید:
- لگن بهتر است طرحهای جذابی مانند عکسهای کارتونی داشته باشد.
- لگن را در محیط دید کودک قرار دهید تا بهمرور به آن عادت کند.
- زمانهای مشخصی برای دستشویی رفتن کودک تعیین کنید؛ مثلاً هر روز بعد از غذا یا خواب.
به روتین جدید پایبند باشید و کوتاهی نکنید:
- ابتدا در محیط خانه و در ساعات مشخصی کودک را بدون پوشک بگذارید.
- لباسهای راحتی برای کودک استفاده کنید تا در صورت نیاز سریع بتواند آنها را در بیاورد.
- شبها از پوشک استفاده کنید؛ تا زمانی که کودک به شرایط جدید عادت کند.
- از عروسکها یا اسباببازیها برای آموزش استفاده از لگن به کودک کمک بگیرید.
- ویدئوهای آموزشی کودکانه را برای آموزش توالت رفتن به فرزندتان پخش کنید.
- همیشه لباس اضافه و دستمال مرطوب در دسترس داشته باشید.
- خوراکیهای فیبردار مانند میوه و سبزیجات به کودک بدهید تا دفعش منظمتر شود.
- از دادن نوشیدنیهای تحریککننده مثل نوشابه قبل از خواب پرهیز کنید.
کلام آخر
مدت زمان از پوشک گرفتن کودک کاملاً به شرایط فرزندتان بستگی دارد. برخی کودکان با تشویق و حمایت کافی از طرف والدین و تمایل خودشان، خیلی زود توالت رفتن را یاد میگیرند؛ اما برخی دیگر به زمان بیشتری نیاز دارند. با استفاده از نکات آموزشی این مقاله و مداومت در مسیر، بالاخره فرزندتان یاد میگیرد چگونه از توالت استفاده کند.
