تحریک الکتریکی عضلانی (Electrical Muscle Stimulation) یا به اختصار (EMS) یک متد تمرینی جدید و نوعی فناوری پیشرفته است که در سال‌های اخیر وارد حوزه ورزش و سلامت شده است. این روش به عنوان یک ابزار موثر در زمینه تناسب اندام، فیزیوتراپی، زیبایی و همچنین بهبود عملکرد ورزشی مورد توجه قرار گرفته است.
استفاده از تحریک الکتریکی عضلات به قرن اول برمی‌گردد، هنگامی که یک پزشک رومی متوجه شد بیماران مبتلا به نقرس پس از تحریک الکتریکی، دردشان التیام پیدا می‌کند. در طی سال‌های بعد تکنولوژی تحریک الکتریکی عضلات و دستگاههای اس ام اس تکامل بسیار پیدا کرده‌اند و در حال حاضر به صورت رایج در حوزه پزشکی، تناسب اندام و زیبایی استفاده می‌شوند.
برای هر فعالیت بدنی به انقباض عضله نیاز است؛ برای انقباض یک ماهیچه در ابتدا باید فرمانی از سمت مغز صادر و به ماهیچه مورد نظر ارسال شود که این فرمان همان تکانه‌های الکتریکی (پالس‌های الکتریکی) هستند.
این تکنولوژي با ارسال پیام‌هایی مشابه با پیام‌های مغز برای انقباض ماهیچه‌ها، به عضلات دستور انقباض غیر ارادی می‌دهد. نتیجه تمرین با دستگاه ای ام اس افزایش متابولیسم، افزایش قدرت، استقامت، عضله سازی، افزایش دامنه حرکتی و همچنین تناسب اندام در مدت زمانی کوتاه است .
اجزای دستگاه ای ام اس
فهرست سرفصل ها
دستگاه EMS از سه جزء اصلی تشکیل شده است؛
لباس ای ام اس
لباس ای ام اس (EMS) یک گجت پوشیدنی است که میتواند جلیقه، شلوارک و … باشد. در این لباس‌ها پد و الکترودهایی تعبیه شده است که بر روی عضلات قرار می‌گیرند. پدها، پالس‌های الکتریکی تولید شده توسط پاورباکس را به بدن فرد ارسال می‌کنند.
2. دیوایس (پاور باکس)
قلب دستگاه ای ام اس (EMS) است که به لباس فنی متصل میشود. اتصال آن میتواند توسط سیم و یا وایرلس (بدون سیم) باشد. دستگاههای وایرلس آزادی عمل بیشتری را در حین تمرین برای مربی و کاربر فراهم می‌کنند. تکانه‌های تولید شده توسط دیوایس، مکانیسم عمل را، از سیستم عصبی مرکزی بدن تقلید می‌کنند.
3. استند یا اپلیکیشن
برنامه ویژه برای راهبری، تنطیم و کنترل دستگاه ای ام اس (EMS) میتواند در استند تجهیزات تعبیه شده باشد و یا یک اپلیکیشن برای نصب بر روی تبلت، موبایل و یا حتی ساعت هوشمند باشد. تمامی پارامترها (شدت پالس، عمق نفوذ و …) در طول یک جلسه تمرینی EMS قابل تنطیم است.
به لطف این تنطیمات می‌توانیم تمرینات ورزشی هوازی، قدرتی، ماساژ و … را شبیه سازی کرده و از مزیت‌های این متد تمرینی حداکثر استفاده را ببریم.
روش کار با دستگاه EMS
برای شروع یک جلسه تمرینی EMS، لباس فنی ای ام اس را پوشیده، پدها و الکترودها را بر روی گروه‌های عضلانی مورد نظر قرار می‌دهیم و سپس پاور باکس را به لباس متصل میکنیم.
پالس‌های تولید شده توسط دستگاه، از طریق الکترودها و پدها به بدن منتقل می‌شوند و با تحریک و انقباض غیرارادی عضلات، ورزش و فعالیت بدنی مورد نظر مربی را شبیه سازی می‌کنند.
پالس‌های الکنریکی از طریق استند دستگاه و یا اپلیکیشن آن قابل تنطیم و کنترل است. با کمک این قابلیت می‌توانیم ورزش هوازی، قدرتی، ماساژ و … را شبیه سازی کنیم. برای تنظیم پارامتر و تطابق آنها با یکدیگر و بکارگیری دستگاه ای ام اس مطابق با نیاز کاربر، به یک مربی حرفه‌ای و آموزش دیده EMS نیاز است.
فعال سازی همزمان تمامی گروه‌های عضلانی، تمرین با این فناوری را در زمان بسیار کوتاه‌تر و با اثربخشی بسیار بیشتر امکان‌پذیر می‌کند.
کاربردهای دستگاهEMS
در حال حاضر استفاده از تحریک الکتریکی عضلات مورد تایید سازمان غذا و دارو آمریکا(FDA) و کشورهای اروپایی می‌باشد و استفاده از آن مانعی ندارد. موارد زیر از کابردهای این دستگاه است:
- افزایش توده عضلانی در مدت زمان کوتاه‌تر
- افزایش متابولیسم
- کاهش وزن بیشتر و سریعتر
- کاهش سایز به مراتب سریعتر
- افزایش دامنه حرکتی
- تقویت و اصلاح پاسچر بدن
- کشیدگی عضلات
- جلوگیری از تحلیل عضلانی
- ریکاوری بعد از ورزش
- ریکاوری بعد از مسابقات حرفه‌ای
- از بین بردن اسید لاکتیک بعد از تمرینات سنگین
- تمرینات قدرتی بدون فشار بر روی مفاصل و استفاده از وزنه‌های سنگین
- برای تسکین درد و اسپاسم‌های ماهیچه‌ای
- جلوگیری از انتقال پالس‌های درد به مغز
- ریکاوری سریع بعد از آسیب عضلانی
- کاهش درد ناشی از آتروز
- تمرینات بازتوانی
- به کارگیری تمامی عضلات در طی تمرین
- تقویت عضلات ضعیف
- کاهش تورم و درد
- بهبود گردش خون
- بهبود سیستم کاردیو بدن
- ماساژ و ریلکسی
- کمک به قوی‌تر شدن میوفیبریل‌های لایه‌های عضلانی که در تمرینات معمولی نمی‌توانیم آنها را تقویت کنیم
- ای ام اس (EMS) میتواند پس از سکته مغزی، برای حفظ توده عضلانی، بهبود عملکرد و کاهش درد استفاده شود.
- برای درمان بی‌اختیاری ادرار،EMS میتواند برای تحریک و تقویت عضلات کف لگن استفاده شود.
تمرینات با دستگاه ای ام اس برای چه کسانی مناسب است؟
- تمامی افراد بالغ و سالم می‌توانند با دستگاههای EMS تمرین کنند و از مزایای ای ام اس بهره ببرند.
- افرادی که وقت و زمان کافی برای ورزش و فعالیت بدنی ندارند.
- افرادی که تمایل دارند در مدت زمانی کوتاه به تناسب اندام دلخواه دست پیدا کنند.
- ورزشکاران حرفه ای
- افراد آسیب دیده که درد، اسپاسم یا ضعف عضلانی دارند.
- افراد با آمادگی جسمانی کم
- افراد کم توان که قدرت کافی برای تمرینات ورزشی معمول را ندارد.
خرید دستگاه ای ام اس
انواع مختلفی از دستگاه EMS برای خرید در دسترس عموم قرار دارند، که ویژگی‌های آنها متفاوت است. کیفیت، کارایی، خدمات پس از فروش، آموزش و برند، در قیمت گذاری دستگاههای ای ام اس تاثیر بسزایی دارند. در زیر به چند نمونه از این موارد اشاره میکنیم:
1. استانداردهای دستگاه ای ام اس (EMS)
برای دستگاههای ای ام اس می‌توان استاندارد و گواهینامه‌های بسیاری را دریافت کرد، داشتن استاندارد و گواهینامه‌های بین المللی در تضمین کیفیت دستگاه و همچنین قیمت دستگاه ای ام اس موثر است. در زیر به چند نمونه استاندارد و گواهینامه معتبر اشاره میکنیم.
- استاندارد سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA)
- استاندارد CE – نشان می‌دهد که محصول مورد نظر با الزامات قانونی و استانداردهای سلامتی، ایمنی و حفاظت محیط زیست اروپا مطابقت دارد.
- استاندارد ISO 13485 – تعهد به تولید دستگاههای پزشکی با کیفیت بالا را نشان می‌دهد.
- استاندارد ISO 9001 – استاندارد سیستم مدیریت کیفیت است.
- گواهینامه UKAS – استاندارد نهاد ملی اعتبار بخشی بریتانیا است.
- استاندارد Oeko-Tex 100 – اعتبار سنجی محصولات نساجی و لوازم جانبی آن می‌باشد.
- استانداردهای EMC – عملکرد صحیح و ایمن تجهیزات الکتریکی در محیط الکترومغناطیسی را شامل میشود.
۲. مدل پد و الکترود در لباس ای ام اس
لباس‌های ای ام اس می‌توانند دارای پد خشک و پد تر باشند. در بازار ایران، لباس‌های پد تر بیشتر مناسب استودیوهای EMS و لباس‌های پد خشک، مناسب استفاده خانگی هستند.
۳. تعداد پد در لباس ای ام اس
با توجه به نوع و طراحی لباس، تعداد پدها، از 2 جفت تا 24 جفت در بازار متغیر است. مدل پد، کیفیت، و همچنین تعداد پد در تعیین قیمت دستگاه ای ام اس موثر است.
4. تعداد کانال در لباس ای ام اس
تعداد کانال نیز به نوع لباس و کاربرد آن بستگی دارد. در مدل‌های خانگی، این تعداد بسیار محدودتر از مدل‌های استودیویی است زیرا کار با دستگاههای EMS استودیویی تخصصی‌تر می‌باشد؛ کانال بیشتر امکان دسترسی به گروه عضلانی بیشتری را می‌دهد که این نیاز به مدیریت یک مربی متخصص دارد.
5. اپلیکیشن و یا استند دستگاه ای ام اس
اپلیکیشن و استند، هر دو دارای نرم افزاری برای کنترل متغیرهای پالس‌های الکتریکی تولید شده توسط پاورباکس هستند که از طریق آن می‌توان عملکرد کانال‌ها، شدت پالس، عمق نفوذ پالس و …. را کنترل کرد. دسترسی‌ها، امکانات کلی، نصب، مقدار فضای ابری و…. در تعیین قیمت دستگاه موثر است.
۶. قابلیت نصب اپلیکیشن بر روی دستگاههای هوشمند
از نظر انعطاف قابلیت نصب، می‌توان به نصب روی تبلت، موبایل و حتی ساعت هوشمند اشاره کرد که این موارد هم در تعیین قیمت این دستگاه، تاثیر گذاراند. علاوه بر این‌ها، نصب بر روی اندروید، IOS، و یا هر دو نیز موارد قابل ذکر در این مورد هستند.
۷. آموزش تئوری، عملی، کلاس‌های آکادمی EMS
برای یادگیری EMS، کلاس‌های عملی و تئوری برگزار میشود، که با طی کردن آنها، می‌توانید در آزمون‌های مرتبط شرکت و مدرک مورد نظر را در این زمینه دریافت کنید. در انتها می‌توانید با این مدرک، فعالیت تخصصی خود را در ایران و یا خارج از ایران شروع کنید.
۸. مدت زمان گارانتی و وارانتی دستگاه ای ام اس
گارانتی و وارانتی، با توجه به خوشنامی، معروفیت و مدت زمان حضوربرند، شرایط و قوانین شرکت‌ها، قدمت و مدت زمان فعالیت شرکت، ومدت زمان گارانی دستگاه متفاوت است. همچنین نوع پکیج خریداری شده نیز در قیمت تاثیر گذار است.
۹. مدت زمان و کیفیت خدمات پس از فروش
خدمات پس از فروش نیز، از مواردی است که بسته به شرایط و قوانین شرکت‌ها، قدمت آنها و پکیج خریداری شده، متغیر است.
نتیجه گیری
تحریک الکتریکی عضلات (EMS) نوعی الکتروتراپی است که با استفاده از پالس‌های الکتریکی، عضلات را تحریک و سپس به صورت غیرارادی منقبض می‌کند. این تکنولوژی در سال‌های اخیر در دسترس عموم قرار گرفته است و از آن در حوزه‌های پزشکی، ورزشی، تناسب اندام، زیبایی و … استفاده میشود.
این دستگاه در ایران طرفداران خود را پیدا کرده و بسیاری از باشگاه‌ها، مراکز فیزیوتراپی، مراکز کایروپراکتیک و حرکات اصلاحی، مراکز لاغری و زیبایی، استودیوهای ای ام اس و … به این دستگاه مجهز شده‌اند. همانطور که گفتیم این دستگاه برای یک سری از افراد دارای بیماری‌های خاص ممنوعیت استفاده دارد.
در حوزه ورزش،EMS یک روش مطمئن و ایمن برای بهبود آمادگی جسمانی در افراد سالم است. افرادی که تمایل به خرید ای ام اس دارند لازم است تحقیقات مناسبی برای بررسی کیفیت و کارایی دستگاه انجام دهند؛ همچنین به افرادی که تصمیم به استفاده از دستگاه دارند هم پیشنهاد میشود که از دستگاههای استاندارد و مربیان حرفه ای و آموزش دیده EMS استفاده کنند.
امیدوارم از این مطلب برای آگاهی از بهترین روش های ورزش و سلامتی بهره گرفته باشید.