خواص دارویی “زیره” | عوارض “زیره” | مطلبی کامل درباره فواید و مضرات زیره
فهرست سرفصل ها
زیره دانهای معطر و ضدنفخ است که در آشپزی و پزشکی کاربرد دارد و در دو نوع زیره سبز (با نام علمی: Cuminum cyminum) و زیره سیاه (با نام علمی: Carum carvil) وجود دارد که دومی به «زیره ایرانی» معروف است.
دانههای زیره با چوب، کوبیده میشود. بیشترین زیره در ایران، در شهر کرمان رشد میکند. بهترین و مرغوبترین زیره مربوط به شهرستان بافت استان کرمان میباشد که به صورت خودرو رشد میکند. طبع زيره سياه خيلي گرم و خشک است.
برخی از خواص و اثرات دارويی زیره سیاه
زيره سياه داراي خواص مدر، بادشکن، مقوي، زيادکننده شير، قاعدهآور، نيرودهنده، ضد کرم، هضم کننده، ضد تشنج، قابض، معرق، مقوي معده، قاطع اسپرم است.
زيره سياه در موارد بلع هوا، نفخ شکم، برطرف کردن سوءهاضمه، تسهيل هضم غذا، دل پيچه کودکان، انگل معده و روده، دفع بادهاي کليه و مثانه، تنگي نفس، خفقان سرد، سکسکه نفخی، **استسقاء** بهکار ميرود.
**استسقاء بیماری ای است که مایعات در شکم جمع میشود و بیمار بسیار آب مینوشد. تمام بدن متورم و سست است. غذا درست هضم نمیشود و ادرار به رنگ سفید درمیآید، این بیماری بیشتر توأم با بیماری قلب و جگر میباشد. شکم متورم و بزرگ است.**
مصرف زيره سياه يا روغن آن در رفع سوء هاضمه و دل دردهای کودکان و تنگی نفس نيز، کاربرد فراوانی دارد.
دیگر خواص دارویی ریزه
-
قطع آبریزش دهان
باید زیره را با نمک بجوید و آب آن را قورت دهید.
-
جلوگیری از خونریزی بینی
ساییدن زیره همراه با سرکه و بو کردن یا فتیله کردن آن در بینی (تامپون بینی)، خونریزی بینی را قطع میکند.
-
جلوگیری از چاقی
در رژیمهای لاغری از زیره استفاده میشود. با افزایش سوخت وساز بدن منجر به کم شدن بروز چاقی میشود.
-
جلوگیری از اسپاسم
بطور مستقیم وغیر مستقیم (با کاهش باد روده) از اسپاسم روده جلوگیری میکند. اگر همراه با اتساع رودهها باشد موثرتر است. دم کرده زيره سياه همراه با گياه ” اوجي ” در رفع اسهال، نفخ و سندرم تحريک پذيري روده مفيد است.
-
درمان آسم و برونشیت
وجود کافئین و روغن هایی که خاصیت ضدعفونی کننده دارند باعث ایجاد ترکیباتی با خاصیت ضد انعقادی شده و می تواند برای افراد مبتلا به اختلالات تنفسی مانند آسم و برونشیت مفید باشد. این خاصیت باعث خروج خلط های انباشته شده در دستگاه تنفسی از طریق عطسه و سرفه می شود.
-
رفع ویار بارداری
اگر زیره را در سرکه خیس کنید و بعد در آفتاب خشک کنید و بکوبید، ویار خاک خوردن را در زنان باردار از بین میبرد.
-
تسکین دندان درد
اگر جوشانده زیره و آویشن را در دهان بگردانید، نقش موثری در تسکین دندان درد دارد.
-
زیبایی پوست
اگر زیره را در ظرفی خیس کنید و با آب آن صورت خود را بشویید، رنگ صورتتان باز میشود. پودر زیره را با آب جوش مخلوط کنید و روی صورت خود بگذارید و نرمی و لطافت را به صورت خود هدیه بدهید. همچنین مصرف زیره سبز برای حفاظت از پوست در مقابل عفونت های قارچی و میکروبی به علت خواص ضد قارچ و ضد عفونی کننده اش تاثیر فراوانی دارد و همچنین در کاهش علائم پیری زودرس پوست مانند: چین و چروک، لکه های پوستی ناشی از سن و شل شدن پوست کمک می کند. این خاصیت به دلیل وجود ویتامین E است که به عنوان آنتی اکسیدان عمل می کند و با رادیکال های آزاد مقابله می کند.
-
ضد درد
زيره سیاه دارای خاصيت ضدگرفتگی دارد و برای رفع گرفتگی های دوران قاعدگی مفيد است. مصرف دم کرده زيره سياه و يا جويدن آن در رفع و کاهش دردهاي ناشي از قاعدگي، دردهاي روده وبي اشتهايي بسيار مؤثر است.
-
جلوگیری از سرطان
زیره سبز به دلیل خواص آنتی اکسیدانی، ضد شیمیایی و ضد سرطان زایی مانع از سرطان های مختلف، به ویژه سرطان روده بزرگ و سرطان پستان می شود .
-
تقویت معده
دم کرده زیره سبز یکی از دمنوش های مفید برای تقویت معده است برای این منظور، باید 20 گرم زیره سبز را با مرزنجوش و بابونه در یک لیتر آب به مدت 10 دقیقه بجوشانید و 5 دقیقه بگذارید تا دم بکشد و هر روز صبح و شب 1 فنجان از آن را مصرف کنید.
-
مناسب برای سالمندان
مصرف زیره برای افراد سردمزاج و سالمندان واقعا مفید است، ولی زیادهروی در مصرف عرق زیره باعث لاغری میشود.
-
سلامت چشم ها با آب زیره
اگر آب جوشیده آن را داخل چشم بچکانید، قرمزی چشم را برطرف میکند و مانع خونریزی رگ های داخل چشم میشود. ضدعفونت و ورم ملتهمه چشم است و از چسبندگی پلکها جلوگیری میکند.
-
کاربرد غذایی
اگر زیره را با دارچین و شوید و سایر ادویهها به گوشت اضافه کنید و بپزید، غذایی لطیف و سریعالهضم و ملین و بدون نفخ خواهید داشت.
-
درمان بی خوابی
زیره سبز در حین این که به عنوان یک محرک استفاده می شود، می تواند به عنوان یک آرامش بخش نیز کاربرد داشته باشد. برخی از اجزای روغن زیره سبز اثرات آرامش بخش دارند که برای کاهش استرس و اضطراب که به طور معمول باعث بی خوابی می شود مورد استفاده قرار می گیرد.
-
بهبود کم کاری تیروئید
زیره تاثیر بسزایی روی ترشحات هورمون تیروئید دارد و باعث افزایش میزان ترشحات میشود. بنابراین برای افرادی که از بیماری کمکاری تیروئید رنج میبرند بسیار مفید است.اما افرادی که لاغر هستند و تیروئید دارند نباید در مصرف آن زیادهروی کنند، زیرا دچار پرکاری تیروئید میشوند. به طور کل زیره به هضم غذا کمک میکند و تشنج و لرزشها را از بین میبرد، اما باید به مقدار مناسب مصرف شود.
-
نفخ
زيره سیاه يک داروي سنتي براي رفع سوءهاضمه خصوصاً نفخ شکم است. از بروز نفخ جلوگیری میکند. بخصوص اگر رودهای باشد، در بیماران روده تحریک پذیر IBS بسیار موثر است.
نکته: دوز مصرف متوسط زیره 300 تا 600 میلی گرم است که معادل 5 تا 10 میوه در روز میباشد.
بهترین زمان مصرف زیره
۱ الی ۲ ساعت پیش یا پس از غذا.
تداخلهای دارویی با زیره
مصرف زیره با داروهای دیابت تداخل دارد. این گیاه، ممکن است قندخون را کاهش دهد و مصرف آن به همراه این داروها میتواند باعث افت شدید قندخون شود. برخی از این داروها عبارتند از: انسولین، کلرپروپامید، تولبوتامید و پیوگلیتازون.
موارد منع مصرف و احتیاط
1- مصرف بیش از اندازه آن در رژیمهای لاغری برای سلامتی مضر میباشد.
2- جهت تعدیل عوارض و افزایش اثر در رژیمهای لاغری بهتر است همراه لیموترش مصرف گردد.
توصیه: اين گياه داراي خواص ضد عفوني کنندگي، ضد کرم، ضد تشنج و شل کننده عضلات بوده و مقوي و نيروبخش است؛ بنابراين مصرف آن به افراد داراي مشکلات مذکور توصيه مي شود.
تاثیر ترکیب زیره با مواد دیگر
1- مخلوط زیره با عسل باعث تقویت میل جنسی و افزایش انرژی میشود.
2- اگر با غذای گوشتی پخته شود، مضرات گوشت را کم میکند و غذا را خوشمزهتر میکند.
3- اگر زیره را در سرکه خیس کنید و سرکه را بنوشید، تنگی نفس و احساس خفگی از بین میرود.
4- اگر با آرد باقلا پودر و خمیر شود و روی ورمها گذاشته شود، التهابها ورمها را از بین میبرد.
5- مخلوط کردن آن با برنج و غذاهای دیگر باعث لاغری میشود، چون بسیار گرم است، هر نوع ورم و چاقی را از بین میبرد.
ارزش غذایی و ویتامین های زیره
زیره سبز منبع عالی آهن ، منگنز ، منیزیم ، کلسیم ، فسفر و ویتامین B1 است . سایر ویتامین های موجود در آن شامل تیامین، ریبوفلاوین ، نیاسین ، ویتامین A ، C، E، K و ویتامین B6 می باشند . زیره سبز حاوی مواد معدنی مانند مس ، روی و پتاسیم است . همچنین غنی از پروتئین ، اسیدهای آمینه، کربوهیدرات ها، فیبر رژیمی و مقدار قابل توجهی از چربی ها و اسیدهای چرب است. میزان بسیار پایینی از چربی های اشباع، سدیم و کلسترول دارد. مصرف روزانه یک قاشق چایخوری زیره سبز می تواند به نیازهای غذایی روزانه شما کمک کند.
عوارض و مضرات زیره
-
سوزش سر دل
دانه های زیره بخاطر خواص ضد نفخ آن مشهور است و برای درمان بسیاری از مشکلات گوارشی یک گزینه خوب است. با وجود این که دانه های زیره باعث کاهش گازهای دستگاه گوارشی می شود ولی می تواند موجب سوزش سر دل شود.
-
آروغ زدن
با وجود خواص ضد نفخ زیره، مصرف بیش از اندازه آن می تواند باعث افزایش آروغ زدن شود.
-
مشکلات کبدی
روغن موجود در دانه زیره سبز بسیار ناپایدار است و مصرف طولانی مدت و بیش از حد زیره می تواند باعث آسیب کبد و کلیه شود،
-
چرخه قاعدگی شدید
مصرف بیش از حد دانه های زیره سبز ممکن است منجر به خونریزی شدید در دوران قاعدگی شود. در زمان پریود بهتر است در مصرف زیره احتیاط کنید.
-
کاهش قند خون
مصرف بیش از اندازه دانه های زیره سبز می تواند سطح قند خون در بدن را کاهش دهد. اگر در 2 هفته آینده عمل جراحی در پیش دارید باید از مصرف زیره خودداری کنید چرا که در طول و بعد از عمل جراحی حفظ سطح قند خون بسیار مهم است.
-
سقط جنین
مصرف بیش از اندازه زیره می تواند برای سلامت جنین در دوران بارداری مضر بوده و باعث سقط جنین یا زایمان زودرس شود.
-
اثرات اعتیاد آور
چون زیره دارای خواص مخدر است، مصرف بیش از اندازه و طولانی مدت آن می تواند باعث بروز اعتیاد در فرد بشود و همچنین می تواند عوارض جانبی مانند: حالت تهوع و استفراغ، خواب آلودگی و اختلال در تمرکز داشته باشد.
-
برای دیابتی ها مضر است
بیماران دیابتی برای حفظ سلامت خود و پیشگیری از عوارض جانبی دیابت همواره باید میزان قند خون را کنترل کرده و میزان آن را در سطح طبیعی حفظ کنند. با توجه به این که دانه های زیره به سرعت می تواند سطح قند خون را کاهش دهد ، افراد دیابتی درباره مصرف آن باید پزشک مشورت کنند.
-
باعث آلرژی می شود
مصرف دانه های زیره سبز می تواند باعث بروز خارش و حساسیت پوستی شود. بنابراین افراد مبتلا به آلرژی پوست باید در صورت نیاز به مصرف، از دانه های زیره سبز، بسیار کم مصرف کنند.
گردآوری از مجله اینترنتی همراه باعلم
منابع:stylecraze.com– tim.ir