حقالناس یعنی حساب و کتابی که در آن با مردم طرفیم
سوال: کارمند ادارهای هستم و گاه به دستور رئیس اداره، در گزارشها اعدادی را به صورت نادرست جابجا میکنم. این عمل چه حکمی دارد؟ آیا حقوقی که میگیرم حرام است؟
حقوق دریافتی شما اگر در برابر این کار نباشد، اشکال ندارد و حلال است. اما این کار جایز نیست و اگر کارمزد یا پاداشی برای این گزارش خلاف واقع میگیرید، حرام است.
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سوال، چنین است:
حضرت آیه الله العظمی سیستانی(مد ظله العالی):
دروغ حرام است و گرفتن پول در قبال آن نیز حرام است.
حضرت آیه الله العظمی شبیری زنجانی(مد ظله العالی):
نوشتن مطالب غیر واقع هم دروغ و از گناهان بزرگ میباشد و حقوقی که در برابر این کار حرام میگیرد حرام است.
حضرت آیه الله العظمی خامنهای (مد ظله العالی):
اگر دروغ محسوب شده و یا خلاف مقررات باشد، جایز نیست هر چند مجرد آنچه در سوال مرقوم شده موجب حرمت حقوق دریافتی نمیشود.
حضرت آیه الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
جایز نیست.
حضرت آیه الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
لازم است طبق قوانین و مقررات عمل شود و اگر این کار توسط شما انجام میگیرد حقوقتان اشکال دارد.
سوال: مدتی است در یک نهاد انقلابی مسئول قسمتی هستم و در محل کارم دستگاههای گران قیمتی وجود دارد که به لحاظ امنیتی آنها را به خانه برده و در آنجا کارهای اداری را انجام میدهم آیا میشود بعضی از کارهای شخصی را با آنها انجام داد؟
جواب: استفاده از اموال دولتی برای کارهای شخصی جایز نیست و موجب ضمان اجره المثل میشود، بلی در مواردی که خلافت مقررات نباشد و با اجازه مسئولین مربوط باشد اشکال ندارد. (استفتائات مقام معظم رهبری، س 1965) و (جامع المسائل آیه الله فاضل لنکرانی ره، ج 1، س 922)
سوال: اگر کسی مالی را از شخصی غصب کرده باشد آیا حتماً باید حضور وی برود و خود را معرفی کند بعد مال را تحویل دهد یا به طور مخفیانه هم میتواند این مال را به این شخص برساند؟
جواب:معرفی کردن خود لازم نیست اگر مال غصبی را به صاحبش برگرداند هر چند بوسیله شخصی دیگر باشد ذمه او بری میشود و از گناه خود نیز توبه نماید انشا الله خداوند متعال او را مشمول عفو و رحمت خود قرار میدهد. (مجمع المسائل آیه الله گلپایگانی (ره)، ج 2، ص 109)
خداوند حقالناس را نمی بخشد , باید با خود شخص مسئله را حل کنیم
سوال: وقتی شخصی از کنار درختی یا باغی میگذرد میتواند از میوه و محصول آن باغ استفاده کند؟
جواب: جایز است برای مسافر هنگام عبور از کنار باغها با رعایت چند شرط از میوه آن به قدر حاجت بخورد: 1) به قصد خوردن میوه نیامده باشد. 2 ) موجب فساد نگردد. 3) چیزی را از میوه باغ با خود حمل نکند. و احتیاط آنست که در صورت یقین به عدم رضایت مالک خودداری کند. (استفتائات جدید آیه الله مکارم شیرازی دام ظله، ج1، س 1578)
سوال: اگر کسی بدون مسئولیت و در اثر سهل انگاری به شخصی ضرر و زیانی وارد کند و قابل جبران نباشد و امکان دسترسی به شخص برای طلب حلالیت را نداشته باشد، تکلیفش چیست؟
جواب: اگر ضرر و زیان مادی است باید جبران نماید و یا به نحوی طلب حلالیت کند و اگر طرف را نمیشناسد از طرف او با اجازه مجتهد جامع الشرایط به فقیر صدقه دهد و از گناه خود هم توبه نماید و اما اگر ضرر و زیان غیر مادی باشد مثلاً بر اثر غیبت یا تهمت آبروی مسلمانی را ریخته است جبران آن به این است که سوء ظن آن افراد را نسبت به شخص مذکور بر طرف نماید و با تعریف از او و یا تکذیب گفتههای قبلی خود رفع مشکلی نماید و اگر این جهت هم ممکن نباشد برای او از خداوند طلب مغفرت کند و از گناه خود نیز توبه نماید انشاء الله خداوند متعال او را مشمول عفو خود قرار میدهد. (جامع المسائل آیه الله فاضل لنکرانی ره، ج 2، س 1200 و 1201)
منابع:
اسلام کوئیست
اندیشه قم
جامع المسائل آیه الله فاضل لنکرانی ره، ج 1 و 2
استفتائات جدید آیه الله مکارم شیرازی دام ظله، ج1
استفتائات امام خمینی (ره)، ج 3
تبیان
سلام من فروشنده هستم صاحبکار دارم یعنی اجناسش رو میفروشم در قبالش حقوق میگیرم که مبلغ زیادی نیس…من جنسی رو فروختم ولی مشتری پول رو نداد و هرچه پیگیری کردم بی فایده بود به صاحبکارم هم ترسیدم بگم…الان یک سال گذشته خودم باید مبلغ رو بذارم؟
سلام حدودا چند سال پش بنده مدیر مدرسه ای بودم که طبق وضیفه می باید اسامی افرادی که غیبت دارن رو رد می کردم یکی از کارمندا ۱۵روز غیبت داشت وبا ارسال نامش کسر حقوق شد وبعد از چند سال این عذاب وجدان رو دارم که ایا حق الناسی بر عهده ام هست یا نه ممنون
تو فضای مجازی یه نفر بهم یه کانال داد و بعدش بهم گفت که دزدیده کانالو ولی من با یه پیج تعویضش کردم با اینکه میدونستم این داستان مال ۱۴.۱۵سالگیمه الان که بزرگتر شدم نمیدونم باید چطور جبرانش کنم نمیدونم صاحب کانال کی بوده باید چیکار کنم؟
سلام وقتتون بخیر من بدون اجازه از چند نفر فیلم گرفتم قصد سو استفاده نداشتم فقط بخاطر زیبایی شون این کارو کردم الان خیلی پشیمانم دیروز یکی از اون اشخاص متوجه شد که من دارم ازش فیلم میگیرم و امروز به من پیام داد منم ترسیدم و مجبور شدم دروغ بگم که من فیلم نگرفتم بعد اونم گفته که هیچوقت منو نمیبخشه من خیلی پشیمانم از کاری که کردم و روم نمیشه حقیقت رو به این شخص و اشخاص دیگه بگم و حلالیت بگیرم چون میترسم ازم شکایت کنن یا اتفاقاتی بد بیفته خانواده ام هم در جریان نیستن میترسم اگه به اون اشخاص بگم ابرو ی خودم و خانواده ام بره هم اینکه خانواده ام باهم بد بشن همه عکس ها و فیلم های اون شخص و اشخاص دیگه داشتم همه رو پاک کردم حالا برای اینکه حقشان به گردنم نباشه باید چه کنم ، لطفا تورو خدا جواب منو بدید من حالم خیلی بده
سلام من ب خواهرم خیلی بد کردم وقت انتخاب رشته از روی حسادت با هزار ترفند نذاشتم تجربی بخونه چون مطمئنم ک پزشکی قبول میشد ،الان عذاب وجدان داره منو میکشه الان من باید چیکار کنم خیلی ناراحتم
سلام.من یه دوست به شدت کینه ای و عصبی دارم.اوایل دوستیمون خوب بود.بعد کم کم با صمیمی شدن چهره واقعی خودش رو نشون داد.سر هر چیز کوچیکی عصبی میشد و دعوا راه می نداخت و حتی دل من رو با حرفاش می شکوند.من هم جوابش رو نمی دادم تا دلش رو نشکونم.بر عکس اون من یه آدم خیلی آروم و ریلکس و مهربونم که هیچی تو دلم نمیمونه و حتی اگه کسی بکشم هم می بخشمش.بیشتر دعوا هامون هم سر این بود که میگفت ریلکس بودنت رو مخمه.گذشت و گذشت.امتحان ریاضی نیمه اول رو من بیست شدم ولی اون شد ۱۹.اومد جلوی یکی از دوستای دیگم گفت این نمره حق تو نیست و فلان و بهمان.من هم از اینکه بهم تهمت میزنه و داره آبرو من رو می بره عصبانی میشم و جوابشو میدم.با هم تا حدود به ماه حرف نمی زنیم.که من دوباره سر صحبت رو باهاش باز می کنم.دوباره با هم دوستی خوبی رو داریم تا یکی دو هفته قبل از امتحانات نیمه دوم.این دوستم روی یکی از خواننده ها خیلی حساسه.یعد همین خواننده به مسخره میگه ریش و سیبیل ام بلند شده.شده شبیه سرباز های هخامنشی.بعد من فکر کردم داره مسخره می کنه.منم که خیلی رو تاریخ ایران حساسم شروع می کنم به بعد گوییش.ولی چیز زیاد بدی هم نگفتم.خود خواننده بود ناراحت نمی شد و آروم برام توضیح میداد که دارم اشتباه میکنم.از طرفی نمی دونستم دوستم چقدر حساسه رو این خواننده.به قول خودش تپش قلب میگیره و حالش بد میشه.منم ازش عزرخواهی کردم و گفتم پیاما رو پاک کنه.ولی ایشون میاد صد بار دیگه پیامای من رو از اول می خونه تا حالش بد تر و بدتر بشه.چیز زیاد بدی هم نگفتم.گقتم من ازش انتظار نداشتم و آدم بی فرهنگیه که این حرف رو زده و اگه می دیدمش آبروش رو می بردم.همین.بعد دیگه آتش بس میشه.ولی هنوز میگفت تپش قلب دارم و های پیاما رو دوباره برام می فرستاد و حتی به هخامنش که آنقدر روش حساسم هم فحش میداد.بعد دیگه ب میشه.توی گروه دوستام شروع میکنه دوباره.میگه اگه درباره تاریخ ایران می دونستی اونقدر ها هم ازش دفاع نمی کردی.غیر مستقیم داشت میگفت که تاریخ ایران خیلی ناچیزه.منم خیلی عصبانی میشم و جوابشو میدم.بعد پدر بزرگ دوستم توی جنگ ایران و عراق شهید شد.منم گفتم کاشکی به بابابزرگت میرفتی ایران برات مهم بود.بعد دیگه دعوا ادامه پیدا میکنه.دیگه ما با هم حرف نمی زدیم تا دو هفته.بعد دوباره من باهاش سر صحبت رو باز کردم.راستس یکم آدم فراموش کاری هستم و یادم میره با کی قهرم با کی آشتی😅.بعد دیگه تا الان با هم خوبیم.ولی بعضی موقع ها میگه من اگه برم جهنم هم حلالت نمی کنم.اگه کسی بخواد شاکی باشه من باید باشم نه اون.ولی با این اوصاف حق الناس به گردنمه؟
باسلام،،
من خانمی ۶۵ ساله هستم ،،
در جوانی بعلت نادانی ،،برای گروه کمی مثلا بین ۱۰ تا ۱۵ نفر لباس دوختم،،و از آنان یا پول نمی گرفتم و تعارف می انداختم ،،ویا مبلغی نا چیز می گرفتم ،،،
اما مابقی پارچه را به آنها بر نمیگردوندم،
و چون وضعیت مالی خوبی هم نداشتم ،،ما بقی پارچه ها را به روشی تکه تکه سر هم میکردم و برای فرزندانم می دوختم،،
و حالا متوجه شدم که همین هم حق الناس است ،،و هیچ دسترسی هم به آنان ندارم که حلال بودی بطلبم،، راهنمایی بفرمایید چکار کنم ،
ممنون
دوباره سلام ،،من در جوانی که گاهی از کیف مادرم پول بر می داشتم ،،به نظر خودم چون احتیاج داشتم ،،فکر میکردم مهم نیست ،،ولی الان احساس می کنم این هم حق الناس بوده ،،و حالا چندین سال است که پدر و مادرم فوت کرده اند ،،حالا چکار کنم ،،راهنمایی کنید
با سلام
پولي را به شخصي بدهکارم،از سالها پيش
دليل ندادن آن پول نداشتن توانايي مالي بود
اما الان توانايي مالي دارم و ميخواهم اين حق را جبران کنم.
مي دانم که بايد پول آن شخص را بدهم و از او حلاليت بگيرم.
دو سئوال از خدمت محترم شما دارم:
1-چگونه بدهي را به او پرداخت کنم.همان مقدار را پرداخت کنم؟يا با توجه به گذشت زمان و کم شدن ارزش پول بايد ارزش معادل فعلي آن مقدار را بايد پرداخت کنم؟يا اينکه هر مقدار که خود شخص راضي مي شود(در اينصورت اگر خواسته اش غير منطقي باشد چه کار بايد کرد؟)؟
2-اگر نتوانم آدرسي از آن شخص پيدا کنم چگونه بايد دينم را ادا کنم؟
سلام بازنی دوست شدم میخواست بامردی خودش صیغه کند که آن مردزن وبچه داشت مردپنهانی زن را صیغه کرد من به خانومه آن مردگفتم بعد من درآن خانه زنی که میخواست صیغه آن مرد شود رفت وآمدمیکردم بعد من شیطان گول زد پیشنها صیغه بهش دادم واورایک بوس کردم ولی آن قبول نکرد ازنظر شرعی وحق الناس مراراراهنمایی کنید متشکر خدانگهدار
سلام
میخواستم بدونم اگه بدون اجازه طرف به کارنامه اش نگاه کنم و بدونم که راضی نیست ولی اینم بگم فقط خودم نگاه کردم و به کسی نگفتم ایا حق الناس هست وباید ازش حلالیت بخوام؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟
ممنون میشم پاسخ رو به ایمیلم بفرستین منتظر پاسختون هستم
سلام عزیزم
شادی جون اگه دوستت راضی نباشه آره حتما باید بهش بگی..
و اگه بگی و اون تو رو نبخشه لااقل وجدانت راحت میشه که خودت بهش گفتی
سلام میشه منم راهنمایی کنید من بچه بودم از خونه همسایمون چیزی برداشتم یکی از وسایلش الان پشیمونم نمیشه به جای وسیله پولشو بدم به صورت ناشناس تو خونش اینطوری گناه بخشیده میشه یا نه میترسن اگه واقعیت رو بهش بگم دعوا بشه آخه اون موقع نمیدونستم این کار اشتباهه تو رو خدا جوابمو بدید التماس نتون رو میکنم 🙏🏻🙏🏻🙏🏻