بارداري | توصيه هايي جهت بهبود ورم پا در دوران بارداري
فهرست سرفصل ها
علت ورم پا در دوران بارداری چیست؟
عوامل متعددی در ایجاد تورم قوزک پا در بارداری سهیم هستند. رحمِ درحال رشد بر سیاهرگ ها فشار میآورد، این فشار از بازگشت خون به قلب جلوگیری میکند. این حالت سبب ایجاد ورم در ساق ها، قوزک و پاها میشود. تغییرات هورمونی نیز در این زمینه نقش دارند.ورم پا و قوزک در دوران بارداری شایع است. این عارضه اغلب پس از زایمان از بین میرود. در این دوران انجام اقداماتی در رفع ورم مفید است.
ورم پاها در بارداری یکی از مشکلات شایعی است که بسیاری از خانمها را نسبت به سلامت و زیباییشان نگران میکند. به خاطر داشته باشید گرچه ورم در طی بارداری دیگر به عنوان نشانه پره اکلامپسی شناخته نمیشود ولی میتواند در صورت همراهی با افزایش فشار خون، نشانهای از مشکلات شدیدتر و نیز اختلالات کلیوی باشد. بنابراین در صورت تشدید ورم و درگیر شدن دستها و صورت حتما به پزشک یا مامایتان مراجعه کنید. از آنجا که رحم در داخل لگن است و سیاهرگ و رگهایی که خون را از پا به قلب هدایت میکند، از رحم به سمت بالا در حرکت هستند، از هفته 20 باردرای فشار فیزیکی زیاد میشود و فشار مکانیکی رحم روی عروق است.
در بارداری به دلیل اینکه عروق 2 لیتر خون اضافه در خود جای میدهند معمولا گشادتر از حالت معمول هستند و روی عروقی که از قبل گشاد هستند هم فشار وارد میکنند. این حالت در فرد باردار سبب ورم پا میشود. معمولا در این حالت عروق به طرف بیرون تراوش میکنند، یعنی اِدِم بین بافتی از هفته 20 تا 26 نمایان میشود. افرادی که سابقه واریس دارند، افرادی که وزنشان در بارداری زیاد بالا رفته و افرادی که در سنین بالا باردار میشوند خطر نارسایی عروق و سیاهرگهای برگرداننده خون به قلب را دارند. واریس تشدید میشود یعنی نفوذ مایع از جداره سیاهرگها را باعث میشود.
“ورم بارداری” بیشتر در پاها دیده می شود و علت شایع آن، تجمع و احتباس مایعات بدن در اندام های تحتانی مثل پا می باشد. “ورم حاملگی” می تواند در هر زمانی از دوران بارداری شروع شود، اما معمولا از ماه پنجم بارداری به بعد شایع می باشد.
ورم دوران بارداری، مختصر و یکنواخت می باشد. در این دوران، حجم مایعات بدن مادر برای تغذیه بهتر جنین بالا می رود. بنابراین قسمتی از این مایعات در مناطق انتهایی بدن و یا در عضلات و مفاصل تجمع پیدا کرده و ورم حاملگی را ایجاد می کنند.
مطلب پیشنهادی: دلایل و درمان مورمور شدن و گزگز کردن پا
راههای درمان ورم پا در بارداری چیست؟
از ایستادنهای طولانیمدت و قراردادن پا روی پای دیگر باید اجتناب شود. خوابیدن به پهلو و نشستن و قرار دادن پاها به سمت بالا از دیگر راهکارهای کاهش تورم قوزک پا است. تا جایی که امکان دارد، باید به پهلوی چپ خوابید. این کار فشار را از روی ورید اجوف زیرین برمیدارد؛ این سیاهرگ بزرگ، خون را از نیمه زیرین بدن به قلب بازمیگرداند. در این حال میتوان زیر ساقها را با بالش اندکی بالاتر آورد.
استفاده از «جوراب فشاری» نیز به رفع این مشکل کمک میکند که در صورت صلاحدید پزشک تجویز میشود. همچنین توصیه شده است که در دوران بارداری، روزانه حدود ١٠ فنجان (٢/٣ لیتر) مایعات نوشیده شود.ورزش منظم روزانه در رفع تورم قوزک پا اهمیت دارد. باید روزانه پیادهروی و در صورت تمایل دوچرخهسواری یا شنا کرد.
ایستادن در استخر نیز راهکاری سودمند است. هرچند درمورد استفاده از فشار آب بر ورم پا و قوزک، پژوهشهای اندکی وجود دارد، اما به نظر میرسد ایستادن در استخر به بافت های ساق پا فشار میآورد و ممکن است سبب رفع موقتی “ورم در دوران بارداری” شود. بهکار بردن کمپرس آب سرد روی مناطق ورم کرده نیز دارای اثر آرامبخش است. نتایج برخی پژوهشها حاکی از آن است که ماساژ منظم پا به “کاهش ورم پا و قوزک در دوران بارداری” کمک میکند.
برخی دیگر از راهکارهای مقابله با ورم دوران حاملگی
1- یکی از مهم ترین راهکارها، کاهش مصرف نمک می باشد. یکی دیگر، کاهش مصرف کافئین (مثل قهوه) می باشد. کاهش مصرف غذاهای شور و پر ادویه، نوشابه های گازدار، قهوه، موادغذایی آماده و فست فودها می تواند راه مناسبی برای غلبه بر ورم دوران حاملگی باشد.
2- افزایش مصرف منابع غذایی حاوی پتاسیم می تواند منجر به کاهش ورم دوران حاملگی شود. موز، پرتقال، سیب زمینی، اسفناج و گوجه فرنگی پتاسیم زیادی دارند.
این گونه موادغذایی علاوه بر کاهش ورم دوران حاملگی، از گرفتگی عضلات پا و درد ناشی از آن جلوگیری می کنند.
3- استراحت کردن در طول دوران بارداری نیز یکی از راه های مقابله با ورم می باشد.
4- مادران عزیز باید توجه داشته باشند که هنگام استراحت باید پاهای خود را کمی بالاتر از سطح بدن قرار دهند، مثلا روی یک بالش.
5- مادران باردار باید در سه ماهه آخر بارداری، از کفش های مناسب و طبی و راحت استفاده کنند و از پوشیدن کفش های پاشنه بلند جددا خودداری نمایند. کفشی با پاشنه 3 سانتیمتر بپوشند.
6- از پوشیدن جوراب با کش سفت خودداری کنند، زیرا کش سفت جوراب، روی ساق پا خطوطی را ایجاد می کند که درد دارند.
7- برای جلوگیری از ورم دوران حاملگی، مصرف آب را افزایش دهید. آب کافی می تواند نمک و کافئین را جذب و از بدن دفع کند.
8- در معرض هوای گرم قرار نگیرید.
9- هنگام نشستن پاها را روی هم نیندازید.
10- ورزش کردن به مادرانی که از ورم حاملگی رنج می برند، توصیه می شود و باید تحت نظر پزشک باشد. معمولا ورزش هایی مثل شنا کردن در آب خنک می تواند به کاهش ورم پا کمک کند. همچنین حمام آب سرد نیز مفید می باشد (البته در صورتی که قادر به تحمل آب سرد باشید).
11- استفاده از کمپرس آب سرد روی نقاطی از بدن که ورم کرده اند، مفید می باشد.
12- از پوشیدن پوشاک تنگ مثل شلوار، بلوز، جوراب و کفش تنگ در دوران حاملگی بپرهیزید. پوشیدن لباس تنگ منجر به افزایش ورم در اندام ها می شود. در دوران حاملگی باید از لباس های نخی و گشاد و راحت استفاده کرد.
13- به پهلوی چپ خود بخوابید. این کار سبب بهبود گردش خون در بدن می شود.
14- برخی محققان ورزش هایی مانند یوگا را برای بهبود و کاهش ورم دوران حاملگی توصیه می کنند.
مطلب پیشنهادی: دلایل اصلی ورم پا و روش های درمان
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
1- مادران عزیز باید توجه داشته باشند که به محض مشاهده ورم شدید و ناگهانی در مناطقی مانند دست، صورت و مچ پا (و یا هر جای دیگری از بدن) سریعا به پزشک متخصص خود مراجعه کنند تا او مراقبت های لازم را در این خصوص اعمال نماید. ورم دوران بارداری اگر با نوسانات فشار خون همراه شود، به عنوان پدیده ای خطرناک در حاملگی تلقی می شود و فرد باید سریعا تحت مراقبت پزشکی قرار بگیرد، زیرا امکان خطر برای مادر و جنین وجود دارد.
2- مادران باید بدانند که ورم بدن در آب و هوای مرطوب افزایش می یابد. همچنین اگر یک روز فعالیت بدنی زیادی داشته باشید، ممکن است بیشتر دچار ورم شَوید. ایستادن زیاد و طولانی مدت نیز منجر به افزایش ورم در این دوران می شود.
3- اگر همراه با ورم حاملگی دچار سردردهای بدی شدید، حتما با پزشک خود در میان بگذارید، زیرا می تواند نشانه هایی از فشار خون بالا در بارداری باشد.
منابع: تبیان
shahrvand-newspaper