درمان بیماری جان تازه‌ای به شما می‌بخشد و بسیاری از مشکلات روزمره‌تان را برطرف می‌کند. بیماری پلاکت بالا هم از این قاعده مستثنی نیست. دکتر متخصص داخلی درمان فوری پلاکت خون بالا را مجموعه‌ای از روش‌ها می‌داند که در این شرایط می‌توانند از وخیم شدن حال افراد مبتلا جلوگیری کنند اما پلاکت خون چیست؟
تصور کنید که پس از زخم شدن یک قسمت از بدن، خون‌ریزی ناحیه آسیب‌دیده با گذشت زمان متوقف نشود. زمانی که بدن ما بر اثر یک زخم شروع به خون‌ریزی می‌کند، این خون‌ریزی بسته به شدت و عمق زخم در یک مدت زمان مشخص با لخته شدن خون به پایان می‌رسد. در واقع ما این لخته شدن خون و توقف خون‌ریزی را مدیون پلاکت‌ها هستیم!
البته حضور پلاکت‌ها که به عنوان یک سلول خونی در مغزاستخوان تولید می‌شوند، همیشه برای ما مفید نیست و تولید بیش‌ازحد آن در بدن می‌تواند در سلامتی ما اختلال ایجاد کند. همین علت هم بیماری پلاکت خون بالا یا ترمبوسیتوز (Thrombocytosis) را برای افراد آسیب‌پذیر به یک چالش اساسی تبدیل کرده است. در ادامه با بررسی روش‌های درمان پلاکت خون بالا به شما در رفع این چالش کمک خواهیم کرد.
پلاکت خون بالا یا ترمبوسیتوز چیست؟
فهرست سرفصل ها
زمانی که بدن شما بیش‌ازحد نیاز پلاکت تولید می‌کند، احتمال ایجاد لخته خون در بدن افزایش می‌یابد. به این شرایط پلاکت خون بالا یا ترمبوسیتوز اطلاق می‌شود. متخصصین انواع ترمبوسیتوز را به 2 دسته اصلی تقسیم می‌کنند که عبارتند از:
- ترمبوسیتوز اولیه یا اساسی
- ترمبوسیتوز ثانویه
با اینکه پلاکت در شرایط اضطراری باعث لخته شدن خون و توقف خون‌ریزی می‌شود اما در نتیجه این بیماری، احتمال ایجاد لخته خون در نقاط مختلف بدن و در بازه‌های زمانی متغیر وجود خواهد داشت. لخته شدن غیرطبیعی خون در برخی از موارد خطرات جدی‌ای را متوجه فرد کرده و گاها مسیر خون‌رسانی به بخش‌هایی مثل مغز، قلب، کبد و دیگر اعضای حیاتی بدن را مسدود می‌کند.
علت ابتلا به ترمبوسیتوز اساسی
قبل از هرگونه اقدام برای درمان پلاکت خون بالا، شما باید علت ایجاد بیماری را شناسایی کنید. زمانی که بروز این بیماری در بدن علت مشخصی داشته باشد، فرد دچار نوع ثانویه پلاکت بالا شده که نسبت به ترموسیتوز اساسی خطرات کمتری را متوجه افراد می‌کند؛ اما در شرایطی که متخصصین موفق به شناسایی ریشه بیماری نشوند، شما از علائم ترمبوسیتوز اساسی یا اولیه رنج می‌برید.
البته با اینکه علت پلاکت خون بالا در افراد هنوز به‌صورت دقیق در شناسایی نشده اما تحقیقات نشان داده که بیش از نیمی از افراد مبتلا به ترمبوسیتوز اساسی، یک جهش ژنی در ژن Janus kinase 2 یا JAK2 را تجربه کرده‌اند. این ژن در بدن شما باعث رشد و تقسیم سلول‌ها می‌شود.
لازم به ذکر است که پلاکت خون بالا در بین افراد بالای 50 سال و بانوان بیشتر قابل مشاهده است اما این نکته به معنی مصون بودن افراد جوان یا آقایان نسبت به این بیماری نیست.
علائم پلاکت خون بالا
این بیماری معمولا علائم اولیه‌ای را در افراد به نمایش نمی‌گذارد و در بسیاری از موارد لخته شدن خون در یک قسمت از بدن، اولین نشانه‌ای است که فرد از ابتلا به پلاکت خون بالا مشاهده می‌کند. این لخته‌شدگی معمولا در قسمت خاصی از بدن رخ نمی‌دهد اما مشاهده آن در قسمت‌هایی همچون دست‌ها، پاها مغز شایع‌تر است. توجه داشته باشید که شما بعد از مشاهده اولین علامت بیماری، باید نسبت به درمان پلاکت خون بالا اقدام کنید.
علائمی که افراد در این شرایط تجربه می‌کنند، بسته به موقعیت لخته متغیر است اما به‌صورت کلی از این علائم می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- سرگیجه یا سبکیِ سر
- سردرد
- سوزن‌سوزن شدن یا بی‌حسی دست‌ها یا پاها
- تغییرات در بینایی
- درد قفسه سینه
- درد، قرمزی و سوزش در دست‌ها یا پاها
همچنین بیماری پلاکت خون بالا در بعضی از موارد می‌تواند در فرد مبتلا باعث خون‌ریزی شود. این خون‌ریزی در شکل‌های مختلفی اتفاق میفتد که برخی از آن‌ها عبارتند از:
- خون‌ریزی بینی
- خون‌ریزی از لثه یا دهان
- ادرار خونی
- مدفوع خونی
راه‌های درمان پلاکت خون بالا
نوع درمانی که متخصص برای فرد مبتلا به پلاکت خون بالا در نظر می‌گیرد، به عوامل مختلفی از جمله میزان ریسک تشکیل لخته در بدن فرد بستگی دارد. حتی در مواردی که این ریسک در فرد کم بوده و شرایط زمینه‌ای در او وجود نداشته باشد، ممکن است درمان خاصی برای فرد تجویز نشود.
البته در این شرایط شما تحت‌نظر پزشک متخصص خواهید بود تا از بروز هرگونه مشکلی جلوگیری شود. روش‌های درمان پلاکت خون بالا صرفا در شرایطی برای شما تجویز خواهد شد که یکی از این شرایط را داشته باشید:
- سن بیشتر از 60 سال
- مصرف دخانیات
- ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای مثل بیماری‌های قلب و عروق یا دیابت
- داشتن سابقه خون‌ریزی یا تشکیل لخته
در این شرایط از روش‌های مختلفی برای درمان پلاکت خون بالا استفاده می‌شود که می‌توان آن‌ها را به 3 دسته تقسیم کرد:
تجویز داروی بدون نسخه
در صورتی که فرد مبتلا به پلاکت خون بالا در شرایط مساعدی قرار داشته و خطر زیادی وی را تهدید نکند، با استفاده از داروهایی مثل آسپرین که با رقیق کردن خون احتمال شکل‌گیری لخته را کاهش می‌دهند، شرایط فرد بیمار را تحت‌کنترل درمی‌آورند.
تجویز داروی نسخه‌دار
برخی از داروهایی که تولید پلاکت خون را کاهش داده یا خطر تشکیل لخته را با روند نزولی مواجه می‌کنند، در این دسته قرار خواهند گرفت که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توانیم به موارد ذیل اشاره کنیم:
آناگریلاید (Anagrelide): برای بیمارانی که خیلی در معرض خطر لخته شدن خون هستند، داروی آناگریلید تجویز می‌شود تا تعداد پلاکت خون آن‌ها کاهش پیدا کند. از عوارض این دارو می‌توان به تپش قلب، نارسایی قلب، کم‌خونی و اِسکار مغزاستخوان نام برد.
هایدروکسی اوره (Hydroxyurea): این دارو روند درمان پلاکت خون بالا را از طریق کاهش پلاکت‌ها به انجام می‌رساند. عوارض جانبی هایدروکسی اوره شامل مواردی مثل زخم‌های پوستی، ساخت کمتر سلول‌های خونی، تب و مشکلات سیستم گوارشی می‌شود.
اینترفرون آلفا (Interferon-a) / اینترفرون پگیله (Pegylated Interferon): با اینکه تقریبا یک‌پنجم از افرادی که به‌دنبال درمان فوری پلاکت خون بالا هستند، نمی‌توانند از این دارو برای درمان خود استفاده کنند اما می‌توان آن را به عنوان یکی از رایج‌ترین راه‌های درمان پلاکت خون بالا در نظر گرفت. این دارو با کاهش تعداد پلاکت‌ها به رفع علائم پلاکت خون بالا کمک می‌کند اما از سمت دیگر برخی از عوارض جانبی را به همراه دارد که برخی از آن‌ها عبارتند از:
- علائم شبه آنفولانزا
- گیجی
- خستگی شدید
- حالت تهوع
- کاهش اشتها
- تشنج و …
پلاکت فریزس (Plateletpheresis)
اگر شما هم در جستجوی سریع ترین راه درمان پلاکت خون بالا هستید، پلاکت فریزس پاسخ شماست! در این روند درمانی با استفاده از دستگاه پلاسما فریزس، پلاکت‌ها به‌صورت مستقیم از خون فرد مبتلا جدا می‌شوند و در ادامه بخش مایع خون یا پلاسما، مجددا به بدن فرد بازگردانده خواهد شد.
البته استفاده از این روش صرفا به افرادی که در معرض خطر لختگی خون هستند، توصیه می‌شود و اگر در مراحل اولیه این بیماری به سر می‌برید، بهتر است ابتدا راهکارهای دیگر را برای درمان خود امتحان کنید.
افزایش بیش از حد پلاکت خون یکی از بیماری‌های خطرناکی است که از آن به عنوان ترمبوسیتوز نیز یاد می‌شود. در صورتی که افراد مبتلا به این بیماری هرچه سریع‌تر برای درمان پلاکت خون بالا اقدام نکنند، احتمال وخیم‌تر شدن علائم ترموسیتوز افزایش یافته و فرد در معرض خطر لخته شدن خون قرار می‌گیرد. در این مقاله با بررسی انواع روش‌های درمانی که در این شرایط پیش روی شما قرار دارند، اطلاعات لازم به‌منظور درمان فوری پلاکت خون بالا را در اختیار شما قرار دادیم. امیدواریم که هرچه سریع‌تر سلامت کامل خود را بازیابی کنید.