هیرسوتیسم : مشکلات هورمونی و رشد موها

هیرسوتیسم چیست؟

هیرسوتیسم که حدود 5 تا 10 درصد از خانم ها را دچار می سازد و بیشتر در خاورمیانه مشهود است‌ ، وضعیتی است در بانوان که با رشد بیش از حد مو به ویژه در قسمتهای صورت ، پشت و سینه نظیر مردان مشخص شده که معمولا زبر و تیره هستند. با توجه به اینکه خانم ها در صورت و قسمتهای دیگر بدن موهایی دارند اما نازک و بسیار ریز بوده ، مسئله هیرسوتیسم قابل توجه و بررسی می باشد. عمده ترین دلیل هیرسوتیسم ، ترشح بیش از حد هورمون مردانه با نام آندروژن می باشد. اما دلایل دیگری نیز دارد.

دلایل هیرسوتیسم چیست ؟

دلیل اصلی هیرسوتیسم شناخته شده نیست. اما درمان را چالش برانگیز می کند. بسیاری از بیماری ها با ایجاد مشکل هیرسوتیسم مرتبط هستند. اولین مورد می توان به تخمدان پلی کیستیک در بانوان یا همان PCO  اشاره داشت که یک بیماری هورمونی بوده و با سطوح بالای هورمون آندروژن در زنان مشخص می گردد. از علائم آن می توان به دوره های پریود نامنظم ، آکنه ، افزایش وزن ، دیابت و ناباروی اشاره داشت.

دومین مورد تولید هورمونهای مردانه بصورت طبیعی می باشد. با توجه به اینکه سیستم تناسلی بانوان معمولا هورمون تولید می کند ، اگر سطح هورمون آندروژن در زنان به شکل غیرطبیعی بالا باشد یا حتی فولیکولهای مو به این هورمون حساس تر باشند ، هیرسوتیسم ایجاد می گردد. سومین مورد دوران میانسالی بانوان با عنوان یائسگی که در آن تغییرات هورمونی صورت می پذیرد و بانوان دیگر پریود نمی شوند ، عوارضی چون افزایش رشد موهای زائد در ناحیه صورت خصوصا پشت لب و چانه را در پی خواهد داشت.

و اما مورد بعدی اختلال در غدد درون ریز بوده که در موارد خاص به طور ناگهانی هیرسوتیسم با کلفت تر شدن صدا ، افزایش توده عضلانی و یا آکنه شکل می گیرد که احتمال بیماری جدی تری نظیر غده آدرنال یا مشکل تخمدان درنظر گرفته می شود. همچنین مصرف برخی داروها نیز در ایجاد هیرسوتیسم می تواند موثر باشد. داروهایی چون ضد افسردگی ، آنتی بیوتیک ها ، داروهای خواب آور ، تستوسترون ، استروئیدها و گلوکوکورتیکوئیدها همگی باعث عدم تعادل هورمونی شده و به نوبه خود باعث مشکل پرموئی و هیرسوتیسم می شوند.

از انواع بیماری ها می توان به بیماری هیپرپرولاکتینمی اشاره داشت که در آن بدن مقادیر بالای هورمون پرولاکتین (با مسئولیت تولید شیر مادر) را می سازد. بانوانی هستند که حتی مادر نیستد اما در اثر این بیماری شیر مادر در بدن آنها تولید شده ، ممکنست دچار ناباروری شده یا دیگر پریود نشوند. بیماری بعدی اختلالات تیروئید است. تیروئید در بدن هورمونهایی برای تنظیم سوخت و ساز و دمای بدن تولید می کند. با اختلال در عملکرد این غده ، عدم تعادل هورمونی نیز شکل گرفته و در نتیجه هیرسوتیسم یا همان افزایش رشد موهای ناخواسته را شاهد هستیم.

به غیر از موارد فوق ، گاها هیرسوتیسم یا پرمویی به دلیل ناشناخته ایجاد گردد که در اینصورت می توان دلایل ژنتیکی را در این زمینه مطرح کرد.

آیا لیزر موهای زائد بر هیرسوتیسم موثر است ؟

با توجه به اینکه در هیرسوتیسم با افزایش رشد موهای زائد آن هم از نوع مردانه آن (حال به هر دلیلی مشکلات هورمونی یا تاثیرات داروهای مصرفی و … ) روبه رو هستیم . در هر صورت باید راهی برای حذف موهای زائد پیدا کنیم. یکی از بهترین گزینه ها می تواند لیزر موهای زائد در بهترین کلینیک زیبایی باشد. امروزه که لیزر موهای زائد به عنوان عالی ترین روش برای از بین بردن موهای زبر و تیره در صورت و بدن شناخته شده ، اما برای بانوانی که دچار عدم تعادل هورمونی بوده می توان گفت ناموفق است و این افراد تا زمانی که مشکل خود را اساسی حل نکنند و به درمان نپردازند ، به صورت دوره ای با لیزر از شر موهای زائد خلاص شده و با توجه به رشد دوباره موها در اثر تغییرات هورمونی ، عملا به نتیجه مطلوب نخواهند رسید. در صورت درمان مشکلات هورمونی ، درمان لیزر موهای زائد نیز با مزایای طولانی مدت کاهش موهای زائد مشاهده می شود.

توصیه این است که قبل از مراجعه به کلینیک لیزر موهای زائد ، بانوانی که موهای زائد صورت یا بدن به شکل ناخواسته و بیش از حد و غیرعادی دارند ، باید به پزشک متخصص مراجعه کرده تا با انجام یک سری آزمایشات هورمونی مشخص گردد که آیا از عدم تعادل هورمونی در بدن رنج می برند یا خیر. پزشک همچنین مشکلات زمینه ای دیگر مانند آکنه ، افزایش وزن ، ژنتیکی و سابقه خانوادگی هیرسوتیسم را نیز مورد بررسی قرار می دهد. افراد دیگر مبتلا به هیرسوتیسم نیز هستند که با قرص های ضد بارداری برای تنظیم هورمون ها درمان می شوند. یا در موارد دیگر عدم تعادل هورمونی به صورت مستقیم با مسدود کننده های آندروژن درمان می شود. همچنین از داروهای دیگر می توان از داروهای ضدآندروژن و انسولین یاد کرد. گو اینکه جراحی تومور آدرنال یا تخمدان نیز در برخی از افراد برای درمان مورد بحث قرار می گیرد.

پیشگیری از هیرسوتیسم چگونه است ؟

راهکارهای پیشگیری از هیرسوتیسم بنا به علت آن متفاوت می باشد. می توان افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک را مورد مطالعه قرار دارد. در درمان این افراد ، پزشک با ارائه دستوراتی از قبیل رعایت رژیم غذایی کم کالری و ورزش کردن یا حتی با تجویز داروهایی نظیر متفورمین به آنها کمک کرده تا وزن خود را به نقطه ایده آل رسانده و علاوه بر درمان PCO  ، بر هیرسوتیسم نیز غلبه کنند.

در پایان باید گفت ، با توجه به عدم تعادل هورمونی در افراد مبتلا به PCO (تخمدان پلی کیستیک) و … که همگی باعث افزایش رشد موهای ناخواسته در بدن می گردند ، لیزر موهای زائد یکی از روشهای موثر حذف موهای زائد بوده اما با هورمون های مردانه اضافی به سرعت رشد موها پس از لیزر افزایش می یابد و به لیزر نمی توان به عنوان یک کاهش دائمی موهای زائد در این افراد نگریست. لذا ، درمان مشکلات هورمونی قبل از لیزر موهای زائد توصیه می گردد.