هر روز بر جمعیت جهان اضافه می شود و عواملی مانند استفاده زیاد از وسایل نقلیه، کامیون ها، نیروگاه ها، پالایشگاه های نفت و کارخانه های شیمیایی باعث تولید ازن می شوند. این گاز از ترکیب هیدروکربن ها با اکسید نیتروژن در مقابل نور خورشید ایجاد می شود که منجر به آلودگی هوا شده و بسیار کشنده می باشد. قابل به ذکر است که لایه ازن از انسان ها در برابر اشعه ماوراء بنفش یا همان اشعه مضر خورشید محافظت می کند اما هنگامی که میزان آن در سطح زمین بالا می رود بسیار زیان آور و کشنده می شود.

قرار گرفتن در معرض هوای آلوده باعث بروز مشکلاتی مثل تنگی نفس، آسم، برونشیت، آلرژی های تنفسی و احتمال سکته قلبی می شود. هوای آلوده اثرات زیانبار کوتاه مدت و دراز مدت بر سلامتی افراد می گذارد و این امر در سالمندان و کودکان بیشتر است. قابل ذکر است که در شرایطی که هوای آلوده را تجربه می کنید بهتر است هنگام نیاز به پزشک از منزل خود خارج نشوید و سعی کنید از طریق خدمات درمانی مانند تزریق سرم در منزل، تزریقات در منزل و غیره و نهایتاً با ویزیت پزشک در منزل مشکل خود را برطرف کنید.

زندگی در کره زمین به وجود اتمسفر که سامانه ای گازی و پویا است، وابسته می باشد. آلوده شدن این سامانه مهم به روش های مختلف اتفاق می افتد، مثلا می تواند ناشی از فعالیت آتشفشانی ( طبیعی ) یا ساخته دست انسان ( مصنوعی ) تولید شده باشد، در هر صورت آلودگی هوا بسیار به انسان ها و کره زمین صدمه وارد می کند.

اگر حجم بسیاری از مواد مضر مانند آلاینده ها، ذرات، گازها و زیست مولکول ها به اتمسفر زمین وارد شود، آلودگی هوا اتفاق می افتد که امروزه این آلودگی به محدوده مضر رسیده است و به انسان ها آسیب می زند. کارشناسان، آلودگی هوا را چنین تعریف می کنند : آلودگی هوا شامل آلاینده ها در هوای آزاد مثل گرد و غبار، بو، گازها ، بخارات، دود های غلیظ و… است که برای حیوانات، گیاهان و انسان ها خطر دارد و به انسان ها آسیب وارد می کند و در واقع زندگی را سخت می کند.

آلودگی هوا می تواند در داخل ساختمان باشد که به دلایلی چون سوزاندن سوخت های جامد، ضایعات محصولات کشاورزی و هیزم برای گرم کردن یا پخت و پز ایجاد می شود. آلودگی هوا در داخل ساختمان یکی از دلایل مرگ افراد و ایجاد بیماری های تنفسی است. آلودگی هوای خارج ساختمان نوع دیگر آلودگی است که باعث افزایش مرگ و میر در جهان می شود. این نوع آلودگی باعث ایجاد بیماری هایی مثل بیماری های تنفسی ، سرطان ریه ، سکته مغزی ، بیماری های قلبی می شود. متخصصان اعتقاد دارند که دراین شرایط موادی که در هوا وجود دارند باعث از بین رفتن بافت های گوناگون بدن می شود.

این مواد از راه پوست، مخاط بدن، مخاط چشم، گوش، بینی و دستگاه گوارش و ریه به بدن وارد می شود و سلول ها را تخریب می کند. آلودگی هوا علاوه بر این که به سلامتی انسان ها لطمه می زند ، باعث گرمایش جهانی نیز می شود.

آلودگی هوا چگونه ریه ما را از بین می برد؟
آلودگی هوا چگونه ریه ما را از بین می برد؟

 

آلودگی هوا تهران

آلودگی هوا به دلیل آثار زیانباری که دارد یکی از مشکلات مهم زیست محیطی در تهران و چندین شهر بزرگ ایران است . بر اساس آمارهای داده شده ، در شهر تهران زمان هایی که آلودگی افزایش یافته ، تعداد بیماری های تنفسی تا 60 درصد افزایش یافته است. عاملی که باعث زیاد شدن بیماران مبتلا به بیماری های ریوی و قلبی و عروقی شده است ، آلاینده های دی اکسید گوگرد، ذرات معلق و کربن منو اکسید می باشد. آلودگی هوا در پایتخت ایران باعث شده که عمر هر تهرانی 5 سال کاهش یابد.

آلودگی های تهران به علت های مختلفی ایجاد شده است.

  1. مهاجرت به تهران به دلایل گوناگون مثل پیدا کردن شغل و زندگی در این شهر صنعتی
  2. تولید شدن پسماند های زیاد در این شهر به علت جمعیت زیاد
  3. دود ماشین ها و کارخانه ها و…

این آلودگی علاوه بر سلامتی به اقتصاد نیز آسیب وارد می کند و باید بودجه زیادی را صرف درمان خسارت های وارد شده کرد.

انواع آلودگی هوا

  1. آلودگی هوا خارج از ساختمان یا فضای باز: این نوع آلودگی به خاطر دود حاصل از سوخت فسیلی وسایل نقلیه، دود کارخانه ها، فعالیت نیروگاه ها و… می باشد.
  2. آلودگی داخل ساختمان یا هوای بسته خانه: این نوع آلودگی به خاطر سوختن موادی مثل چوب، نفت سفید، زغال سنگ، تهویه نامناسب و دود ناشی از استعمال دخانیات در محیط منزل ایجاد می شود.

این آلودگی ها در یک جا ثابت نمی ماند و هوای بیرون به داخل خانه آمده و برعکس هوای داخل خانه با باز کردن در یا پنجره به بیرون می رود، پس در تشکیل هم نقش دارند.

آلاینده های هوا: دی اکسید نیتروژن ( ناشی از اجاق گاز و ترافیک جاده ای )، دی اکسید گوگرد (ناشی از سوختن سوخت های فسیلی )، ازن ( در سطح زمین نور خورشید با دود ماشین ها واکنش داده و ازن تشکیل می شود) ، ذرات معلق در هوا و هیدروکربن ها

عوامل طبیعی آلودگی هوا
عوامل طبیعی آلودگی هوا

عوامل طبیعی آلودگی هوا

آلودگی هوا در اثر عوامل محیطی ایجاد می شود، واکنش های فتوشیمیایی، نور خورشید، رطوبت، هیدرولیز و انجام عمل اکسیداسیون بر روی آلاینده هایی چون اکسید های نیتروژن، مونوکسید کربن، هیدروکربن ها، دی اکسید گوگرد. آلاینده های طبیعی دیگر مانند فساد مواد آلی ، ذرات آتشفشان و خاکستر و گازهای تولید شده از آن، بقایای تنه درختان، جانوران مرده توسط باکتری ها منجر به تولید آلودگی می شود.

شاخص آلودگی هوا

تنفس و زندگی سالم انسان ها وابسته به کیفیت هوا می باشد. وضعیت هوا هر لحظه در حال تغییر است و کیفیت آن هم ثابت نمی ماند. مدیریت نظارت و پایش هوا بر کیفیت هوا در کلان شهر ها، اطلاعات مربوط به چگونگی کیفیت هوا را تبدیل به شاخص کیفیت هوا کرده و به آگاهی عموم مردم می رساند. َ

AQI شاخص مناسبی برای دریافت گزارش روزانه از کیفیت هوا می باشد. این شاخص جهت اطلاع مردم از آلوده بودن یا پاک بودن و اثرات آن بر سلامتی انسان کاربرد دارد. این شاخص برای محاسبه پنج عامل اصلی ایجاد آلودگی هوا شامل مونوکسید کربن، دی اکسید نیتروژن، ذرات معلق در هوا، دی اکسید گوگرد و ازن تشکیل شده در سطح زمین می باشد. توجه داشته باشید که اگر میزان شاخص هوا بالاتر از 100 بود هوای ناسالم را تجربه می کنید. اگر هوای محل زندگی شما آفتابی بود و علائمی مثل سوزش چشم، سردرد، سرفه های شدید و احساس سنگینی در قفسه سینه داشتید، فورا از منطقه هوای آلوده دور شوید.

شاخص آلودگی هوا
شاخص آلودگی هوا