کسانی که برنامه های تمرینی را بدون توجه به علوم ورزشی طرح میکنند، مانند ناخدایی هستند که به کشتی وارد میشود و راهدار یا قطب نما ندارد و هرگز با اطمینان نمیداند که به کجا میرود.
مربیگری یک هنر است و مربی باید مانند هر هنرمند دو ویژگی داشته باشد:
اول اینکه خلاق باشد و بتواند با استفاده از این ویژگی، ورزشکار را به سوی اهداف واقعی به گونهای هدایت کند که مقدمات موفقیت وی را فراهم کند.
ویژگی دوم این است که مربی باید همچون هنرمندی دانا، با علوم مربیگری آشنا باشد تا بتواند ورزشکار را با صرف حداقل انرژی و زمان، به اهداف تمرینی درنظر گرفته شده، هدایت کند.
دکتر عیدی علیجانی در کتاب علم تمرین ، سعی کرده با بهره گیری از تجربه مربیگیری خود، منابع و کتابهای پیشرفته و جدید علم تمرین و روشهای علمی و امروزی که در کشورهای صاحب ورزش از آن استفاده میشود، این اثر را تدوین کند.
مطالب این کتاب در 12 فصل تنظیم شده است. فصلهای اول و دوم این کتاب، به ضرورت توجه به آمادگی جسمانی و موضوعات پایه اختصاص دارد که میتواند یک بینش کلی درباره اصول علم تمرین در مربیان ایجاد کند.
فصلهای سوم تا هفتم، به توانایی های زیست حرکتی، قدرت، استقامت، سرعت، انعطاف و روشهای توسعه آنها میپردازد. در این فصل ها علاوه بر تعاریف هر یک از این تواناییهای زیست حرکتی، شاخه های آنها و نقش ویژه هر یک در ورزشهای مختلف بیان شده است.
در فصل هشتم، اندازه گیری و ارزیابی تواناییهای زیست حرکتی از راه آزمونهای مختلف و روش اجرای آنها و چگونگی ارزیابی ورزشکاران ارائه شده است. فصل نهم به موضوعهای کلی طرح و زمانبندی تمرینات اختصاص دارد.
در فصل دهم، درباره آماده سازی روانی ورزشکاران، روشهایی پیشنهاد شده و فصل یازدهم به طرح گام به گام برنامه ریزی تمرینات و مسابقات سالانه میپردازد که هر مربی میتواند با رعایت اصول آن، بسیاری از دشواری های مربیگری را از سر راه بردارد. موضوع فصل پایانی کتاب هم، استعدادیابی در ورزش است.
بار تمرین ورزشی، چیست؟
«بدن انسان از میلیونها سلول زنده تشکیل شده است. وظایف هر سلول یا گروه سلولی، متفاوت است. همه سلولها میتوانند خود را با کنش و واکنشهای بدن سازگار کنند. این سازگاری عمومی، همواره در بدن به انجام میرسد. به همین ترتیب، میان ورزشکار و تمرین ورزشی نیز سازگاری ایجاد خواهد شد.
بار تمرین ورزشی، عبارت است از مجموعه فعالیتها یا تمرینهایی که ورزشکار در یک جلسه تمرین به انجام میرساند و تعیین بار تمرینی، به معنی تعیین مجموعهای از فعالیتهای مختلف تمرینی است.
هنگامی که بار تمرینی جدید با آمادگی جسمانی یک ورزشکار مقابله میکند، بدن به آن واکنش نشان میدهد و این واکنش بدن، همان سازگار شدن با مجموعه بار تمرینی جدید است. نخستین واکنش بدن، خستگی است. هنگام توقف تمرین، بدن به مرحله استراحت و سازگاری با بار تمرینی میرسد.
استراحت و سازگاری، موجب خواهد شد که آمادگی جسمانی ورزشکار به سطح نخست خود باز نگردد و به سطح بالاتری برسد. این آمادگی بیشتر نتیجه موازنه بدن با بار تمرینی جدید است.
بنابراین بار اضافی تمرین، موجب خستگی بدن میشود. مرحله استراحت و سازگاری بدن پس از تمرین ( که واکنش بدن به تمرین است)، موجب میشود که بدن نیروی مصرف شده را جبران کرده، با ایجاد سازگاری لازم، به سطح بالاتری از آمادگی جسمانی برسد.
هنگام استراحت، توانایی بدن برای سازگاری با بار تمرینی جدید، نماینده چگونگی عمل تمرین است. اگر بار تمرینی کافی نباشد، افزایش سازگاری بسیار کم بوده یا هرگز نخواهد بود.
استفاده از بار تمرینی بیش از تحمل ورزشکار، موجب خواهد شد که در جبران نیروی از دست رفته و موازنه، با دشواریهایی روبهرو شود، حتی ممکن است نتواد به سطح نخست آمادگی جسمانی خود بازگردد. این شرایط به علت تمرین بیش از حد ایجاد خواهد شد.
برای موفقیت بیشتر، تمرینات باید به گونه ای طراحی شوند که عضلات تحت «اضافه بار» قرار گیرند. یعنی عضله با بیش از مقاومتهای عادی تمرین کند. همزمان با انطباق بدن با این بار اضافی، بر مقدار مقاومت افزوده میشود و با تغییر شدت، زمان یا تعداد جلسات تمرین، مقدار بار اضافی مشخص و تنظیم میشود.»
کتاب علم تمرین در 12 فصل با استناد به جدیدترین منابع علم تمرین و روشهای علمی و امروزی در کشورهای صاحب ورزش، یک بینش کلی درباره اصول علم تمرین ارائه میدهد.
کتاب « علم تمرین » در 176 صفحه از سوی انتشارات حتمی راهی بازار نشر شده است. برای خرید آنلاین این کتاب ، می توانید به سایت انتشارات حتمی مراجعه فرمایید.
تلفن: ۶۶۴۰۳۱۶۲
www.hatmipg.com