چقدر با علائم اسکیزوفرنی آشنا هستید؟
فهرست سرفصل ها
اسکیزوفرنی یک بیماری مزمن مربوط به روان است که بیماران مبتلا به آن معمولا از واقعیت جدا شده و دچار توهم می‌شوند. آمار دقیقی از مبتلایان به اسکیزوفرنی در دست نیست اما محققان معتقدند حدود ۱ درصد افراد در سراسر جهان، به این بیماری دچارند.
تشخیص این بیماری خیلی راحت نیست و نیاز به بررسی‌های دقیق روانپزشکی دارد. اسکیزوفرنی می‌تواند مردان و زنان را در هر سنی مبتلا کند. مردان معمولا در اواخر نوجوانی یا اوایل ۲۰ سالگی به این بیماری دچار می‌شوند اما علائم اسکیزوفرنی در زنان، عمدتا در اواخر دهه ۲۰ و اوایل ۳۰ سالگی شروع به نشان دادن خود می‌کند. اما علائم این بیماری چیست؟
مهم‌ترین علائم اسکیزوفرنی
علائم اسکیزوفرنی ممکن است شامل یک یا چند نمونه از موارد زیر باشد که در صورت مشاهده این علائم لازم است حتما با یک روانپزشک مشاوره داشته باشید.
علائم اولیه این بیماری معمولا در سنین نوجوانی که فرد به طور عادی هم دچار تغییرات رفتاری می‌شود، اتفاق می‌افتد. به همین دلیل ممکن است والدین حساسیت زیادی به این موضوع نشان ندهند و این تغییرات رفتاری را نشانه بلوغ بدانند. علائم اولیه شامل موارد زیر است:
- تحریک‌پذیری
- جدا شدن از دوستان و خانواده
- تغییراتی در گروه‌های اجتماعی که فرد در آن‌ها عضو بوده
- مشکلات خواب
- تغییر در تمرکز
- افت تحصیلی
علائم ثانویه این بیماری خیلی آشکارتر است و باعث نگرانی جدی در اعضای خانواده می‌شود. معمولا در این مراحل است که فرد به روانپزشک مراجعه کرده و تحت درمان قرار می‌گیرد.
یکی از مهم‌ترینِ این نشانه‌ها توهم است. توهم تجربیاتی‌ست که به نظر واقعی هستند اما توسط ذهن فرد ایجاد می‌شوند. افراد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است چیزهایی ببینند، صداها یا بوهایی را حس کنند که افراد عادی با آن‌ها مواجه نیستند.
نشانه دیگر هذیان است. این افراد معمولا توهم‌های خود را باور می‌کنند و درباره آن‌ها حرف می‌زنند. ممکن است یک فرد مبتلا به اسکیزوفرنی طوری با یک موجود خیالی صحبت کند که انگار واقعا وجود دارد. اختلالات فکری و حرکتی هم از نشانه‌های دیگر بیماری اسکیزوفرنی است. این افراد تفکر غیرمعمول تفکر یا پردازش اطلاعات غلط دارند و در مواقعی هم حرکات آشفته یا حالت‌‌‌های عجیب و غریب در بدنشان ایجاد می‌شود.
علائم منفی اسکیزوفرنی احساسات، رفتارها و توانایی‌‌‌های معمول فرد را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد. این علائم عبارتند از:
تفکر یا گفتار بی‌نظم. در این مواقع فرد مبتلا به اسکیزوفرنی هنگام صحبت، خیلی سریع موضوعات را عوض می‌کند. فرد مبتلا در کنترل تکانه‌‌‌ها مشکل دارد، پاسخ‌‌‌های عاطفی عجیب و غریبی به موقعیت‌های مختلف می‌دهد، دچار به هم‌ریختگی احساسات است، علاقه یا هیجانش را برای زندگی از دست داده است، از نظر اجتماعی ایزوله و منزوی شده و تمایلی برای تجربه لذت ندارد. در مواردی این افراد برای شروع یا پیگیری برنامهها یا حتی در انجام فعالیت‌های عادی روزمره دچار مشکلات متعددی می‌شوند.
بیشتر بدانید: گفتار درمانی چیست؟
علائم شناختی اسکیزوفرنی گاهی اوقات خیلی خفیف است و به این راحتی نمی‌شود آن را تشخیص داد. با این حال، این اختلال می‌تواند بر حافظه و تفکر فرد مبتلا تاثیر زیادی بگذارد. این علائم عبارت‌اند از:
تفکر پریشان، مثل مشکل در تمرکز یا توجه، عملکرد ضعیف در اجرای کارها یا درک اطلاعات و استفاده از آن‌ها برای تصمیمگیری، مشکلات یادگیری اطلاعات و استفاده از آن‌ها ، عدم کنترل خشم و…
همان‌طور که قبلا گفتیم، تشخیص علائم اسکیزوفرنی دشوار است. بهتر است در صورت داشتن هرگونه علائم این بیماری، در اولین فرصت به روانپزشک مراجعه و درمان را آغاز کنید. انجام مشاوره فردی هم می‌تواند به شما کمک کند تا بتوانید این مشکل را کنترل کنید.
چرا اسکیزوفرنی ایجاد می‌شود؟
هیچ علت مشخصی برای ابتلای یک فرد به اسکیزوفرنی وجود ندارد. محققان معتقدند عوامل مختلفی می‌توانند مثل عوامل، بیولوژیکی، ژنتیکی و محیطی می‌تواند در بروز و شدت گرفتن این بیماری موثر باشد.
پزشکان به تازگی و پس از بررسی مغز بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی با استفاده از آزمایشات تصویر برداری دریافته‌اند که در مواردی ممکن است ناهنجاری‌‌‌هایی را در برخی از ساختارهای مغزی این بیماران وجود داشته باشد. البته تحقیقات در این زمینه ادامه دارد و هنوز نمی‌توان در این خصوص نظر قطعی داد. اعتقاد بر این است که ناهنجاری‌‌‌های شیمیایی در مغز مسئول بسیاری از علائمی است که در اسکیزوفرنی مشاهده می‌شود.
محققان همچنین بر این باورند که پایین بودن سطح بعضی از مواد شیمیایی مغزی که بر احساسات و رفتار تاثیر می‌گذارند، می‌تواند در بروز اسکیزوفرنی نقش داشته باشد. ژنتیک هم عامل نسبتا مهمی در ایجاد این بیماری است. افرادی که سابقه خانوادگی اسکیزوفرنی دارند، بیشتر از سایرین در معرض خطر ابتلا به این اختلال هستند.
- سایر عوامل خطر اسکیزوفرنی ممکن است شامل یکی از موارد زیر باشد:
- استرس زیاد
- مصرف مخدر یا داروهایی که کارکرد مغز را مختل می‌کنند
- داشتن یک بیماری التهابی یا خودایمنی
- قرار گرفتن در معرض سموم یا برخی ویروس‌ها در دوران جنینی یا نوزادی
چطور جلوی ابتلا به اسکیزوفرنی را بگیریم؟
هیچ راهی برای جلوگیری از اسکیزوفرنی وجود ندارد. علائم اسکیزوفرنی می‌تواند برای مدتی از بین برود و سپس دوباره برگردد. مبتلایان باید به طور مرتب تحت نظر پزشک باشند و داروهای تجویزی را مصرف کنند. پزشکان به افرادی که در خانواده درجه اول و دوم خود، سابقه این بیماری را دارند توصیه می‌کنند یک سبک زندگی سالم داشته باشند و به سراغ مخدر و مشروبات الکی نروند تا احتمال ابتلا به اسکیزوفرنی را تا جای ممکن پایین بیاورند.
اگر علائم این بیماری را در خود یا یکی از اطرافیان‌تان مشاهده می‌کنید، همین حالا از طریق وبسایت یا اپلکیشین مشوِرَپ با بهترین پزشکان متخصص روانپزشکی تماس بگیرید و مشاوره آنلاین داشته باشید.