پنومونی، التهاب بافت ریه ناشی از یک عامل عفونی است.
ریه شامل دو بخش اصلی می باشد:
– برونش: لوله‌ای که از طریق آن عبور می کند.
آلوئول: کیسه های هوایی که توسط آن اکسیژن وارد خون شده و دی اکسید کربن خارج می شود.
در پنومونیT آلوئول تحت تاثیر قرار گرفته و ملتهب شده و با مواد مایع و دردناک پر می شود، که باعث میشود تنفس فرد مبتلا دردناک شود.
این عفونت، بیشترین تعداد پذیرش در بیمارستان ها را به خود اختصاص می دهد و همچنین یکی از بیماری‌هایی است که باعث مرگ و میر بیشتر در کودکان می‌شود.

عوامل خطر برای پنومونی

شایع‌ترین عوامل خطری که می تواند منجر به پنومونی شوند، عبارتند از:
– سیگار کشیدن
– بیماری های مزمن، مانند: دیابت ،بیماری کبد، بیماریهای قلبی، ریوی، سرطان، بیماری‌های مزمن ریوی، ایدز
– سوء تغذیه
– وزن بیش از حد
– سن ( کودکان و افراد بالای ۵۰ سال، بیشترین حساسیت به پنومونی را دارند.)
اسپلنکتومی( بیمارانی که طحال آنها برداشته شده است)، و به طور کلی بیماران با کمبود ایمنی
– استفاده از درمانهای سرکوب کننده ایمنی یا کورتیکواستروئیدهای مزمن
– ساکنان مراکزی که برای افراد مسن و سالخوردگان می‌باشد.

انواع پنومونی و علل ایجاد آن

مکانیزمی که در اکثر بیماری های پنومونی اتفاق می‌افتد، آسپیراسیون میکروارگانیسمها از رئوفارنکس است. با این حال، عوامل مسئول، ممکن است تا ۵۰ درصد موارد مشخص نشده باشد.
احتمال ابتلا به این بیماری به محل ابتلا، عوامل خطر مرتبط، جغرافیا و شدت عفونت بستگی دارد.
در بزرگسالان شایع ترین علل پونومونی باکتری هایی مانند: استرپتوکوک پنومونیه (پنوموکوک)، استافیلوکوک اورئوس، لژیونلا هستند. اگرچه ، تا ۱۰ درصد هم می‌تواند به طور همزمان توسط چند تا از این عوامل ایجاد شود.
ویروس ها از قبیل آنفولانزا و واریسلا همچنین می‌توانند باعث ایجاد پنومونی شوند.
علاوه بر این، برخی از قارچ ها می‌توانند باعث ایجاد پنومونی مثلا در بیماران مبتلا به ایدز شوند.
در شایع ترین علت پنوموکوک ها، دو نوع مختلف از پونومونی ها تولید می شوند: باکتریمی و غیر باکتریمی
پنومونی ناشی از پنوموکوک، به میزان ۲۵ درصد باعث ایجاد باکتریمی، می میشود. یعنی تشخیص میکروب در خون که باعث مرگ می‌شود.
سه نوع پنومونی با توجه به محل و شکل ظاهری وجود دارند که شامل:
پنومونی هایی که در اجتماع به دست می آیند: اینگونه پنومونی ها، توسط یک عامل عفونی خارج از محیط بیمارستان تولید می شوند.
پنومونی های بیمارستانی:
این پونومونی ها ۴۸ تا ۷۲ ساعت پس از ترخیص بیمار از بیمارستان، و تا ده روز بعد از آن دیده می‌شوند.
پنومونی مربوط به مراقبت های بهداشتی:
بیمارانی که در دراز مدت تحت درمان با شیمی درمانی، دیالیز و یا افرادی که در مراکزی مانند خانه سالمندان هستند، دچار این نوع می شوند.

علائم پنومونی

نشانه های شایع پونومونی، عمدتاً شامل درگیری های تنفسی و تنفس پایین می باشد که عبارت اند از:
– تب
– سرفه
– درد قفسه سینه، که با حرکات تنفسی افزایش می یابد.
موارد جدی تر ممکن است شامل:
– مشکلات تنفسی
-اختلال در حالت عمومی: عرق کردن، افزایش ضربان قلب و تنفس
باشد.
تغییر در صداهای ناشی از تنفس بیمار آسیب دیده، که توسط پزشک با استتوسکوپ شنیده شده است، نشانه ای است که همراه با علائم ذکر شده ابتلا به پنومونی را تایید میکند.
علائم پنومونی در سالمندان و بیماران مبتلا به ایمنی ضعیف(سطح پایین سیستم ایمنی بدن)، میتواند غیر اختصاصی بدون تب و یا حتی بدتر شدن بیماری های زمینه ای باشد.
با توجه به شیوع علائم پنومونی، دو تصویر بالینی متفاوت می توان تشخیص داد:
۱. تصویر بالینی: شروع ناگهانی بیماری، در کمتر از ۴۸ ساعت ،همراه با لرز، تب بالا بیش از 5/37 ، سرفه ، خلط همراه با چرک، درد قفسه سینه، افزایش تنفس
۲. تصویر بالینی غیر طبیعی: سرفه های خشک، ناراحتی های غیر اختصاصی و تظاهرات اضافی ریوی مانند درد مفاصل و عضلانی، سردرد، تغییر وضعیت هوشیاری یا گوارشی

پونومونی ریه چیست و چگونه ایجاد می شود؟
پونومونی ریه چیست و چگونه ایجاد می شود؟

درمان پنومونی

برای تصمیم گیری در مورد درمان مناسب پنومونی، پزشک باید با توجه به خطر موجود در بیماران، و بسته به شدت علائم در مورد درمان سرپایی یا بستری در بیمارستان تصمیم بگیرد.
– بیمارانی که نیاز به بستری در بیمارستان ندارند:
شامل بیماران مبتلا به پنومونی، بدون سابقه ابتلا به بیماری شدید، بیماران جوان و افراد زیر ۶۵ سال بدون فاکتور خطر می باشند.
در این بیماران درمان و پیگیری سیار انجام خواهد شد.
– بیمارانی که نیاز به پذیرش در بیمارستان دارند:
شامل بیماران بالای ۶۵ سال و یا با آسیب های اضافی مرتبط با عوامل و همه کسانی که در آنها شدت علائم شناختی و وجود علائم یا عوامل خطر بالا است، بستری در بیمارستان توصیه می شود.
– بیمارانی که نیاز به پذیرش در واحد مراقبت های ویژه(ICU) بیمارستان دارند:
در موارد شدید مانند نارسایی شدید تنفسی، بیماران ناپایدار با اختلالات علائم حیاتی، نارسایی عملکرد کلیه، تغییر سیستم انعقادی ، مننژیت یا کما، بیماران باید در بخش مراقبت های ویژه بیمارستان بستری شوند.
استفاده از آنتی بیوتیک ها برای درمان پنومونی
آنتی بیوتیک ها، مواد شیمیایی تولید شده توسط باکتری ها و قارچ ها هستند که توانایی مهار رشد و یا نابودی سایر میکروارگانیسم ها را دارند.
در بیماری پنومونی، درمان آنتی بیوتیکی باید در اسرع وقت شروع شود. زیرا، درمان اولیه باعث کاهش مرگ و میر و بستری شدن در بیمارستان می‌شود.
شایع ترین آنتی بیوتیک های مورد استفاده در پنومونی عبارتند از:
پنی سیلین ها و بتالاکتام ها ( آموکسی سیلین/ کلوولانی اسید، هردو در دوزهای بالا)، کینولون ها ( لووفلوکساسین، مکسفلوکساسین) و ماکرولیدها ( آزیترومایسین، کلاریترومایسین).
انتخاب درمان آنتی بیوتیکی، با توجه به دستورالعمل های بالینی درمان، شدت بیماری و وجود یا عدم وجود عوامل خطر ساز همراه است، که باید مقاومت در برابر میکروب های خاصی را در منطقه ای که درمان می شوند در نظرگرفته شود.
به عنوان مثال پنوموکوک در اسپانیا، دارای مقاومت قابل توجهی نسبت به پنی سیلین ها است حدود ( ۲۰ درصد)، بنابراین، این درمان توصیه نمی شود، حداقل به عنوان تنها آنتی بیوتیک، مگر اینکه توسط یکی دیگر از بسته های دیگر تکمیل شده باشد.
انتخاب اولیه بیماران، برای درمان سرپایی پنومونی، مسیر خوراکی( آنتی بیوتیک های خوراکی) خواهد بود‌.
در بیمارانی که نیاز به بستری شدن دارند، درمان اولیه به صورت تزریق داخل وریدی میباشد، که پس از دستیابی به ثبات بالینی، تغییر خواهد کرد.

تهیه و انتشار : جابری / باعلم