علائم و نشانه های خار پاشنه پا + دلایل و روش های درمان خار پاشنه
فهرست سرفصل ها
خار پاشنه چیست؟
“خار پاشنه پا” ، یک زایده استخوانی در پاشنه پا است که باعث بروز درد و مشکلاتی در راه رفتن می شود و بهتر است فرد علائم و علت آن را بشناسد. خار پاشنه در اثر التهاب فاسیای کف پا (یک نوع رباط) ایجاد میشود که این امر سبب درد پاشنه میشود. فاسیای کف پا، یک باند پهن است که در کف پا از پاشنه تا انگشتان پا کشیده میشود.
اگر به هر علت، فاسیا ملتهب شود و این التهاب طول بکشد، می تواند باعث رسوب کلسیم در محل اتصال فاسیا به پاشنه پا شود. این رسوب غیر طبیعی کلسیم، به شکل یک زایده کوچک خارمانند است که به آن خار پاشنه گفته می شود. خار پاشنه به خودی خود دردناک نیست بلکه درد، ناشی از کشیدگی فاسیا است ، شیوع خار پاشنه در زنان بیشتر از مردان است.
خار پاشنه چه زمانی بوجود می آید؟
خار پاشنه زمانی ایجاد میشود که در قسمتی میان پاشنه و قوس کف پا رسوب کلسیم تشکیل شود. در بررسی با اشعهی ایکس مشاهده شده است که خار پاشنه میتواند تا نیم اینچ طول داشته باشد. اگر ابتلای بیمار به خار پاشنه با اشعهی ایکس تأیید نشود، وضعیت او “سندرم خار پاشنه” نامیده میشود.
مهم ترین علائم و نشانه های خار پاشنه پا کدامند؟
- درد شدیدی مانند: درد فرو کردن چاقویی در پاشنهی پا، هنگام صبح و پس از ایستادن روی پای خود
- دردی خفیف در پاشنهی پا در باقی ساعات روز
- التهاب و تورم در جلوی پاشنهی پا
- ایجاد حرارت در قسمت درگیر و آسیبدیده
- برآمدگی استخوانیشکل کوچک و قابلمشاهدهای زیر پاشنهی پا
- حساسیت در کف پاشنهی پا که در حالت پابرهنه، راه رفتن را سخت میکند.
دلایل و عوامل بروز خار پاشنه چیست؟
- اضافه وزن (خار پاشنه بیشتر در افراد چاق دیده می شود).
- افزایش ناگهانی وزن در دوران بارداری
- صاف بودن کف پا
- مشکلات بیو مکانیک ( ناهنجاری هایی که منجر به راه رفتن غیر عادی می شود)
- التهاب مفاصل کف پا به هر دلیل
- پوشیدن کفش نامناسب (پاشنه بیش از 5 سانتی متر، تنگ بودن کفش، کفش بدون پاشنه و صاف و …)
- دویدن (راه رفتن زیاد از دویدن کمتر ضرر دارد)
- راه رفتن زیاد روی سطوح سفت و ناهموار
- سفتی یا کوتاهی عضلات پشت ساق پا
- ایستادن به مدت طولانی
- مصرف چای، هم در ایجاد التهاب اوّلیه فاسیای کف پا و هم در رسوب ثانویه کلسیم و تشکیل خار پاشنه موثر است.
نحوه تشخیص خار پاشنه پا
پزشک نقاط حساس و دردناک کف پا را هنگام معاینه بررسی میکند تا با تعیین محل درد به علت خار پاشنه پا پی ببرد. معمولاً انجام هیچ آزمایشی ضرورت ندارد و عارضه بر مبنای سابقه پزشکی بیمار و معاینه صورت گرفته تشخیص داده میشود. هر چند پزشک گاهی دستور انجام عکسبرداری با اشعه ایکس یا ام.آر.آی. را میدهد تا مطمئن شود که علت بروز درد وجود مشکل دیگری مانند شکستگی فشاری یا تحت فشار قرار گرفتن عصب نیست.
گاهی اوقات در تصاویر عکسبرداری یا ام آر ای خار استخوانی دیده میشود که از استخوان پاشنه بیرون زده است. این خارهای استخوانی را در گذشته اصلی ترین علت درد پاشنه پا میدانستند و آنها را طی عمل جراحی خارج میکردند. اما واقعیت این است که بسیاری از افراد دارای خار استخوانی پاشنه هیچ دردی را در پاشنه حس نمیکنند.
راههای پیشگیری از پیشرفت خار پاشنه
چنانچه خار پاشنه در مراحل اولیه باشد، امکان درمان و پیشگیری از پیشرفت آن وجود دارد. فیزیوتراپیست در مراحل اولیه، انجام برخی حرکات ورزشی را به فرد توصیه میکند که این ورزشها کشش عضلات خلف کف پا و غلاف کف پا را به دنبال دارد.
راههای درمان خار پاشنه پا
فرد مبتلا، بر اثر درد به هنگام راه رفتن، سعی می کند فشار زیادی به پای مبتلا وارد نسازد؛ در نتیجه لنگان لنگان راه می رود و این لنگش، به مرور زمان و در صورت عدم درمان، موجب پیدایش ناراحتی هایی در قسمت تحتانی کمر و زانو می شود. بنابراین خار پاشنه را باید حتما مداوا کرد.
درمان شامل استراحت، فیزیوتراپی و کاهش مدت زمان راه رفتن و نیز بهرهگیری از کفی ویژه خار پاشنه مختص هر بیمار، پوشیدن کفش طبی (دارای سه تا پنج سانتیمتر پاشنه) و تجویز داروهای ضد التهاب است. با ادامه داشتن درد، تزریق داروهای کورتیکواستروئید در کف پا یا جراحی بیماری را درمان میکند.
در بعضی از موارد لازم است که بیمار پس از جراحی از باند، اسپلینت، گچگیری، کفشهای جراحی، چوب زیر بغل یا عصا استفاده کند.
عوارض پس از جراحی خار پاشنه پا
- درد اعصاب
- درد عودکنندهی پاشنه
- بیحسی همیشگی قسمت جراحیشده
- عفونت
- باقی ماندن جای زخم
سایر درمان های رایج در پزشکی
مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروییدی(مثل استامینوفن، ایبوپروفن، مفنامیک اسید و ایندومتاسین) به عنوان مسکّن، تزریق کورتون به عنوان ضدّ التهاب، استفاده از دستگاه الکتروتراپی از روش های مورد استفاده در طبّ کلاسیک هستند. اگر درمان با شیوه های مزبور امکان پذیر نشود، با عمل جراحی خار پاشنه خارج می شود.
پس از بهبودی، توصیه به استفاده طولانی از پد پاشنه و ورزش های کششی، مصرف کمتر چربی ها و افزایش مصرف ویتامین C می شود.
درمان خار پاشنه در طبّ سنّتی
- ماساژ
- گرم نگه داشتن موضعی مانند: قرار دادن تکّه ای پشم در کفش و زیر پاشنه پا، پوشیدن جوراب پشمی، استفاده از کرسی در فصل سرما و ایستادن روی آجر داغ
- حجامت یا زالو اندازی
- پرهیز از مصرف غذاهای سردی از جمله بیشتر لبنیات
- مصرف مداوم سیر، درد خار پاشنه را بهبود خواهد داد
- استفاده از کلسیم های طبیعی، بهترین روش هم آن است که روزی 1 الی 2 بار و هر بار نصف قاشق چایخوری پودر پوست تخم مرغ آسیاب شده را با کمی عسل روی زبان خود ریخته و ببلعید. مصرف روزی یک قاشق مربّاخوری پودر سنجد در نصف استکان عرق زیره هم می تواند شما را به نتیجه مطلوب برساند.
درمان خانگی خار پاشنه
بهترین درمان برای خار پاشنه، “درمان گیاهی خانگی” است. شما می توانید با استفاده از برخی گیاهان دارویی، درد خار پاشنه را تسکین دهید. به عنوان مثال می توانید از روغن زیتون گرم شده، روغن نارگیل، سیاهدانه، هسته قیسی و کوهان شتر، در طب سنتی استفاده کنید . شما می توانید هر کدام از این داروهای گیاهی را در ناحیه پاشنه پا اعمال کنید.
البته استفاده از روغن های گیاهی در هنگام شب و زمان خواب ، بهتر است به منظور کاهش درد و اثر دهی بیشتر، می توانید کمی زنجبیل یا دارچین به روغن اضافه کرده و روی پاشنه پا زده و روی آن را بپوشانید. گرم نگه داشتن پا و حجامت هم می تواند در کاهش درد بسیار موثر باشد. با داروهای گیاهی، درد پاشنه تا حدود زیادی کاهش پیدا کرده و در اکثر مواقع، برطرف می شود.
درمان خارپاشنه با سرکه سیب
سرکه سیب یک درمان بسیار عالی و درمان گیاهی خارپاشنه است. سرکه سیب کمک می کند تا کلسیم اضافی که باعث بروز خار پاشنه شده است، از ناحیه پاشنه پا خارج شود. سرکه سیب، درد و التهاب را در این ناحیه، کاهش می دهد.
برای استفاده از سرکه سیب، کمی از آن را روی پارچه حوله ای ریخته و این پارچه آغشته به سرکه سیب را درون کفش خود بگذارید و سعی کنید در طی روز این رطوبت از بین نرود. این درمان را حداقل تا یک هفته دنبال کنید.
روش دیگر استفاده از سرکه سیب به این صورت است که به جای گرم کردن، یک دوم فنجان سرکه سیب را به یک وان کوچک با آب گرم، اضافه کنید. سپس، پای آسیب دیده خود را 5 تا 10 دقیقه در وان قراردهید.
این کار را 2 بار در روز به مدت 1 یا 2 هفته، انجام دهید. شما همچنین می توانید 1 قاشق غذا خوری سرکه سیب سرخ را در یک لیوان آب گرم مخلوط کنید. این مخلوط را دو بار در روز و به مدت 1 تا 2 هفته، مصرف کنید.
درمان خارپاشنه با گوجه فرنگی
درمان گیاهی خارپاشنه با گوجه فرنگی فوق العاده است و گوجه فرنگی علاوه بر مصرف خوراکی دارای خواص بی شمار درمانی است. این خواص درمانی بیشتر به دلیل دانه های گوجه فرنگی است. گوجه فرنگی در بهبود درد و درمان خار پاشنه موثر است.
برای کاهش درد خار پاشنه می توانید کمی آب گوجه فرنگی را در محل درد اعمال کرده و منتظر باشید که درد ناشی از آن کشیده شود. این درمان معمولا تا دو هفته جواب می دهد و شما از درد ناحیه خار پاشنه خلاص می شوید.
درمان خارپاشنه با کاکتوس
نوعی کاکتوس وجود دارد که به آن زبان مادر شوهر هم می گویند و اثرات درمانی دارد. این گیاه از دسته گیاهانی است که معمولا در سرتاسر سال سبز است و با برگ های تیغ دار خود در درمان برخی بیماری ها در طب سنتی استفاده می شود.
کاکتوس، از جمله گیاهانی است که دارای قابلیت انعطاف پذیری بالایی بوده و با هر نوع شرایط آب و هوایی سازگار بوده و مقاوم است.
مقاومت این گیاه، همان اثر بخشی دارویی آن محسوب می شود. یکی از روشهای درمان گیاهی خارپاشنه ، استفاده از کاکتوس است. شما می توانید برگ های این گیاه را تکه تکه کرده و بر روی محل درد قراردهید.
همچنین می توانید برای اثر دهی بیشتر این گیاه، کمی روغن زیتون گرم شده به آن مالیده و روی خار پاشنه گذاشته و محل را با پارچه ای تمیز ببندید. از این درمان از زمان های قدیم برای تسکین درد های مختلف استفاده می شد.
درمان خارپاشنه با سنگ پا
یکی دیگر از راههای خلاص شدن از خار پاشنه، استفاده از سنگ پا است. برای این کار ابتدا پا دارای دچار خار پاشنه را به مدت 5 تا 7 دقیقه درون آب گرم قرار دهید تا نرم شود. سپس، سنگ پا را خیلی آهسته روی ناحیه خار پاشنه بکشید.
چند دقیقه این کار را تکرار کنید. بهتر است برای نتیجه گیری مطلوب، چند روز این کار را تکرار کنید تا خار پاشنه کم کم برطرف شود. با استفاده از سنگ پا، تراکم کلسیم یا همان خار پاشنه در ناحیه استخوان پاشنه، کاهش پیدا کرده و کم کم برطرف می شود.
در هر نوع درمان خانگی بهتر است چند روز درمان را پیگیری کنید تا به نتیجه دلخواه رسیده و درد در نواحی مختلف کاهش پیدا کند.
آیا کفی طبی برای خار پاشنه پا کمکی میکند؟
کفیهای زیادی در بازار به عنوان کفی طبی فروخته میشوند که این کفیها فقط ممکن است به دلیل نرم بودنشان احساس خوشایندی را ایجاد کنند ولی در واقع کفی طبی به حساب نمیآیند و کار چندانی برای خار پاشنه انجام نمیدهند. یک کفی طبی استاندارد، با اسکن کف پا و متناسب با پای هر فرد ساخته میشود و افراد باید چنین کفیای را تهیه کنند.
هشدار مهم : در صورتی که درمان این عارضه به تاخیر بیفتد شاهد عوارضی هستیم که میتواند علاوه بر کف پا، نواحی دیگری مثل زانو و یا حتی کمر را هم درگیر کند. چون فرد برای جلوگیری از وارد شدن فشار و افزایش درد در کف پا، الگوی راه رفتن خود را تغییر میدهد و همین تغییر شیوه و سیکل راه رفتن غیر طبیعی فشار بیشتری بر برخی نقاط مفاصل دیگر وارد میکند