“درمان خانگی تبخال” در طب سنتی + علائم،تشخیص،پیشگیری،درمان تبخال دهانی

“درمان خانگی تبخال” در طب سنتی + علت و راه انتقال تب خال چیست؟

تب خال دهانی چیست؟

تبخال دهان، التهاب بخشی از پوست با تاولهای ریز است که معمولا در کناره های دهان، سوراخ بینی، گاهی هم روی لثه و کام دهان ظاهر میشود. البته احتمال انتقال آن به دست، لای انگشتان و…که غیرمعمولتر است، نیز وجود دارد. ضایعات دهانی ممکن است با آفت اشتباه گرفته شود. فرد مبتلا به تبخال حداکثر از چند روز قبل علائم گزگز و مورمور را در محلی که قرار است تبخال زده شود، احساس میکند. بعد از تشکیل ضایعات تاولها ممکن است پاره شوند و در این زمان بیشترین احتمال انتقال وجود دارد. ویروس تبخال بعد از ورود به بدن وارد سلولها میشود و دیگر بیرون نمیرود.

علائم تبخال دهانی

تبخال لب همانطور که از اسمش هم مشخص است، معمولا همیشه در نقطه خاصی از لب و دهان ایجاد می‌شود. فرد یکی دو روز قبل در آن نقطه یا در بطور گسترده در اطراف دهان احساس خارش، سوزش یا گزگز می‌کند. سپس یک برجستگی کوچک پر از مایع شبیه یک جوش کوچک در لبه بیرونی لب روی پوست ظاهر می‌شود. البته ممکن است این برجستگی در اطراف بینی یا چانه یا گونه هم ایجاد شود.

مایع درون این برجستگی بشدت عفونی و مملو از ویروس تبخال است. در صورت پاره شدن و رسیدن آن به بخشهای دیگر پوست براحتی ممکن است آن نواحی را نیز آلوده کرده و باعث ایجاد تبخال در آن مناطق نیز بشود. بعد از چند روز برجستگی سوراخ شده و ترشح می‌کند.

این حالت معمولا در روز چهارم یا پنجم اتفاق می‌افتد و بیشترین احتمال آلودگی در سایر مناطق بدن یا سرایت به سایر افراد مربوط به همین مرحله است. در این مرحله گاهی بیمار دچار تب و برجستگی غدد لنفاوی زیر فک نیز می‌شود. سپس به مرور روی زخم اصطلاحا دلمه می‌بندد و پوست جدید از زیر دلمه تشکیل می‌شود. بعد از گذشت چند روز این دلمه کنده شده و زخم بدون برجای گذاشتن اثری (بدون اسکار) ناپدید می‌شود.

عوارض تبخال دهانی چیست؟

بعد از انتقال ویروس، علایمی شبیه یک سرماخوردگی شدید بروز می‌کند. بیمار بشدت دچار گلودرد شده و در برخی موارد بلع با اشکال روبرو می‌شود. در داخل دهان زخم‌هایی در ناحیه گونه و روی لثه‌ها ایجاد شده که ملتهب و قرمز رنگ هستند. بیمار معمولا دچار سردرد، سرگیجه، حالت تهوع و تب است. این بیماری معمولا خودبخود بدون بروز مشکلی حداکثر تا دو هفته بهبود می‌یابد.

اما این همه ماجرا نیست. بعد از رفع علایم بیماری تبخال اولیه(یا به عبارت صحیح تر عفونت هرپسی اولیه)، ویروس تبخال در بدن باقی مانده و به طرف عقده‌های عصبی حرکت می‌کند. سپس ویروس در سلولهای عصبی مستقر شده و اگر شرایط مناسب شود مجددا فعالیت خود را اینبار به شکلی خفیف‌تر از حالت اولیه ادامه می‌دهد. از اینجا به بعد است که زخم تبخال معروف بروز می‌کند.

انواع ویروس تبخال

• ویروس نوع یک

این نوع ویروس تبخال دهانی را ایجاد می‌کند، بعد از اولین ابتلا،ویروس در بافت عصبی صورت به خواب می‌رود و غیرفعال می‌شود؛ بعضی مواقع ویروس دوباره عود می‌کند و باعث ایجاد زخم سرد (تاول‌های کوچک و دردناک) می‌شود.توجه کنید که ممکن است این نوع ویروس هنگام سکس دهانی به فرد دیگر منتقل شود و در ناحیه تناسلی او هرپس ایجاد کند.

• ویروس نوع دو

معمولاً تبخال تناسلی ایجاد می‌کند و می‌تواند ازطریق پوست و یا مایعات ناحیه تناسلی و آب دهان منتقل شود، دقت کنید که این ویروس نیز می‌تواند از طریق سکس دهانی منتقل شود و دردهان فرد مقابل تبخال ایجاد کند. به‌طورکلی عفونت ویروس نوع ٢ در خانم‌ها شایع‌تر از آقایان است.

روش تشخیص تبخال چیست؟

این بیماری می‌تواند به‌وسیله یک معاینه فیزیکی ساده تشخیص داده شود. به‌طورکلی پزشک شماممکن است سؤالاتی درباره علائمتان بپرسد. همچنین ممکن است تست هرپس را از شما بگیردو اطمینان کلی از بیماری‌تان حاصل کند

ویروس تبخال چگونه انتشار یافته و منتقل می‌شود؟

ویروس تبخال از طریق مایعات بدن منتشر می‌شود. در حقیقت ویروس تبخال اغلب روی لب‌های فردی که دچار عفونت شده، وجود دارد، حتی اگر هیچ جراحت آشکاری نداشته باشد.

بنابراین یکی دیگر از راه‌های اصلی انتقال و انتشار آن از راه بوسیدن است. از آنجایی که ویروس نوع یک تبخال، در بزاق هم می‌تواند زندگی کند، استفاده مشترک از ابزارها و وسایل آشپزخانه یا داشتن لیوان‌های مشترک برای نوشیدن هم می‌تواند باعث انتشار ویروس آن شود.

درمان خانگی تبخال در طب سنتی

درمان تبخال با مواد غذایی و درمان گیاهی

• سیر و پیاز

خوراکی‌هایی که طعم تند و تیز دارند مثل سیر، پیازچه و پیاز معمولا اثرات ضد‌ویروسی داشته و استفاده از آنها به‌صورت موضعی بر بهبود تبخال موثر است. فقط باید توجه داشت که این مواد حالت خورندگی دارند و مصرف زیاد آنها ضایعه را زخمی و خشک می‌کند. سرکه نیز به‌صورت موضعی در خشک شدن تبخال موثر است.

• جعفری

عصاره ریشه گیاه جعفری در درمان تبخال سودمند است. گروهی از پژوهشگران ، با بررسی اثر ضد ویروسی عصاره ریشه جعفری بر ضد ویروس تبخال انسانی نوع یک و دو دریافتند : عصاره ریشه این گیاه از تكثیر ویروس تبخال جلوگیری می كند .

• روغن اسطوخودوس

اسطوخودوس دارویی گیاهی است که اگر به مدت یک هفته روی تب خال قرار بگیرد، علاوه بر ضدعفونی کردن محل تب خال، موجب درمان آن نیز می شود.

• شیر سرد

شیر دارای ماده ای به نام لیزین است که پس از جذب توسط پوست، ویروسی که سبب ایجاد تبخال می شود را مهار می کند. از طرفی دمای سرد شیر نیز دردهای تبخال را کم خواهد کرد. پنبه را در شیر زده و کاملا چندین بار در روز روی زخم بزنید. می توانید از همان لحظه که احساس کردید زخم ها تشکیل شده اند، از این مرهم استفاده کنید.

• مصرف لبنیات

برای “درمان تب خال” ، مصرف لبنیات و سیب زمینی به دلیل دارا بودن لیزین، باید افزایش یابد و از خوردن شکلات، کاکائو، غلات، بادام زمینی و ژله خودداری کنید.

• وازلین

از وازلین برای پوشش تبخال استفاده کنید. وازلین روی زخم را چرب کرده و علاوه بر سرعت بخشیدن به روند بهبود، از قرار گرفتن زخم در معرض گرد و غبار و باکتری ها جلوگیری میکنه و باعث میشه زخم دچار عفونت مجدد نشه.

• گوجه فرنگی

آنتی اکسیدان های موجود در گوجه فرنگی برای تحریک بازسازی سلولی در مناطقی که تحت تاثیر زخم تبخال هستند، ایده آل است. مصرف گوجه فرنگی سرعت رشد میکروارگانیسم ها را کاهش می دهد. کمی از رنده شده گوجه فرنگی را برای ۳۰ دقیقه روی تبخال قرار دهید و این کار را روزی دو بار تکرار کنید.

• الکل

تو هر مرحله اي که متوجه شديد داريد تبخال ميزنيد روزي 4 تا 5 مرتبه الكل بزنيد تا در همان مرحله ايست كند.

• سکنجبین و خاکشیر

شربت سکنجبین و خاکشیر در بهبود و جلوگیری از عود تبخال موثر است. در میزان مصرف سکنجبین معمولا محدودیتی وجود ندارد مگر اینکه فرد مبتلا به دیابت باشد. مصرف خاکشیر نیز به‌صورت روزانه تا سه قاشق غذاخوری در یک لیوان آب هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند. پوره سیب رنده شده مخلوط با سکنجبین و گلاب هم می‌تواند در بهبود ضایعات کمک‌کننده باشد.

• شیرین بیان

نشان داده شده که عناصر و ترکیبات موجود در شیرین بیان زمان بهبودی تبخال را سرعت می بخشد. به طور منظم شیرین بیان بخورید و یا مکمل های شیرین بیان مصرف کنید. می توانید کمی از پودر مکمل شیرین بیان را به صورت خمیر در آورده و چندین بار در روز به طور مستقیم روی محل زخم ضربه ای استفاده کنید.

• عصاره دانه گریپ فروت

دانه گریپ فروت خواص ضد ویروسی دارد و می تواند منجر به کاهش فعالیت منفی ویروس تبخال شود. این عصاره دارای ویتامین C است که به تعمیر پوست آسیب دیده کمک می کند و مانع ایجاد میکروارگانیسم ها می شود. کافیست دو قطره از عصاره این دانه را روی منطقه آسیب دیده قرار دهید و این کار را دو بار در روز تکرار کنید.

• یخ

عملکرد یخ به این شکل است که محیطی نامناسب برای رشد ویروس تبخال ایجاد کرده و همچنین دردهای ناشی از تبخال را به خوبی کاهش می دهد. بهتر است از کیسه یخ استفاده کنید تا اینکه خود یخ را مستقیما به کار ببرید. درمان با یخ را روزی سه بار و به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه انجام دهید.

آیا ویروس تبخال مسری است و سرایت میکند؟

بیماری تبخال بسیار واگیردار می باشد که برای “پیشگیری از سرایت تبخال” بهتر است دست‌ها را به طور منظم به خصوص پس از لمس تبخال با مواد شوینده به خوبی بشویید، از بوسیدن اطرافیان خودداری کنید، وسایل شخصی مانند: دستکش و دستمال و همچنین وسایل آرایشی را در اختیار دیگران قرار ندهید.

ویروس تبخال، مثل ویروس سرماخوردگی یا آنفولانزا باید از شخص دیگری وارد بدن شود. در مورد تبخال، هرگونه تماس با فردی که زخم تبخال روی صورتش وجود دارد (مثلا روبوسی) می‌تواند باعث انتقال ویروس و ابتلا به این بیماری شود. یکی دیگر از راههای شایع انتقال تبخال استفاده از لوازم غذاخوری، تیغ یا حوله دیگران است. نکته اینجا است که حتی در زمانی که تبخال از آن حالت پر آب خارج شده و اصطلاحا دلمه بسته، بازهم بشدت مسری است و می‌تواند باعث انتقال بیماری شود.

راههای درمان تب خال

تجویز داروهای ضدویروس خوراکی هم می‌تواند باعث کاهش زمان بهبود شود البته اگر آن را در نخستین مراحل بروز تبخال استفاده کنید، یعنی زمانی که پوست قرمز شده و خارش پیدا می‌کند. اسیکلویر را باید پیش از شدید شدن تبخال و پنج بار در روز استفاده کنید. داروی دیگر، قرص‌های اسیکلویر (سیتاویگ) است که باید آن را مستقیما روی لثه خود قرار داده و صبر کنید تا آب شود.

برای تب‌خال هنوز درمان قطعی وجود ندارد و اگر ویروس وارد بدن شود تا پایان عمر همراه شخص خواهد ماند و در هنگام ضعف دفاعی بدن بروز می‌نماید. اگرچه در برخی بیماران و پس از چندین سال عود بیماری، به ناگهان تظاهر مجدد تب‌خال از بین می‌رود اما هم‌چنان ناقل ویروس به دیگران خواهند بود.

اگر تبخال داشتیم به دندانپزشک میتوانیم برویم؟

عقیده بسیاری از دندان‌پزشکان این است که انجام درمانهای دندانپزشکی برای بیمارانی که دچار تبخال هستند ممنوع است و درمان باید تا زمان برطرف شدن زخم به تعویق بیفتد. علت این مساله احتمال پخش شدن ویروس در هوا و آلوده کردن محیط و خود بیمار و کادر پزشکی است.

بنابراین اگر تبخال می‌زنید وقتی به دندانپزشک مراجعه کردید این را در پرونده ذکر کرده و به دندانپزشک خود اطلاع دهید. از سوی دیگر اگر دچار تبخال شدید و‌‌ همان وقت قرار بود تحت درمان‌های دندانپزشکی قرار بگیرید حتما به دندانپزشک خود اطلاع دهید.

نکته پایانی و مهم :

شاید پیشگیری از تبخال بسیار دشوار باشد، اما کاهش عوامل محرک آن می‌تواند تاثیرگذار باشد. تب، استرس و قرار گرفتن در معرض نور خورشید ممکن است باعث عود تبخال شود. سعی کنید تا حد امکان از نور خورشید دور باشید یا از کرم ضدآفتاب یا نرم‌کننده‌های لب ضدپرتو فرابنفش استفاده کنید. سعی کنید استرس را از خود دور کنید. از طرفی تلاش کنید سیستم ایمنی خود را با داشتن خواب کافی و ورزش روزانه سالم و قوی نگه دارید. اگر تبخال‌تان شدید بوده یا مدام رخ می‌دهد، حتما به پزشک مراجعه کنید.