“درمان سرماخوردگی” + سرماخوردگی ویروسی و باکتریایی + داروی سرماخوردگی

علائم سرما خوردگی,روش درمان سرما خوردگی در خانه,درمان دارویی سرماخوردگی
علائم سرما خوردگی,روش درمان سرما خوردگی در خانه,درمان دارویی سرماخوردگی

علائم و نشانه های سرماخوردگی

علائم شایع اولیه

  • گلودرد
  • آبریزش بینی
  • اشک از چشم
  • گرفتگی بینی
  • عطسه
  • سرفه
  • کوفتگی و بدن‌درد
  • احساس خستگی

علائم ثانویه سرماخوردگی

  • سردرد
  • گرفتگی صدا
  • تب
  • گرفتگی سینوس
  • گرفتگی گوش
  • سرفهٔ بدون خلط
  • درد مفصل
  • درد عضله

متداول‌ترین “علائم سرماخوردگی” شامل سرفه، آبریزش بینی، گرفتگی بینی و گلودرد است و علائم دیگر شامل درد عضلات، خستگی، سردرد، و بی‌اشتهایی. گلودرد تقریباً در 40٪ افراد و سرفه تقریباً در 50٪ افراد بروز می‌کند، سرفه‌های ناشی از سرماخوردگی معمولاً خشک و پشت سر هم هستند.

نیمی از موارد درد عضلانی رخ می‌دهد. تب در بزرگسالان غیرمعمول، اما در نوزادان و کودکان رایج است و ممکن است تب خفیفی تا 38.9 درجه مشاهده شود. بعضی از ویروس‌هایی که موجب سرماخوردگی می‌شوند، ممکن است بدون علامت باشند. رنگ خلط سینه یا ترشحات بینی ممکن است بی‌رنگ یا زرد یا سبز باشد و اینکه آیا عفونت ناشی از باکتری بوده‌است یا ویروس را مشخص نمی‌کند.

سرماخوردگی معمولاً با خستگی، احساس سرما، عطسه و سردرد آغاز می‌شود و تا دو روز پس از آن ادامه دارد و با علائم دیگر از جمله آبریزش بینی و سرفه دنبال می‌شود. این علائم ۱۶ ساعت پس از در معرض ویروس قرار گرفتن آغاز می‌شوند و معمولاً دو تا چهار روز پس از آغاز بیماری به بیشترین حد خود می‌رسند.

علائم معمولاً ظرف هفت تا ده روز بعد برطرف می‌شوند، اما بعضی علائم مانند سرفه خشک ممکن است تا سه هفته باقی بمانند. در کودکان، سرفه در 35 تا 40 درصد موارد تا بیش از ده روز و در 10٪ از موارد تا بیش از 25 روز ادامه می‌یابد. علائم بیماری توسط دستگاه ایمنی بدن پدیدار می‌شوند و نه توسط ویروس.

مواد ضدعفونی‌کننده‌ای که توسط گلبول‌های سفید تولید می‌شوند، می‌تواند به سلول‌های بدن آسیب برساند یا باعث تولید آنزیم و در نتیجه واکنش‌های شیمیایی درون بدن شود و این گونه علائم بیماری پدیدار می‌گردد. در واقع علائم بیماری از واکنش‌های شیمیایی پیچیده درون رگ‌های خون، غدد و بافت‌های عصبی پدیدار می‌شوند.

گرفتگی بینی به دلیل متورم شدن رگ‌های درون حفره بینی است که میزان تورم رگ‌ها توسط عصب‌هایی کنترل می‌شود که مواد شیمیایی با نام نوراپی‌نفرین (یا نورآدرنالین) تولید می‌کنند. هنگامی که بینی ملتهب می‌شود، اگر راه یکی از حفره‌های بینی سد شود و حفره دیگر خالی باشد، به آن حفره فشار وارد شده و راه برای ورود باکتری یا ویروس به بافت‌های بینی باز خواهد بود.

علاوه بر بافت‌های بینی، حفره سینوس نیز می‌تواند از باکتری یا ویروس پُر شود و منجر به سینوزیت و عفونت گوش میانی در کودکان شود. سرفه که از علائم بعدی سرماخوردگی است، به دلیل متورم و عفونی شدن گلو، نای و راه‌های هوایی تحتانی به وجود می‌آید. سرفه‌های خشک نشان‌دهندهٔ التهاب راه هوایی فوقانی و سرفه‌های دارای خلط نشان‌دهنده التهاب راه هوایی تحتانی هستند.

استامینوفن

استامینوفن به میزان زیادی در داروهای سرماخوردگی یافت می شود. اگر تب ، تیرکشیدن و درد دارید استامینوفن انتخاب مناسبی به شمار می آید .

_دلایل اجتناب و عوارض جانبی استامینوفن

افرادی که دچار مشکلات کبد هستند و به طور مثال بیماری های خاصی همچون هپاتیت و سیروز ( التهاب شدید کبد) دارند باید از استفاده ی استامینوفن اجتناب کنند. نکته ی مهم آن است که بیش از میزان توصیه شده از استامینوفن استفاده نکنید و یا از محصولات ترکیبی استامینون استفاده کنید چرا که استامینوفن برای کبد شما خطر ساز است .

آنتی هیستامین

آنتی هیستامین ها به علائم مربوط به آلرژی افراد ، همچون آبریزش بینی ، عطسه ، اشک ریختن چشم و خارش کمک می کنند. انواع مختلفی از آنتی هیستامین ها از جمله : دیفن هیدرامین ، برومفنیرامین ، لوراتادین (کلاریتین ) و…وجود دارد . اما بر طبق نظر پزشکان به نظر می رسد که آنتی هیستامین ها بهترین انتخاب برای سرماخوردگی نیستند .

_دلیل اجتناب و عوارض جانبی مصرف آنتی هیستامین برای درمان سرماخوردگی

خواب آلودگی و رخوت ناشی از استفاده ی برخی آنتی هیستامین ها می تواند در کار ، رانندگی و سایر فعالیت های روزانه ی شما مداخله داشته باشد و باعث ایجاد مشکل شود.

داروهای ضد سرفه

ترکیبات داروئی مختلفی وجود دارند که به دلیل وجود دکسترومتورفان یا کدئین در خود به عنوان ضد سرفه عمل می کنند و می توانند باعث فرونشاندن سرفه کردن شوند .کدئین که نوعی تسکین دهنده ی مخدر نیز محسوب می شود برای افرادی که سرفه ی شدید دارند تجویز می شود ؛ ولی از آن جهت که کدئین دارویی قوی به حساب می آید ممکن است نیاز به تجویز پزشک داشته باشد .دکسترومتورفان دارویی رایج تر در این خصوص است و در محصولات دارویی در قالب حالت مخفف “DM” شناسایی می شود.

_ دلیل اجتناب

افرادی که نیاز به هوشیاری دارند ( مانند افرادی که به مدرسه یا سرکار می روند) و یا افرادی که در معرض یبوست هستند باید از مصرف کدئین جلوگیری کنند .دکسترومتورفان عوارض جانبی مشابهی دارد (خواب آلودگی و یبوست) اما این موارد در دکسترومتورفان شدت کمتری دارند چرا که خود این دارو نیز نسبت به استامینوفن ضعیف تر است.

علائم سرماخوردگی ویروسی و باکتریایی

سرماخوردگی معمولا به دو دسته اصلی تقسیم می شود. سرماخوردگی ویروسی و سرماخوردگی باکتریایی.

علائم و نشانه های سرماخوردگی ویروسی

  • عطسه
  • گلودرد
  • گرفتگی بینی
  • تب
  • سرفه
  • سردرد

علائم و نشانه های سرماخوردگی باکتریایی

  • تب شدید و طولانی
  • خلط های شدید و رنگی
  • حالات تنگی نفس

نکته: فراموش نکنید که در هر دو صورت اگر علائمتان از حد عادی شدیدتر شد باید به سرعت به پزشک متخصص مراجه کنید. اما تا زمان مراجعه به پزشک ویتامین C مصرف کنید، آب نمک قرقره کنید و البته بدن خود را خوب بپوشانید.

آیا مادری که سرما خورده می تواند به کودک خود شیر بدهد؟

که دچار سرماخوردگی هستند، می توانند به فرزندانشان شیر بدهند چون ویروس سرماخوردگی وارد شیر مادر نمی شود ولی قبل از شیر دادن باید دست ها را با آب و صابون بشویند. البته شیر مادر حاوی آنتی بادی است و کودکانی که شیر مادر می خورند کمتر دچار سرماخوردگی می شوند مگر اینکه به صورت مداوم با فرد بیمار و حامل ویروس سرماخوردگی در تماس باشند.

راههای پیشگیری از سرماخوردگی

تنها راه مؤثر برای پیشگیری از سرماخوردگی جلوگیری فیزیکی از پخش شدن ویروس است. این کار عمدتاً شامل شست‌وشوی دست‌ها و استفاده از ماسک‌های صورت می‌شود. در محیط‌های درمانی، روپوش و دستکش یکبار مصرف نیز استفاده می‌شود. انجام کارهایی مانند قرنطینه کردن افراد امکان‌پذیر نیست، زیرا بیماری بسیار همه‌گیر است و نمی‌توان علائم آن را به‌طور قطعی به این بیماری نسبت داد.

از آنجا که این بیماری از طریق ویروس‌های فراوانی به وجود می‌آید و ویروس‌ها دستخوش تغییرات سریع هستند، واکسیناسیون کاری دشوار است، و ایجاد واکسنی که به گونه‌ای فراگیر مؤثر باشد، بسیار نامحتمل است. شست‌وشوی مرتب دست‌ها احتمال انتقال ویروس‌های سرماخوردگی را مخصوصاً در کودکان کاهش می‌دهد.

اینکه آیا استفاده از داروهای ضدویروس یا پادزیست همراه با شست‌وشوی دست‌ها، مزیت خاصی دارد یا خیر نامشخص است.  استفاده از ماسک‌های صورت در نزدیکی افراد مبتلا می‌تواند مفید باشد، اما در مورد فاصله اجتماعی بیشتر مدارک کافی موجود نیست.

استفاده از مکمل روی در کاهش تعداد سرماخوردگی‌هایی که یک فرد دچار می‌شود، می‌تواند مؤثر باشد. استفاده روزمره از مکمل ویتامین C خطر شدت سرماخوردگی را کاهش نمی‌دهد، اما می‌تواند مدت زمان آن را کوتاه‌تر کند. ورزش سنگین برای سرماخوردگی توصیه نمی‌شود و می‌تواند برای آن مضر هم باشد، اما ورزش در حد ملایم (مانند پیاده‌روی) مضر نبوده و می‌تواند در کاهش علائم بیماری نیز مفید باشد

راههای پیشگیری از سرماخوردگی در دوران بارداری

مصرف میوه و سبزیجات تازه به مقدار زیاد و غلات کامل . این دسته از غذاها به بدن شما مواد معدنی و ویتامین های آنتی اکسیدان از قبیل ویتامین سی را می رسانند و به کشتن عفونتها در بدن کمک می کنند.
خوردن آب، آبمیوه و چای های گیاهی ، باعث بهبود حجم ویتامین و مواد معدنی در بدن است. سعی کنید میزان مصرف کافئین و نوشیدنی های شیرین را در دوران بارداری محدود کنید
زمانی که احساس می کنید خسته شده اید، استراحت کرده و میزان استرس را تا جایی که ممکن است به حداقل برسانید.
نرمش های سبک انجام دهید. این کار باعث گردش بهتر خون در بدن شده . به بدن کمک می کند تا بهتر با عفونتها مبارزه کند.

درمان دارویی سرماخوردگی

داروهای مرکب سرماخوردگی (تلفیق چند ماده موثر در یک دارو): بسیاری داروهای سرماخوردگی، ترکیبی از چند دارو هستند، این داروها در بازار، اسم های گوناگونی دارند: ادالت کلد، کلداستاپ و… مثلا حاوی یک ضداحتقان، یک آنتی هیستامین، یک ضدسرفه و یک ضددرد هستند (همه در یک قرص) اما هنگام مصرف این داروها باید دقت کرد وقتی چنین دارویی را می خورید، در واقع همه این داروها را با هم مصرف کرده اید در حالی که شاید نیازی به بعضی از آنها نداشته باشید.

داروهای تب بر: تب، پاسخ بدن در مقابل ویروس ها و باکتری هاست و گاهی لازم است برای درمان آن دارو مصرف شود. بعضی داروها مانند استامینوفن، آسپیرین و ایبوپروفن هم آثار ضددرد و هم آثار ضدتب دارند اما اگر باوجود مصرف دارو باز هم تب وجود داشته باشد یا درجه بدن بالاتر برود یا اگر تب پیش از ۳ روز طول بکشد، باید به پزشک مراجعه شود.

رفع گرفتگی بینی: زمانی که بینی دچار احتقان (گرفتگی) شده باشد، داروهای ضداحتقان کمک خوبی هستند. آنها التهاب را در راه های بینی کم می کنند و اجازه می دهند فرد راحت تر از راه بینی تنفس کند.

دو نوع داروی ضداحتقان وجود دارد:

ضد احتقان های خوراکی: قرص ها و شربت هایی مانند: فنیل افرین و سودوافدرین ضداحتقان های خوراکی محسوب می شوند. این داروها آثار ضداحتقان خوبی دارند اما مانند همه داروها عوارضی هم دارند مثلا تهوع، گیجی و مشکل خواب. باوجودی که می توان این داروها را بدون نسخه از داروخانه تهیه کرد اما بهتر است از داروساز داروخانه در مورد نحوه و مقدار مصرف آن سوال شود. افراد با فشارخون بالا، دیابت، مشکل قلبی و تیرویید هم بهتر است قبل از مصرف دارو با پزشک خود مشورت کنند. زنان باردار و شیرده نیز باید قبل از مصرف هر دارویی از پزشک یا داروساز اطلاعات لازم را کسب کنند.

اسپری بینی ضداحتقان (مانند فنیل افرین): در این روش دارو را مستقیم به داخل بینی اسپری می کنند و باعث کم شدن گرفتگی بینی می شود. این دارو نیز عوارضی مشابه نوع خوراکی آن دارد. به علاوه ممکن است باعث سوزش و خشکی بینی شود. مصرف اسپری های بینی ضداحتقان، نباید بیش از ۳ روز پشت سر هم ادامه پیدا کند چون باعث بدتر شدن وضعیت احتقان می شود.

دارو برای رفع آبریزش بینی: اگر عطسه و آبریزش بینی داشته باشید، آنتی هیستامین ها (مانند کلرفنیرآمین) و دیفن هیدرامین موثر هستند. این داروها با مسدودکردن آثار هیستامین (ماده ای شیمیایی که باعث عطسه و آبریزش می شود) در خشک کردن راه های بینی موثر هستند اما این گروه از دارو یک عارضه مهم دارند؛ خواب آلودگی، بنابراین بهتر است قبل از کارهایی که به تمرکز و دقت بالا نیاز دارند (مانند رانندگی) مصرف نشوند.

دو نوع داروی ضدسرفه وجود دارد:

1- سرکوب کننده سرفه

2- خلط آور

سرکوب کننده های سرفه: این داروها باعث توقف سرفه می شوند. معمولا داروی دکسترومتورفان به عنوان یک ضدسرفه اثر خوبی دارد. این دارو هم معمولا نیازی به نسخه ندارد اما لازم است در مورد نحوه و مقدار مصرف آن از داروساز اطلاعاتی به دست آورد. این دارو هم عوارضی دارد؛ مثل گیجی، تهوع و معده درد. اما اگر سرفه شما طولانی شد یا به دارو جواب نداد بهتر است به پزشک مراجعه کنید و سرخود دارو مصرف نکنید.

داروهای خلط آور (اکسپکتورانت): این داروها با نازک کردن مخاط، گرفتگی قفسه سینه را رفع و سرفه کردن را راحت تر می کنند (مانند گایافنزین). البته در بعضی داروهای ضدسرفه مخلوطی از هر دو نوع داروی ضدسرفه وجود دارد.

آنتی بیوتیک ها: مصرف آنتی بیوتیک در “درمان سرماخوردگی” اثری ندارد. چون سرماخوردگی یا بیماری ویروسی است و آنتی بیوتیک ها روی ویروس موثر نیستند.

بهتر است دارو را طبق نیاز مصرف کنید. مثلا اگر فقط آبریزش بینی دارید، یک آنتی هیستامین کافی است یا اگر سرفه می کنید، یک داروی ضدسرفه به تنهایی مشکل را حل می کند. قبل از مصرف دارو روی جعبه آن را مطالعه کنید یا از داروساز سوال کنید که این دارو شامل چه موادی است.

اگر علایم بیماری شما بهتر نشد به پزشک مراجعه کنید شاید دچار آنفلوانزا یا پنومونی شده باشید که علایمی مشابه سرماخوردگی دارند. بعضی داروهای سرماخوردگی به دو نوع داروی روز و داروی شب تقسیم شده اند.

هر دو نوع این داروها معمولا مشابه هستند اما در داروهای روز، عوامل خواب آلود کننده (مانند آنتی هیستامین) وجود ندارد یا کمتر است تا فرد در طول روز دچار مشکل نشود و در عوض عوامل ضد تب یا ضد سرفه در آن موجود است، اما داروهای شب معمولا حاوی عوامل ضددرد و ضدتب و آنتی هیستامین است.

داروهای گیاهی و طبیعی: افراد زیادی ترجیح می دهند هنگام سرماخوردگی، به جای مصرف دارو، از مواد طبیعی استفاده کنند. ویتامینc (که در بسیاری میوه ها و سبزی های تازه وجود دارد)، گیاهان دارویی (مانند گیاهان اکیناسه، «سرخارگل») و قرص های مکیدنی حاوی «روی» تا حد زیادی موثر هستند.

عسل در کم کردن سرفه، آثار خوبی دارد. البته برای کودکان کم سن و سال توصیه نمی شود. برای رفع گلودرد، غرغره آب نمک اثر خوبی دارد به علاوه مصرف مایعات گرم مانند سوپ مرغ و چای هم توصیه شده است. مرطوب کردن هوا به کمک بخور نیز در مواقع گرفتگی بینی، کمک قابل توجهی به بیماران می کند.
در نهایت باید گفت، هیچ دارویی نمی تواند ویروس سرماخوردگی را از بین ببرد. به همین دلیل، افراد زیادی ترجیح می دهند در صورت سرماخوردن، با استراحت و صبرکردن، اجازه دهند که دفاع بدن ویروس را از بین ببرد.

عوارض استفاده از دگزامتازون

همه داروها به خودی خود شامل یکسری اثرات مثبت و یکسری اثرات منفی هستند اما اگر داروها در موارد مخصوص به خود استفاده شود عواض آن به نسبت کاهش می یابد ، یکی از اشتباهات افراد در هنگام سرماخوردگی استفاده از “دگزامتازون” است. تزریق دگزا ممکن است در روزهای اول بیماری یکسری از علائم سرماخوردگی را کاهش دهد و یک احساس سرخوشی در فرد بوجود آورد و بیمار از حالت بی حالی و کسلی خارج گردد ولی در کنار این حالات 2الی 3 مشکل اساسی فرد را گرفتار می کند .

سرما خوردگی همان طور که می دانیم یک بیماری عفونی است .در بیماری های عفونی سیستم بدن باید تقویت شود که این عامل عفونی از بدن خارج گردد اما نکته که اینجا وجود دارد این است که فردی که درهنگام بروز بیماری عفونی که همراه با تب و گلو درد چرکی باشد و این دارو را ترزیق کند نه تنها سیستم ایمنی بدن خود را تضعیف کرده بلکه بدن خود را تبدیل به یک محیط مناسب برای مانور باکتری ها می کند .

یک توصیه مهم که بیماران سرماخورده باید آن را جدی بگیرند مخصوصا بیمارانی که سرما خوردگیشان ناشی از عوامل باکتریایی همراه با یک ویروس عفونی باشد این است که در زمانی که دچار این سرماخوردگی شدید شدند به هیچ عنوان از دگزامتازون استفاده نکنند .تزریق دگزامتازون مخصوص در فصل پیش رو در کشور بسیار شایع است البته لازم به ذکر است این تاثیرات منفی ذکر شده از این دارو فقط در دگزا خلاصه نمی شود بلکه داروهایی که از خانواده کورتون ها هستند همگی اثرات منفی و زیان بارشان از اثرات مثبتشان بیشتر است مانند : بتامتازون ، تریامسینولون، پردنیزولون و…

تزریق کورتون ها در بیماری های عفونی بسیار مشکل ساز است و بیشتر از اینکه نقش درمانی داشته باشند گول زنک هستند و به عبارتی فقط علائم بیماری را چند روزی پنهان می کنند و پس از مدتی به شکل شدید تری دوباره بروز می کنند. کورتون هرچند علائم بیماری را کاهش می‌دهد اما بیماری را از میان نمی‌برد.

در مورد عوارض مصرف دگزامتازون در دوران شیردهی بر روی نوزاد، اطلاعات جامع و دقیقی در دسترس نیست. مصرف دگزامتازون در دوران شیردهی ممکن است باعث کاهش شیر مادر شود. همچنین دگزامتازون از طریق شیرمادر وارد بدن نوزاد می‌شود. در هر صورت قبل از مصرف این دارو در زمان شیردهی حتماً باید با پزشک مشورت کنید.

نکته مهم: در حال حاضر هیچ دارو یا درمان گیاهی که اثبات شده باشد دوره بیماری را کوتاه می‌کند به وجود نیامده‌است. به همین دلیل درمان بیماری شامل تسکین و بهبود بخشیدن علائم آن می‌شود. استراحت کافی، نوشیدن مایعات برای حفظ آب بدن، و قرقره با آب ولرم و نمک اقداماتی است که از گذشته انجام می‌شده و می‌تواند مفید باشد. با این حال اکثر اقدامات درمانی مربوط به اثر شبه دارو است.