علت بیماری اوتیسم|علائم اولیه “کودکان اوتیسم”|درمان اوتیسم

علائم اوتیسم و علت بروز اوتیسم و راههای تشخیص اوتیسم و درمان بیماری اوتیسم
علائم اوتیسم و علت بروز اوتیسم و راههای تشخیص اوتیسم و درمان بیماری اوتیسم

علائم مهم و هشداردهنده اوتیسم

تقلید، تقلید

نوزادان و بچه های زیر چهار سال عاشق این هستند که رفتارهای دیگران را تقلید و تکرار کنند. اینطوری است که یاد می گیرند بخندند بخورند و بازی کنند اما بچه هایی که نشانه های اوتیسم دارند همیشه رفتار دیگران را تکرار می کنند.
در عوض آن ها خودشان را با مشاهده دیگران و تقلید رفتارشان خشنود می سازند. هم چنین وقتی بچه ای اوتیسم دارد و دیگران را تقلید می کند علاقه ای به بازی های اجتماعی هم ندارد.

نشان ندادن لبخند

به بچه تان لبخند بزنید او هم باید به روی شما لبخند بزند. یا حداقل بعضی وقت ها این کار را بکند. بچه های دو ماهه به بعد معمولا این طور هستند. توجه داشته باشید که اگر بچه ای به لبخند یا خنده دیگران واکنش نشان ندهد این می تواند خط قرمزی برای او باشد.

بازوی آویزان

بازوی آویزان یک مدرک خوب به عنوان خط قرمز برای اوتیسم است. اما حرکات عجیب دیگر بدن و ژست های مختلف می تواند نشانه مشکل دیگری باشد. آیا بچه شما دائما بازوها و پاهایش را سفت نگه  می دارد؟ یا کمرش را پیچ و تاب می دهد؟

علائم مهم و هشداردهنده اوتیسم در کودکان،علائم اوتیسم در بزرگسالان
علائم مهم و هشداردهنده اوتیسم در کودکان،علائم اوتیسم در بزرگسالان

مرتب کردن اسباب بازی ها

بچه های اوتیسمی معمولا کارهای عجیبی با اسباب بازی هایشان می کنند. که این می تواند شامل چرخاندن کوبیدن اسباب بازی به جایی و به صف کشیدن آن ها باشد. آن ها معمولا این کارها را بدون هیچ هدف مشخصی انجام می دهند.

تکرار کلمات

آیا بچه شما انعکاس دهنده شخصی صدای شماست و بخشی از صحبت های شما را به صورت عادت تکرار می کند؟ این موضوع نگران کننده است. بعضی از بچه ها برنامه های تلویزیونی و تبلیغات را بیشتر از حرف زدن با دیگران طوطی وار تکرار می کنند.

رفتارهای تکراری

افراد اوتیسمی نمونه‌های زیادی از رفتارهای تکراری و محدود نشان می‌دهند که در جدول بازبینی شده رفتارهای تکراری (RBS-R) به این نحو طبقه‌بندی شده‌است:

  • رفتارهای کلیشه‌ای (stereotypy): این رفتارها شامل رفتارهای تکراری مثل حرکات پرزدن با دست، صداسازی، چرخش سر و تکان دادن بدن هستند.
  • رفتارهای اجباری (compulsive): این رفتارها از یکسری قوانین پیروی می‌کنند، مانند مرتب کردن اشیا در یک مسیر مشخص.
  • یکسان‌سازی (sameness): مقاومت در برابر تغییر است، برای مثال در مقابل جابه‌جا کردن اثاثیه منزل مقاومت می‌کنند یا از تغییر وضعیت موجود سرپیچی می‌نمایند.
  • رفتارهای آیینی (Ritualistic): در این حالت فرد فعالیت‌های روزانه را همواره به یک صورت انجام می‌دهد، برای مثال این رفتارهای تشریفاتی در هنگام غذا خوردن و لباس پوشیدن دیده می‌شوند. این آیتم بسیار نزدیک به یکسان‌سازی است و از برخی جهات با آن در ترکیب است.
  • رفتارهای محدود (Restrict): به معنی محدودیت در علایق، تمرکز و فعالیت‌ها است، برای مثال علاقه کودک به یک برنامه تلویزیونی یا اسباب بازی خاص محدود می‌شود.
  • خودآزاری (self-injury): که شامل رفتارهایی هستند که آزاردهنده هستند یا باعث آسیب به کودک می‌شوند، برای مثال ضربه به چشم یا سیخونک به پوست یا ضربه به دست (با شی نوک تیز) ویا ضربه به سر. نتایج یک مطالعه در سال ۲۰۰۷ میلادی گزارش کرد که برخی نمونه‌های خودآزاری، حدود ۳۰ درصد از کودکان ASD را در بر می‌گیرد.

نکته: هیچ رفتار تکراری خاصی به تنهایی نشانه و دلیلی برای اوتیسم نیست، ولی هریک از رفتارهای ذکر شده ممکن است به میزان متفاوتی در “کودکان اوتیسم” دیده شوند.

لغات کجا هستند؟

گوگو گاگا گفتن بچه ها نه تنها بامزه است بلکه راهی است که شما بدانید که مهارت های زبانی آن ها در حال بهتر شدن است. اگر بچه ای تا ۶ ماهگی از خودش هیچ صدایی در نیاورد یا وقتی که قرار است کامل صحبت کند فقط اصواتی از دهانش بیرون بیاید احتمالا اوتیسم یا مشکل مشابهی دارد.

نشناختن اسم خودش

تا ۶ ماهگی بچه باید وقتی شخصی صدایش می زند خیلی سریع واکنش نشان دهد و نگاه کند. آیا وقتی صدایش می زنید واکنش نشان نمی دهد؟ یا خیلی دیرتر به شما نگاه می کند؟ این خط قرمزی است که مراقب باشید.

هیچ ارتباطی برقرار نمی کند

اگر آن ها برای حرف زدن خیلی کوچک هستند اما بچه های خیلی کوچک نرمال هر کاری می کنند تا توجه والدین شان را جلب کنند. آن ها لبخند می زنند از خودشان صداهای نامفهوم تولید می کنند و بازوها و پاهایشان را هم تکان می دهند. بچه ای که هیچ تلاشی نمی کند تا با دیگران ارتباط بگیرد ممکن است در خطر ابتلا به اوتیسم باشد.

درمان بیماری اوتیسم در کودکان,علت بروز اوتیسم و شناسایی کودکان اوتیستیک
درمان بیماری اوتیسم در کودکان,علت بروز اوتیسم و شناسایی کودکان اوتیستیک

ارتباط چشمی ضعیفی دارد

حتی بچه های کوچک دو ماهه هم باید ارتباط چشمی برقرار کنند. تا سن یک یا دو سالگی اگر نوزاد شما هنوز هم به نظر می رسد که بیشتر از اینکه به چشمان شما خیره شود به اشیا دیگر ( به خصوص دهان شما ) خیره می شود آن را خط قرمزی در نظر بگیرید.

علت بروز بیماری اوتیسم

مطالعات انجام شده توسط روان شناسان بالینی در مورد علت های اختلال طیف اوتیسم، نشان دادند که نحوه تربیت تأثیری در بروز این اختلال ندارد. اما هنوز علت این اختلال به خوبی معلوم نشده است.

هرچند شواهد نشان می دهد یک عنصر ژنتیک وجود دارد. عوامل محیطی نیز می توانند به بروز آن کمک کنند، مثل خطرات دوران جنینی. ترکیبات مختلف عوامل ژنتیک با عوامل محیطی باعث می شوند که اختلال اوتیسم از لحاظ نشانه ها و شدت بسیار متفاوت باشند. علل اختلال اوتیسم شامل موارد زیر می باشد

عوامل ژنتیک

شواهد نشان می دهد که نقص های اجتماعی و زبانی و مشکلات روانی در اختلالات اوتیسمی معمولا پیشینه خانوادگی دارند. اختلال اوتیسم در اکثر مواقع همزمان با چند اختلال ژنتیک دیگر روی می دهد مثل سندروم Xشکننده . هم چنین بین اختلال اوتیسم و سایر مشکلات روانی، ارتباط خانوادگی وجود دارد. اختلالات عاطفی در والدین کودکان اوتیسم ، تقریبا سه برابر والدین کودکان مبتلا به صرع است.

هرچند منابع مختلف وجود یک عنصر ژنتیک بارز در اختلالات طیف اوتیسم را تأکید کرده اند، تاکنون مشخص نشده است که ژن های مسئول انتقال این اختلالات کدام ها هستند. به همین دلیل، احتمالا مسئولیت انتقال این نشانه ها بر عهده فقط یک ژن نیست و حدود 15 ژن مختلف در این کار سهم دارند. بنابراین می توان گفت اوتیسم بیماری پیچیده ای است که در آن ژن های مختلف سهم دارند.

اختلالات کروموزومی

اختلال اوتیسم با تعدادی از اختلالات کروموزومی، از جمله سندروم X شکننده ارتباط دارند. این اختلال با انواع نابهنجاری های کروموزومی از جمله با تکثیر کروموزومی، حذف کروموزومی و واژگونی کروموزوم ها مرتبط هستند. با این حال، اختلالات کروموزومی فقط مسئول 10 درصد موارد اختلال اوتیسم هستند.

تشخیص اوتیسم,درمان اوتیسم,خصوصیات کودکان اوتیسم,دلایل اوتیسم
تشخیص اوتیسم,درمان اوتیسم,خصوصیات کودکان اوتیسم,دلایل اوتیسم

عوامل جنینی

تعدادی مشکل به هنگام تولد و چند عامل در دوران حاملگی به عنوان عوامل خطر برای ابتلا به اختلالات اوتیسم شناسایی شده اند، از جمله ابتلای مادر حامله به سرخچه، وارد شدن داروهایی مثل تالیدومید و والپروآت به جنین، خونریزی مادر بعد از سه ماه اول حاملگی و ضعف سیستم ایمنی بدن مادر.

ناهنجاری مغزی

از مطالعات کالبدشکافی و fMRI شواهد بسیار زیادی بدست آمده که نشان می دهد بین اوتیسم و ناهنجاری های مغزی ارتباط وجود دارد. کالبدشکافی  افرادی که در زمان حیات به اختلال اوتیسم مبتلا بوده اند نشان می دهد که در بعضی مناطق مغز این افراد، مثلا در مخچه و دستگاه لیمبیک، ناهنجاری هایی وجود دارد. ناهنجاری در مخچه با نقص در مهارت های حرکتی ارتباط دارد، از جمله عدم تعادل مناسب، نقص در مهارت دستی و گرفتن ناصحیح اشیاء که اغلب در افراد مبتلا به اوتیسم دیده می شود.

همچنین، مطالعات کالبد شکافی نشان داده است که مغز افراد اوتیسم، بزرگتر از حد معمول است و این ناهنجاری ها معمولا در زمان رشد مغز در دوران جنینی روی می دهد. در واقع رشد بیش از حد و غیر عادی مغز در دو سال اول زندگی باعث این ناهنجاری ها می شود.

عوامل شناختی

افراد اوتیستیک متناسب با شدت سمپتوم های خود، در توجه به دنیای اطراف و ادراک آن و همچنین در عملکرد اجتماعی عادی، مشکل دارند. آنها در موارد شدید، منزوی و بی اعتنا می شوند و در موارد ملایمتر، با تعاملات اجتماعی مشکل پیدا می کنندو در ارتباط و تبادل افکار و در درک نیات و احساسات دیگران نقص هایی دارند. بعضی روان شناسان بالینی اعتقاد دارند که نقص در مهارت های اجتماعی نتیجه نقص در عملکرد شناختی است.

افراد مبتلا به اوتیسم اولا در عملکرد اجرایی مشکل دارند و این موضوع باعث می شود که آنها توانایی حل مسأله نداشته باشند و نتوانند اعمال خود را از قبل برنامه ریزی کنند و توجه خود را کنترل و رفتارهای نابجا را متوقف سازند. همه این نقص ها در توانایی افراد برای صحیح عمل کردن در جمع های اجتماعی تأثیر منفی می گذارد.  ثانیا بعضی روان شناسان بالینی معتقدند که افراد مبتلا به اوتیسم ذهن خوانی ندارند یعنی نمی توانند حالات ذهنی عادی را متوجه شوند، بنابراین نمی توانند نیت دیگران را درک و پیش بینی کنند.

روش های درمان اختلال اوتیسم

ماهیت بیماری اختلال اوتیسم برای همه برنامه های درمانی مشکل ایجاد کرده است. یکی از ویژگی های افراد اوتیسم این است که از هرگونه تغییر بیزارند، اما همه انواع مداخلات و روش های درمانی، ماهیت تغییر دهنده دارند. همچنین “کودکان مبتلا به اوتیسم” به دنیای خارج بی اعتنا هستند. آنها به تلاش دیگران برای برقراری ارتباط واکنش نشان نمی دهندو حتی کارهای ساده مثل نگاه کردن در چشم دیگران برای آنها مشکل است.

مشکل دیگر در درمان این است که “کودکان اوتیسم” معمولا به تعداد محدودی از اشیاء و رویدادها علاقه مندند و این باعث می شود که یافتن تقویت کننده های موثر برای پاداش دادن به آنها بسیار دشوار باشد.  در آخر باید گفت که حتی افراد مبتلا به سطح خفیفتر اختلال اوتیسم ، رفتار نسبتا عجیب و غریب و مهارت های اجتماعی و ارتباطی ضعیف باعث می شوند که دیگران با شک به آنها نگاه کنند و در برخورد با آنها محتاط باشند.

برای سازگار شدن افراد مبتلا به اختلال اوتیسم با زندگی روزمره و بالا رفتن کیفیت زندگی آنها تلاشهای زیادی شده است. بسیاری از این افراد مشکلات ارتباطی بسیار شدیدی دارند و بدون حمایت و مراقبت دایم از سوی دیگران نمی توانند زندگی عادی داشته باشند. مداخلات درمانی معمولا به 2 شکل زیر است:

1. درمان های دارویی
2. رفتاردرمانی

دارو درمانی

برای درمان نشانه های اوتیسم از چند دارو استفاده می شود که بیشتر برای کاهش و کنترل رفتارهای مشکل زا مثل انزوا، پرخاشگری و خود زنی به کار می رود. داروهای آنتی پسیکوتیک رایجترین دارو برای درمان اوتیسم هستند. این دارو ها از رفتارهای تکراری و کلیشه ای، انزوای اجتماعی و از پرخاشگری و رفتارهای مشکل زا مثل بیش فعالی، اوقات تلخی های شدید، نوسانات خلقی و خود آزاری می کاهند. با این حال بعضی کودکان به دارو واکنش مثبت نشان نمی دهند.

عوارض اوتیسم و شناسایی کودکان اوتیستیک,علائم مهم و هشداردهنده اوتیسم در کودکان
عوارض اوتیسم و شناسایی کودکان اوتیستیک,علائم مهم و هشداردهنده اوتیسم در کودکان

رفتار درمانی

اکثر برنامه های آموزش رفتار تلاش می کنند مهارت خود یاری، اجتماعی و ارتباطی به وجود آورند. زیرا در غیر این صورت، افراد اوتیستیک همیشه محتاج به دیگران خواهند بود و به مراقبت در تمام طول عمر نیاز خواهند داشت. اکثر روش های آموزش رفتار بر اصول شرطی سازی استوار است و درمانگران سعی می کنند مهارت های رفتاری اولیه، مثل توجه (تماس چشمی)، توالت رفتن، رفتارهای خودیاری، پیشقدم شدن در تعاملات اجتماعی با همسالان و بزرگسالان، بازی کردن با همسالان را در کودکان مبتلا تقویت کنند.

از این روش ها برای کاهش فراوانی رفتارهای مختل کننده و نامناسب، مثل اوقات تلخی های بهانه گیرانه، خود زنی، رفتارهای تکراری و واکنش های پرخاشگرانه نیز می توان استفاده کرد. درمانگران در رفتار درمانی از روش مدلینگ یا یادگیری مشاهده ای استفاده می کنند. در این روش درمانگر، رفتار موردنظر را انجام می دهد و بعد از درمانجو می خواهد که آن را تقلید و تکرار کند.

این روش، برای آموزش زبان اشاره به “کودکان اوتیستیک” بسیار مفید است. چون بسیاری از این کودکان حرف نمی زنند، زبان اشاره روش خوبی برای ارتباط برقرار کردن با آنهاست. مطالعات نشان می دهد که مداخلات رفتاری برای تقویت عملکرد اجتماعی افراد اوتیستیک، در بلند مدت، می توانند موثرترین روش باشند.

نکته: کودک ما حتماً باید توسط یک متخصص روانپزشکی اطفال و یک متخصص مغز و اعصاب اطفال ویزیت شود.
نکته: به‌طور فشرده و ترجیحاً هر روز تحت خدمات گفتاردرمانی و کاردرمانی قرار گیرد.

آیا ارتباطی بین واکسینه کردن و اوتیسم وجود دارد؟

یکی از بزرگترین مشاجره‌ها در اختلال طیف درخودماندگی یا اوتیسم بر روی این است که آیا ارتباطی بین اختلال طیف درخودماندگی و برخی از واکسن‌های دوران کودکی، خصوصاً واکسن سرخک، سرخچه، اوریون وجود دارد یا خیر. علی‌رغم حجم وسیع پژوهش‌ها، هنوز پژوهش معتبری ارتباط بین اوتیسم و این واکسن‌ها را نشان نداده‌است.

اجتناب از واکسن‌های دوران کودکی می‌تواند کودک شما را در معرض خطر دریافت و گسترش بیماری‌های جدی از قبیل سیاه سرفه، سرخک و اوریون قرار دهد.

نکته: گزارش‌هایی حاکی است که بیش از ۲۰۰ هزار نفر در ایران مبتلا به اوتیسم هستند.

منابع:دکتر گنجی. آسیب شناسی روانی.سیمرغ