درمان سردرد و میگرن در ماه رمضان,علت سردرد شديد در ماه رمضان
فهرست سرفصل ها
از نظر طب جدید مهمترین علل افزایش سردرد در ماه رمضان چیست؟
- کاهش مصرف سیگار و تنباکو
- کم آبی
- کمخونی
- کمبود خواب و استراحت
- کاهش قند خون در طول روزهداری
- کم شدن مصرف کافئین توسط افراد
اما از دیدگاه طب سنتی قدیم علاوه بر موارد ذکر شده بالا, مشکلات دستگاه گوارش و معده نیز، از علت های اصلی برای سردرد ناشی از گرسنگی محسوب میشود.
راههای پیشگیری از سردرد روزه داران در ماه رمضان
-
سردرد ناشی از کمبود خواب
در ماه رمضان به اجبار تغییراتی در ساعات خواب و بیداری اکثر افراد پیدا میشود، بدین منظور توصیه میشود که ساعات خواب را طوری تنظیم کنیم که دچار کمخوابی آزار دهنده یا پرخوابی زیان بخش نشویم، تغییراتی که در هورمون ها در ساعات مختلف شبانهروز ایجاد میشود، اقتضا میکند انسان شب ها زودتر بخوابد و صبحها زودتر بیدار شود و در فاصله طلوع سپیده صبح تا هنگام طلوع آفتاب نخوابد.
بهترین زمان برای خوابیدن در ماه رمضان
همچنین از نزدیک غروب آفتاب تا هنگام مغرب شرعی زمان مناسبی برای خوابیدن نیست. اگر کسی به خواب نیاز داشت، خواب قیلوله (یعنی از حدود یک ساعت به ظهر مانده به مدت حدود نیم ساعت خوابیدن) اثر نشاطبخشی دارد. بخاطر پیدایش طعم نامطبوع در دهان، احساس کسالت و سردرد و بینشاطی، خوابیدن بلافاصله پس از سحر با شکم پر توصیه نمیشود. البته خواب بلافاصله پس از افطار نیز صحیح نیست، اما خواب در ساعات اولیه شب توصیه میشود. اشخاصی هم که توفیق عبادتهای شبانه را در این ماه ندارند، لازم است حداقل 6-5 ساعت خواب آرام را برای خود پیشبینی نمایند.
-
سردرد ناشی از کاهش قندخون
افرادی که به علت کاهش قندخون دچار سردرد میشوند وعده سحری را حتماً بخورند. اما در این وعده از مصرف غذاها و نوشیدنیهای حاوی مواد قندی فرآوری شده و شکر به مقدار زیاد پرهیز کنند (مخصوصا زولبیا و بامیه). مصرف قندهای سریعالجذب مثل شکر سفید، نبات، شکلات و شیرینی تهیه شده در قنادیها، باعث جذب سریع قند و بالا رفتن قند خون و ترشح زیاد انسولین و به دنبال آن پایین افتادن سریع قند خون میشود و در نتیجه اعتیاد به خوردن قند و شکر و شیرینی ایجاد میگردد.
همچنین پایین آمدن قند خون، موجب ترشح اپی نفرین از غدد فوق کلیوی شده و به دنبال آن قند ذخیره شده در کبد به صورت گلیکوژن، به گلوکز تبدیل میشود تا کاهش قندخون جبران گردد. در عین حال ترشح اپینفرین با انقباضی که در دیواره عروق ایجاد میکند موجب سردرد و میگرن میشود.
-
سردرد به علت کم آبی
به علت بروز کم آبی در بدن بخاطر عدم مصرف مایعات به مقدار کافی در ماه رمضان، بویژه در افراد چاق، سردرد و میگرن بدتر و تشدید می شود. لذا مصرف میوههایی مثل خیار، هندوانه، خربزه، انگور، گلابی، انار، سیب، به، آلبالو و زردآلو در فاصله بین وعده افطار تا سحر توصیه میشود. البته فاصله مصرف میوه با غذا 1/5 الی 1 ساعت باید باشد. همچنین مصرف جلاب، ماءالشعیر، شربت لیمو و سکنجبین، در این ماه توصیه می شود.
-
سردرد به علت کاهش مصرف کافئین
برای جلوگیری ازسردرد ناشی از کاهش مصرف کافئین باید 2 تا 3 هفته مانده به ماه رمضان، مصرف چای، قهوه و مواد کافئین دار را به حداقل برسانیم تا کمی به بدن خود عادت دهیم تا در ماه رمضان کمتر دچار مشکل شویم. مصرف چای سبز بدون کافئین به جای چای سیاه در این زمینه میتواند بهترین کمک باشد.
-
سردرد به علت کاهش مصرف تنباکو و سیگار
ماه رمضان فرصت خوبی است تا بتوانیم عادت ناپسند مصرف سیگار و تنباکو را ترک کنیم. با کم کردن مصرف این مواد از مدتی قبل از شروع ماه رمضان میتوان از عوارض مصرف کم آن در این ماه (مثل سردرد ، کسلی و عصبانیت آنی) پیشگیری نمود.
-
سردرد به علت کم خونی
یکی از مهم ترین علل سردرد در ماه رمضان و حتی در ماههای دیگر سال کم خونی است. بیماران دچار کمخونی با رعایت دستورات زیر میتوانند در ماه رمضان روزه بگیرند:
1- مصرف شربت عسل با آب جوش (بدون لیموترش) بعد از سحری و قبل خواب
2- مصرف یک لیوان شربت شیره انگور رقیق شده با آب، در وعده افطار ، سحر و نیمه شب
3- 1/5 کیلو استخوان راسته گوسفندی بدون گوشت و بدون مغز حرام را با مقداری نمک ، پیاز و زردچوبه و با آب فراوان، در زودپز بریزید و حدود 8 تا 10 ساعت بپزید تا استخوانها کاملاً نرم شوند ، این کار را 2 بار در هفته انجام دهید. عصاره آن را گرفته و تفاله آن را دور بریزند. بعد از افطار و نیمه شب و بعد از سحری هر بار با یک استکان تا یک لیوان از آن بنوشند و یا در هنگام طبخ غذا، در آن بریزند.
4-از عرقیاتی مثل : عرق بیدمشک، عرق کاکوتی، عرق بادرنجبویه، عرق گل گاوزبان، عرق گزنه، عرق سیاه اسپرم و عرق ریحان از هرطعمی که دوست دارید، یک شیشه تهیه کنید و از آب میوه هایی مثل: آب انگور، آب آناناس، آب داخل نارگیل، انبه، لیموترش و آب سیب (مثل عرقیات از طعم هر آب میوه که دوست دارید) تهیه کنید و از هر دوی آن (عرق و آب میوه) 250 گرم را با هم مخلوط کنید و 10 دقیقه روی شعله ملایم بجوشانید، سپس مقداری عسل خوب و اگر نبود شکر ، قند یا شکر سرخ اضافه کنید و 10 دقیقه دیگر بجوشانید. سپس نصف قاشق چایخوری پودر زعفران سائیده و قند خرد کرده ، اضافه کنید و 10 دقیقه دیگر بجوشانید. وقتی سرد شد در یخچال نگهداری و سحر و افطار و آخر شب هر بار 1 استکان یا یک لیوان مصرف کنید.
5- یک لیوان شیر و 1 قاشق شیره انگور و 1 قاشق مرباخوری بادام پوست کنده و آسیاب شده ، را با هم مخلوط کنید و شب هنگام خواب یا قبل از سحری میل کنید.
6- پودر سبوس برنج یا گندم یا غلات به ازای هر فرد 1 قاشق چایخوری در غذاها ریخته و بپزید.
-
سردرد ناشی از مشکلات معده
- سردرد ناشی از تجمع صفرا در معده
کسانی که دچار مشکلات معده ناشی از تجمع صفرا در معده هستند، در هنگام گرسنگی دچار علائمی از قبیل حالت تهوع، تلخی دهان، پیچش معده، تشنگی و سردرد میشوند زیرا در هنگام گرسنگی طولانی مدت ریزش صفرا به معده افزایش مییابد.
برای کاهش این علائم در ماه رمضان به توصیه های زیر دقت کنید:
»قبل از شروع ماه رمضان با مراجعه به پزشک به پاکسازی معده و دستگاه گوارش اقدام کنید.
»از حمام کردن با آب داغ، قرار گرفتن مستقیم در معرض نور خورشید و خوردن انواع خوراکی که شما را دچار یبوست کند و همچنین مصرف خوراکیهایی از قبیل سیر و پیاز خام، تره، شنبلیله، کرفس، خرما، باقلا، گردو، بادمجان، خردل و شیرینی جات مصنوعی و غذاهای مانده و کارخانهای پرهیز نمایید.
»مصرف آش هایی مانند: آش آلو، آش عدس، آش ماش و آش انار
»استفاده از میوههایی مثل آلو، مویز، عناب، تمر هندی، زردآلو، خیار، انار ترش، نارنج، به، بالنگ، گلابی، زالزالک، سیب و سبزیجاتی مثل کاهو و ریحان برای افراد با معده صفراوی بسیار توصیه شده است.
»استفاده از شربت هایی مانند: ماءالشعیر، شربت آلو، شربت لیمو و شربت نارنج یا بالنگ، برای بیماران دچار سردرد ناشی از تجمع صفرا در معده مفید است.
استفاده از ترکیبات زیر برای بیماران مذکور توصیه میگردد:
1- آرد جو را با گلاب مخوط کرده و بر پیشانی و فرق سر ضماد کنید.
2- 35 گرم هلیله زرد کوبیده، 30 عدد آلوی سیاه سپستان، 30 عدد عناب، 70 گرم تمر هندی، 100 گرم بنفشه و 100 گرم تخم کاسنی، 7 گرم مغز فلوس، 50 گرم ترنجبین ، را شب در آب خیس کنید و صبح صاف کرده و آب آن را بنوشید.
3- 40 گرم هلیله زرد را بجوشانید تا نصف آب ظرف تبخیر شود. سپس با 150 گرم ترنجبین مخلوط کرده و میل کنید.
4- هلیله زرد 35 گرم، گل سرخ 10 گرم، بنفشه 15 گرم، تمر هندی 25 گرم، آلو بخارا 35 دانه، مواد را جوشانده و صاف کرده و با 100 گرم ترنجبین بنوشید.
5- گشنیز خشک، بنفشه، گل سرخ به مقدار مساوی بسایید و با 3 برابر آن شکر مخلوط کنید، صبح و شب 7 گرم از مخلوط فوق را با آب سرد بخورید.
این ترکیب حرارت را فرو مینشاند و مانع صعود بخارات به طرف مغز میشود.
6- بنفشه را کوبیده با سرکه آمیخته و به سر و پیشانی ضماد کنید.
7- 35 گرم هلیله زرد را در مخلوط آب انار ترش و شیرین که با پیه آن آبگیری کرده باشید، خیس کرده و پس از مدتی صاف کرده و آب آن را بنوشید. هلیله زرد، مقوی مغز و دافع صفراست.
8- بوئیدن مخلوط آب خیار و کاهو و گشنیز تازه و روغن گل سرخ و سرکه در تسکین این نوع سردرد توصیه شده است.
9- 70 گرم ترنجبین را در ظرفی ریخته و آنقدر آبغوره روی آن بریزید تا رویش را بگیرد، پس از مدتی صاف کنید و بیاشامید. این دارو صفرا را از معده میزداید و مجاری صفرا را پاک میکند.
10- برگ خرفه یا کاهو را کوبیده و بر پیشانی ضماد کنید.
11- 38 گرم هلیله زرد کوبیده و 350 گرم آلوی سیاه را با هم بسایید و صاف کنید سپس با 75 گرم جلاب مخلوط کرده و نصف فنجان از ترکیب بدست آمده را صبح و شب بخورید.
نکته: میتوانید به جای آلو از تمرهندی استفاده کنید.
-
سردرد ناشی از سوءمزاج گرم ساده معده
حرارت معده کسانی که بالاست، بدون اینکه تجمع صفرا در معده داشته باشند به خاطر گرسنگی، دچار سردرد میشوند که این امر به علت افزایش غلبه حرارت بر معده به هنگام گرسنگی است. از علامتهای دیگر این بیماری تشنگی، خشکی دهان و آروغی است که بوی دود میدهد. این نوع سردرد در گرمای هوا و خوردن غذاهای گرم تشدید میشود. این بیماران بهتر است در غذاهای خود از غوره، سماق، زرشک، گشنیز تازه، کاهو و کدو استفاده کنند. سماق، مقوی و پاک کننده معده است و از ریختن مواد به معده جلوگیری میکند. زرشک، مقوی معده و مسکن حرارت معده است. مصرف شربت انار، شربت لیمو، آب سیب و آب میوه به و دوغ برای این افراد مفید است. این بیماران اگر معده ضعیف دارند، میتوانند از مصرف سکنجبین سفرجلی (شربت جالینوسی) بهره ببرند.
-
سردرد به علت ضعف دهانه معده
این نوع سردرد با گرسنگی و پس از برخاستن از خواب تشدید مییابد. در این بیماران اگر طبع معده گرمی دارند، در غذا از آب غوره، سماق و یا آب انار استفاده کنند و اگر طبع معده سردی دارند از انیسون، زیره زنیان و زعفران بهره ببرند. اگر بخاطر سرفه کردن، خوردن ترشیجات ممنوع است، میتوانند از جلاب استفاده کنند. ترکیبی از 5 گرم **مصطکی** و 10 گرم شکر برای پاکسازی مزاج و تقویت دهانه معده مفید است زیرا مصطکی مقوی قوا و معده است و معده را از اخلاط نامناسب پاکسازی مینماید.
**مصطکی، (به انگلیسی:Mastic) شیره زرینی زرد رنگی است که در فارسی به نامهای: «رماس»، «رماست»، «کِیَه» خوانده شده است. در کتابهای طب سنتی با نامهای: «مصطکی»، «مصطکی رومی»، «کندر رومی»، «مستکی»، «علک رومی» ذکر شده است. از نظر طبیعت این صمغ گرم و خشک، محلل و مقوی است. در معجون های تقویت حافظه، جزو داروهای اصلی بشمار میرود.**
آشنایی با خواص درمانی مواد به کار برده شده در ترکیبات مخصوص سردرد
انار ترش، مسکن حرارت معده و کبد و فرو نشاننده جوشش خون و مانع ریختن صفرا به معده و مانع صعود بخارات آن به مغز و در نتیجه جلوگیری کننده از سردرد است. گلابی و سیب، مقوی معده و مانع صعود بخارات به مغز بوده و در نتیجه از ایجاد سردرد جلوگیری میکنند. عناب، صاف کننده خون و مولد خون صالح است و التهاب و تشنگی و جوشش خون را فرو مینشاند و حرارت و التهاب جگر و معده را تسکین میبخشد و اخلاط رقیق مثل صفرا را دفع میکند.
خوردن ، بوئیدن و ضماد کردن خیار برای سردردهای گرم مؤثر است و حرارت صفرا و خون را تسکین میدهد. زردآلو، ملین، دفع کننده صفرا، مسکن تشنگی و جوشش خون و صفرا و التهاب معده است. نارنج، دفع کننده صفرا و مسکن حدت آن و در امراض ناشی از غلبه صفرا مفید است. بنفشه، مسهل صفرا بدون اذیت است به خصوص صفرایی که در معده تجمع کرده باشد و تشنگی و جوشش خون را فرو مینشاند.
ترنجبین، ملین طبع و مسهل صفرا بدون آزار است و عطش را تسکین میدهد. ضماد کردن و بوئیدن سرکه، برای سردرد گرم و سردرد ناشی از صفرا و بخارات آن مفید است. فلوس، مسکن جوشش خون و ملین طبع و مسهلی بیآزار است و با تمر هندی مسهل صفرای سوخته است. سپستان، حرارت صفرا را فرو مینشاند و عطش ناشی از آن را برطرف میکند. گشنیز، مقوی مغز و مانع صعود بخارات به آن است. گل سرخ، مسهل، مسکن صفراست مخصوصاً خشک آن و قوا را تقویت مینماید. کاسنی، مسکن حدت صفرا و خون و مسکن و کاهش دهنده تشنگی است.
بالنگ، صفرا را از خون جدا کرده و از بدن دفع مینماید و حدت آن را تسکین داده و مانع ریختن صفرا به معده می شود و تشنگی حاصل از آن را نیز برطرف میکند. مویز، خاصیت غذایی زیادی دارد و جوشش صفرا را فرو مینشاند و معده را پاکسازی و تقویت مینماید. زالزالک، مسکن حدت صفرا و خون و مقوی معده است. میوه به، دهانه معده را تقویت مینماید و مانع ریختن صفرا به آن میشود.
تمر هندی، ملین طبع است و حالت تهوع را در افرادی که معده صفراوی دارند بر طرف میکند و جوشش خون را فرو مینشاند و صفرا و اخلاط سوخته را از بدن دفع میکند. آلو، کاهش دهنده حدت صفرا و مسکن تشنگی و حرارت و التهاب معده است و صفرا را دفع مینماید.
منبع:salamatnews.com