آسیب های زانو | علت و درمان پارگی مینیسک زانو | درمان زانو درد
فهرست سرفصل ها
رباط های زانو، استخوان ران را به استخوان ساق پا وصل میکنند. رباط ها، مانند تاندون ها، از کُلاژِن ساخته شدهاند و تفاوت آن ها در این است که تاندون عضلات را به استخوان هایی از صفاق مانند لیگامان هپاتودئودنال و بخش های بجامانده از دوران جنینی مانند لیگامان ترس هپاتیس.
4 رباط اصلی پا
- لیگامان متقاطع قدامی یا ACL
- لیگامان متقاطع خلفی یا PCL
- لیگامان کلترال داخلی یاMCL
- لیگامان کلترال خارجی یا PCL
آسیب های شایع زانو
آسیب های زانو از آسیب های شایع در ورزشکاران است. به همین علت متخصصین طب ورزشی باید دانش و مهارت فراوانی در “درمان آسیب های زانو” داشته باشند. ساختمان های بطور شایعی در حین حرکات ورزشی می توانند دچار آسیب شوند.
-
لیگامان متقاطع ( صلیبی) قدامی یا (ACL (Anterior Cruciate Ligament
حرکاتی مانند تغییر ناگهانی جهت راه رفتن، توقف ناگهانی موقع دویدن یا برخورد نامناسب اندام تحتانی به زمین موقع جهیدن می تواند موجب آسیب این لیگامان شود. این آسیب می توان بصورت کشیدگی یا پارگی های خفیف در تاندون بوده و یا می تواند بصورت پارگی کامل لیگامان (رباط) باشد. در ورزش های اسکی و بسکتبال و فوتبال این آسیب ها زیاد دیده می شوند.
-
لیگامان کلترال داخلی یا (MCL (Medial Collateral Ligament
آسیب به این لیگامان معمولا به علت ضربه ای که از طرف خارج به زانو وارد می شود بوجود آمده و معمولا در ورزش های ضربه ای مثل فوتبال دیده می شود.
-
لیگامان متقاطع ( صلیبی) خلفی یا Posterior Cruciate Ligament) PCL)
معمولا به علت ضربه ای که به جلو زانو وارد می شود بوجود میاید. علت دیگر آن پیچ خوردن زانو حین ورزش است.
پارگی منیسک
ساختمان دیگر زانو منیسک است. هر زانو دو منیسک داخلی (Medial meniscus) و خارجی (Lateral meniscus) دارد که جنس آن شبیه غضروف بوده و مانند بالشتکی در بین استخوانهای ران و ساق قرار می گیرد.
یکی از عناصر تشکیل دهنده مفصل زانو منیسک ها است. وظایف و اعمال منیسک ها متعدد است. ایجاد ثبات در مفصل زانو، کمک به تغذیه مفصل، جذب فشارها و استرس های وارد بر مفصل، تطبیق دادن سطوح مفصلی و کمک به حرکات مفصل زانو از جمله وظایف و اعمال مهم منیسک ها است.
در بعضی از موارد در اثر وارد آمدن فشارها یا نیروهای بیش از حد، منیسک ها دچار ضایعه و پارگی می شوند. چنانچه پارگی منیسک خفیف باشد و در قسمت محیطی آن رخ داده باشد امکان دارد به وسیله حرکت درمانی و فیزیوتراپی ترمیم شود، ولی اگر پارگی منیسک ها شدید باشد و در قسمت مرکزی یا وسط منیسک رخ داده باشد، نیاز به عمل جراحی است.
البته در صورتی که عمل جراحی در منیسک ها ضروری باشد، حرکت درمانی هم قبل از عمل جراحی باید انجام گیرد و هم پس از عمل جراحی حرکت درمانی نیاز است.
پارگی منیسک ها در اثر مکانیسم های متعددی رخ می دهد. در اغلب موارد مکانیسم اصلی پارگی منیسک بدین صورت است که فرد یا ورزشکار در یک حادثه یا اتفاق ناگهانی در حالی که زانویش خم است، چرخش و گردش شدیدی در زانویش (ساق پا) ایجاد می شود. پارگی و ایجاد ضایعه در منیسک داخلی به مراتب بیشتر از منیسک خارجی است
درجه بندی پارگی منیسک
طیف آسیب دیدگی های مینیسک از تخریب داخلی تا پارگی های شدید را شامل میشوند.
-
مینیسک زانوی نرمال
مینیسک نرمال مثلثی تیره است که راس تیز و افقی دارد.
-
پارگی درجه ۱ مینیسک زانو
پارگی های درجه یک تا سطح مفصل گسترش نمی یابد. این آسیب دیدگی ها از لحاظ بالینی چندان مهم نیستند، اما تا پارگی های شدیدتر قابل گسترش است.
-
پارگی مینیسک زانو درجه ۲
آسیب دیدگی های درجه دو تا سطح مفصل گسترش پیدا نمیکند. این پارگی ها از لحاظ گسترش مشابه پارگی های درجه یک هستند.
-
پارگی مینیسک درجه ۳
این آسیب دیدگی تا سطح مفصل گسترش پیدا میکند و با علائمی مثل قفل کردن و صدا دادن زانو مرتبط است. در صورت عدم درمان، این پارگی ها تا پارگی های درجه ۴ پیشرفت میکنند.
-
آسیب دیدگی های درجه ۴
با چند تکه شدن مینیسک مشخص میشوند و همانند پارگی درجه سه، اغلب باعث صدا دادن و قفل کردن زانو میشود.
چه زمانی باید به پزشک مراجع شود
- اگر در موقع ضربه یک صدا یا احساس تق در زانو کردید یا احساس کردید زانوی ما ناگهان از زیر ران دررفته و جابجا شده است.
- اگر درد شدید در زانو احساس می کنید.
- اگر لنگش (لنگیدن) دارید.
- اگر نمی توانید زانوی خود را حرکت بدهید.
- اگر زانوی ما متورم شده است.
درمان آسیب های زانو
اقدامات اولیه در آسیب به رباط های زانو تا زمان مراجعه به پزشک، شامل موارد زیر می شود:
- پس از آسیب دیدگی بین ۴۸ تا۷۲ ساعت به پای خود استراحت دهید.
- یخ باید به محض آسیب دیدگی زانو روی زانو قرار داده شود و پس از مرتبه اول،هر دو ساعت یکبار، یخ باید به مدت ۱۵ دقیقه روی زانو قرار داده شود.
- فشار (البته نه فشار خیلی زیاد که باعث آسیب شود) با استفاده از بانداژ فشاری باعث کاهش ورم و کمک به استراحت مفصل زانو میشود.
- بالا بردن پا به منظور کاهش ورم موثر می باشد. هدف این است که زانوی آسیب دیده شما بالاتر از سطح قلب قرار گیرد.
- اجتناب از گرم کردن زانو برای مثال، حمام آب گرم، بالشتکهای گرمایی به مدت ۷۲ساعت
- اجتناب از دویدن یا هر نوع ورزش دیگر که باعث آسیب دیدگی بیشتر میشود.
- اجتناب از ماساژ به مدت ۷۲ ساعت که باعث افزایش خونریزی و ورم میشود.
دارو درمانی
کنترل درد برای مراقبت مناسب از بیمار بسیار اهمیت دارد. داروی مسکن با اثرات ضد دردی که دارد برای بیمارانی که صدمه یا آسیب دیدگی دائمی دارند مؤثر است. برای کاهش ورم و درد داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی تجویز میشود. داروهای مخدر نیز برای مدت کوتاهی پس از آسیب دیدگی حاد تجویز میشوند.
فیزیوتراپی و ورزش
فیزیوتراپ برای درمان پارگی رباط زانو، برنامه ای مخصوص را برای شما طراحی میکند که سرعت بهبودی را تسریع میکند و به شما کمک می کند تا فعالیت های روزمره خود را از سر بگیرید. زمان بهبودی متغیر است، اما عموماً بین ۲ تا ۱۲ هفته طول میکشد.
اهداف فیزیوتراپیست برای درمان پارگی رباط پا
-
کاهش درد و ورم
فیزیوتراپ ها از روش ها و فن آوری های متعددی برای کنترل و کاهش درد و ورم استفاده میکنند که شامل یخ درمانی، گرما درمانی، اولتراسوند، تحریک الکتریکی عصب از راه پوست، بستن نوار، حرکات ورزشی و روش های درمان با دست مثل ماساژ میشود.
-
بهبود دامنه حرکتی ،انعطاف پذیری ، استحکام و تعادل
فیزیوتراپ ورزش های درمانی پارگی رباط زانو را با حرکات پسیو شروع میکند تا به آرامی پا و مفصل زانوی شما را حرکت دهند و به مرور این تمرین ها به حرکات ورزشی و کششی فعالی که خود شما آنها را انجام میدهید پیشرفت میکند.
- آموزش نحوه کشش عضلات با حرکات ورزشی سبک
او حرکات ورزشی و تجهیزات ورزشی مناسب برای بازیابی استحکام، شتاب و بهبود تعادل شما را انتخاب کرده و شیوه انجام آنها را آموزش میدهد.
گردآوری از مجله اینترنتی همراه با علم
منابع:iranorthoped.ir
zanoodard.ir