روانشناسان اختلالات خواب را به اختلالات پیش از خواب و در خلال خواب تقسیم کرده‌اند که “کابوس کودکان” در خواب جزء اختلالات در خلال خواب است.
به معنی خواب دیدن طولانی و هراس‌انگیز که شخص ضمن آن هراسان از خواب می‌پرد. کودک بعد از بیدار شدن بلافاصله هشیاری و جهت‌یابی خود را به دست می‌آورد. این حالت در هر موقع از خواب رخ می‌دهد و در آغاز شب بیشتر دیده می‌شود. کودک روز بعد با بیدار شدن یا پس از بیداری می‌تواند خواب بد خود را تعریف کند.
علائم کابوس کودکان در خواب
فهرست سرفصل ها
- ناله، گریه و فریاد
- کمک طلبیدن
- بیداری یک‌باره
توصیه هایی برای کاهش کابوس کودکان
-
کودک را آرام کنید و به او اطمینان خاطر بدهید
معمولاً بیشترین کاری که والدین می‌توانند برای کودکانی که دچار کابوس می‌شوند انجام دهند، این است که او را بیدار و آرام کنند و به او اطمینان خاطر بدهند که همه چیز «امن و امان است». کودک را در آغوش بگیرید و نوازش کنید ولی زیاد در مورد کابوس حرف نزنید و مسأله را بزرگ نکنید زیرا ممکن است یاد بگیرد با استفاده از این روش جلب توجه کند.
-
از هیجان بیش از حد جلوگیری کنید
تمام کودکان باید قبل از خواب آرام بگیرند. بنابراین خوب است که قبل از خواب به کودکان اجازه تماشای برنامه‌های تحریک‌آمیز یا ترسناک تلویزیونی را ندهیم، برای آنها داستان‌های ترسناک تعریف نکنیم یا اینکه به آنها اجازه فعالیت بدنی زیاد را ندهیم. با اینکه تحقیقات، ارتباط بین تلویزیون و کابوس‌های شبانه را ثابت نکرده است اما تجربه بسیاری از والدین نشان می‌دهد که محدود کردن تماشای برنامه‌های تلویزیون، در این مورد مؤثر واقع می‌شود.
-
در مورد مشکلات، ترس‌ها و نگرانی‌های کودک با او گفتگو کنید
با استفاده از نکاتی که از حرف‌ها و پاسخ‌های کودک درمی‌یابید، سعی کنید زمینه‌های اصلی ناراحتی کودک را پیدا کنید. طی روز در مورد کابوس‌های کودک با او صحبت کنید و بکوشید ترس‌ها و نگرانی‌های او را از بین ببرید. همچنین دوراندیش باشید و سعی کنید به تدریج کودک را برای حوادث رنج‌آور آماده کنید. مثلاً می‌توانید او را بعد از یک سفر یا تعطیلات، به مهد کودک ببرید تا رفتن به مهد کودک برای او کمتر تنش‌زا شود. معمولاً ترس‌های کودکان به دلیل بی‌اطلاعی آنها است.
-
در مورد کابوس‌های تکراری وارد عمل شوید
کودکتان را تشویق کنید در مورد کابوس‌ها صحبت کند و در روشنایی روز آن را به صورت یک تئاتر که البته پایان خوشی دارد، نمایش دهد.
-
تدابیری به آنها بیاموزید
در مورد کودکان بزرگ‌تر، این احساس که وسیله‌ای برای دفاع در مقابل کابوس‌ها دارند، اغلب مفید واقع می‌شود. کودک خردسالی بود که همیشه زره‌اش را با خودش به تختخواب می‌برد تا در مقابل اژدها و غول‌ها محافظت شود. کودک دیگری با روشن گذاشتن یک چراغ رنگی احساس امنیت می‌کرد. مریم، دختر هشت ساله‌ای بود که وقتی با دعای ویژه‌ای از خدا می‌خواست که از او در مقابل شیرها و ببرها محافظت کند، خواب‌های ترسناک کمتری می‌دید.
خواب مایه آرامش و تسکین آدمی است و خوب خوابیدن مثل خوب غذا خوردن برای سلامت روانی ضروری است. شما پدر و مادر گرامی می‌توانید از راهکارهای ذکر شده استفاده کنید تا آرامش دوباره را به کودکتان برگردانید. علت کابوس دیدن کودک هر چه باشد، این امر صحت دارد که کودکان مضطراب، نگران یا کودکانی که احساس ناامنی می‌کنند، بیشتر کابوس می‌بینند.
منابع:
bamom.net
صالح‌فر، عذرا. (۱۳۷۴). خواب، وحشت شبانه، کابوس. تربیت. سال ۱۵شماره ۳٫
گاربر، استفن. گاربر، ماریان دانیلز. فریدمن اسپیزمن، روبین. (۱۳۹۴). چگونه با کودکم رفتار کنم؟ (مترجمان شاهین خزعلی، هومن حسینی نیک، احمد شریف تبریزی). تهران: انتشارات مروارید.