قابلیت تمرکز هنگام مطالعه بر روی متنی که نیاز به درک کردن و فهمیدن دارد بسیار مهم و حیاتی است. درس خواندن برای آزمونهای تستی، آزمونهای تشریحی و حتی مطالعه مفهومی برای پیدا کردن کار و… همگی جزو مواردی هستند که نیازمند تمرکز می‌باشند. اگر شما جزو افرادی هستید که هنگام مطالعه کردن تمرکز ندارید، مجبور می‌شوید یک متن را بارها و بارها بخوانید و یا پس از مطالعه کردن، آن‌ها را به خاطر نمی‌آورید، باید مهارت تمرکز کردن را در خود تقویت کنید.

چندین راهکار برای تقویت تمرکز در زمان مطالعه کردن وجود دارد که به طور عمده در دو دسته قرار می‌گیرند:

  1. عوامل محیطی مؤثر بر تمرکز
  2. عوامل فردی (ذهنی) و نوع مطالعه

محیط مناسب برای مطالعه مؤثر

محیط خوب و مناسب برای درس خواندن، محیطی است که در آن آرامش داشته باشید. برای فراهم کردن چنین محیطی می‌توانید اقدامات زیر را مدنظر داشته باشید:

نکته ۱

خرت و پرت‌ها و لوازمی را که با دیدن آنها حواستان پرت می‌شود را از محیط مطالعه دور کنید. در مکانی مطالعه کنید که وسایل اضافی در آنجا نباشد و همچنین لوازمی که شما را به یاد سایر کارها می‌اندازد نیز در دسترس نباشد. همچنین محیط باید دور از تحرک باشد، برای مثال جایی نباشد که راه رفتن دیگران و یا حرکت اتومبیل‌ها قابل مشاهده باشند. (مثلا کنار پنجره، مکان مناسبی برای مطالعه نیست.)

میزکار تمیز بدون وسایل اضافه

نکته ۲

هنگامی که برای مطالعه به تمرکز احتیاج دارید از محرک‌های شنوایی اجتناب کنید. ممکن است صداهای بسیار خفیف و ضعیف از طبیعت و یا موسیقی بدون کلام با صدای کم به تمرکز شما کمک کند، ولی گوش دادن آهنگ (با کلام)، مکالمات و یا برنامه‌های تلویزیون و یا هر صدایی که در آن گفت‌و‌گویی انجام شود، موجب حواس پرتی شما می‌شود.

نکته ۳

هنگام مطالعه کردن باید در محیط و شرایطی باشید که احساس آرامش داشته باشید. گرسنگی، تشنگی، خیلی سرد یا گرم بودن محیط از عواملی هستند که می‌توانند موجب از بین رفتن تمرکز شما بشوند. همچنین استرس نیز باعث عدم تمرکز می‌شود.

در کنار عوامل محیطی، باید به شرایط درونی و ذهنی خود نیز توجه داشته باشید و از راهکارهای پویا برای برقرار کردن ارتباط مؤثر با متن استفاده کنید.

برقرار کردن ارتباط مؤثر با متن کتاب درسی

برای اینکه بتوانید بهتر با متن مورد مطالعه ارتباط برقرار کنید و آنها را به خاطر بسپارید، می‌توانید از راهکارهای زیر استفاده کنید.

نکته ۱

انجام پیش‌مطالعه و فعالیت‌های مربوط به آن برای درگیر شدن با متن و افزایش تمرکز، بسیار کمک کننده است. برای مثال، پیش از شروع مطالعه و بر اساس سرتیترها و موضوعات، سوال طرح کنید. همچنین برقرار کردن ارتباط بین مطالبی که در حال مطالعه‌ی آنها هستید با مطالبی که قبلا مطالعه کرده‌اید بسیار مفید است. انجام فعالیت‌های پیش‌مطالعه، ذهن شما را برای درک کامل مطالبی که می‌خوانید آماده می‌کند.

نکته ۲

مغز خود را درگیر مطالب کنید و فقط به خواندن (روخوانی) اکتفا نکنید. سعی کنید با استفاده از رسم تصاویر، نمودارها و اطلاعات، آنها را به یکدیگر مربوط کنید. سوالاتی که در قسمت پیش‌مطالعه طرح کرده‌اید را پاسخ دهید. نت‌برداری و خلاصه نویسی انجام دهید و کلمات کلیدی متن را برجسته و هایلایت کنید.

خلاصه نویسی و نت برداری

 » خلاصه نویسی چیست و چطور باید انجام شود؟

نکته ۳

با صدای بلند مطالعه کنید و یا لب‌خوانی کنید. اینکار ممکن است باعث کاهش سرعت مطالعه شود، ولی عمق آنرا افزایش می‌دهد و کمک می‌کند راحت‌تر مطالب را درک کنید و به حافظه بسپارید.

نکته ۴

مطالعه به صورت پیوسته را کنار بگذارید. مغز شما برای تحلیل اطلاعات جدید و به خاطر سپردن آنها به زمان نیاز دارد. تقریبا معادل نصف مدت زمانی که برای مطالعه‌ی هر جمله و پاراگراف صرف کرده‌اید را برای استراحت مغز تعیین کنید. برای مثال اگر خواندن این جمله ۱۰ ثانیه از شما زمان گرفت، هنگامی که به نقطه‌ی پایان جمله رسیدید، ۵ ثانیه تامل کنید. این کار را در انتهای هر پاراگراف و بخش نیز انجام دهید. همچنین در انتهای هر بخش (جایی که مبحث تمام شده و تیتر جدیدی آغاز می‌شود)، در یک و نهایتا دو جمله، خلاصه‌ای از متن را با جملات خودتان یادداشت کنید و ارتباط بین مطالب خوانده شده را بررسی کنید.

داشتن تمرکز هنگام مطالعه بسیار مهم و ضروری است و این کار تنها با تمرین و تکرار بدست خواهد آمد. ممکن است در اوایل، کمی سرعت مطالعه‌ی شما کند شود، ولی پس از اینکه راهکارها را فراگرفتید، با کاهش تعداد دفعات مطالعه، سرعت خود را چند برابر خواهید کرد و مطالعه‌ی مؤثرتر و بهتری خواهید داشت.

 

منبع : عصرعلم

asreelm.com