درمان خانگی نفخ شکم (درمان نفخ شکم در طب سنتی)
فهرست سرفصل ها
منظور از نفخ شکم چیست؟
نفخ به احساس سفتی و پُری شکم، همراه با حس حرکت گاز در آن گفته میشود. این مشکل از شایعترین علائم گوارشی است که در زنان بیشتر از مردان بروز پیدا میکند. سندروم روده تحریکپذیر از شایعترین اختلالات گوارشی است که دردهای شکمی شدید، گاز و نفخ معده را ایجاد میکند و با مواد غذایی که فرد مصرف میکند ارتباط مستقیمی دارد.
سردی مزاج معده موجب بروز نفخ میشود که سرد شدن مزاج معده دارای علائمی مانند: سوءهاضمه و هضم غذاهای خیلی سبک و عدم هضم غذاهای سنگین، ترش کردن معده و تمایل به مصرف غذاهای سرد است.
دلایل اصلی و شایع نفخ شکم
1- بلعیدن هوا (یک نوع عادت عصبی)
2- یبوست
3- ریفلاکس معده به مری (بازگشت غذا و اسید معده از معده به مری)
4- سندرم روده تحریک پذیر
5- عدم تحمل لاکتوز و سایر عدم تحمل های غذایی
6- پرخوری
7- رشد بیش از حد باکتری ها در روده باریک
8- افزایش وزن
9- آکاربوز (داروی بیماری دیابت) و هر دارویی که دارای لاکتولوز و یا سوربیتول باشد می تواند باعث نفخ شود.
10- قاعدگی زنان: خانم ها قبل، بعد و در طی قاعدگی ممکن است دچار نفخ شکم شوند. برای کاهش این نفخ می توان ورزش کرد و غذاهای با فیبر بالا مصرف نمود.
کنترل نفخ معده با طب سنتی
1- بهترین غذا برای “درمان نفخ شکم” مصرف نخودآب با ادویه دارچین و زعفران است. به این ترتیب که مقدار دلخواه نخود را با آب پخته و به آن ادویه اضافه کرده و مصرف کنند البته نخودآب را با مقداری گوشت نیز میتوان پُخت.
2- گرم نگه داشتن شکم نیز از راههای بهبود نفخ است. به این ترتیب که این افراد شکم خود را با کیسه محتوی ارزن یا نمک یا سبوس گرم کنند به نحوی که کیسه محتوی این مواد را در جای گرم مانند: فر یا مایکروفر قرار دهند، 20 دقیقه تا نیم ساعت روی شکم خود قرار داده تا معده گرم شود، این کار در بهبود بسیاری از علائم گوارشی مفید است.
توصیه میشود این افراد ورزش زیاد انجام دهند و در حد طاقت گرسنگی و تشنگی را تحمل کنند.
3- خوردن آسیاب شده مصطکی (مصطکی، صمغ یا شیره رزینی زردرنگی است که از شاخهها و ساقههای درختچهای از خانواده پسته گرفته میشود) با شکر و روغنمالی شکم با روغنهایی مانند سیاهدانه خود برای رفع نفخ مفید است.
4- یکی از علل نفخ معده، نوشیدن آب و نوشابه های گازدار به همراه غذا است. نوشیدن این مایعات با غذا، شیرهٔ معده را رقیق و سرد کرده و هضم غذا را به تاخیر میاندازد. غذاهای ایرانی اکثراً گوشتی بوده و همراه با میوه و سبزیجات است و نوشیدن مایعات به همراه این گونه غذاها، نفخ ایجاد میکند.
5- اگر شما در حین غذا خوردن و یا پس از آن دچار عطش میشوید، بهتر است که برای رفع عطش خود از ماست و میوه های ترش استفاده کنید.
6- ریختن سبزیهای معطر روی غذا و پختن آنها با غذا نیز میتواند مانع نفخ معده شود. استفاده از آویشن روی غذاها از نفخ جلوگیری میکند. لوبیا و عدس را میتوان با کمی گلپر میل نمود که هم خوشمزه بوده و هم نفخ آن را میگیرد. به برخی غذاها نیز زیره اضافه میکنند تا نفخ آن گرفته شود.
7- از راههای رفع اختلالات گوارشی به خصوص نفخ معده میتوان به مصرف برخی گیاهان دارویی و سنتی مثل زیره، رازیانه، گلپر، هل و آویشن اشاره کرد.
8- همچنین مصرف دارچین برای درمان اختلالات گوارشی مثل نفخ معده کاربرد فراوان دارد.
9- مصرف زنجبیل نیز به دلیل خاصیت ضد باکتریایی و آنتیاکسیدانی برای علاج دردهای معده موثر است. البته نباید فراموش کرد که مصرف زنجبیل برای افرادی که فشارخون بالا دارند خطرناک است.
10- هویج هم تقویتکننده معده است که میتوان آن را به همراه غذا خورد.
11- نعناع را هم میتوان به صورت خشک شده در ماست و دوغ یا به صورت شربت با غذا میل کرد چون به کاهش نفخ معده کمک میکند.
مصرف ریحان نیز توصیه شده است.
روش های سنتی و گیاهی برای درمان نفخ شکم
* امام صادق (ع): خوردن عسل با سیاه دانه جهت رفع گازهای شکم (نفخ معده) مفید است.
* برای “درمان نفخ معده” یک قاشق چای خوری پودر زنیان را با یک استکان عسل مخلوط نموده و بعد از هر وعده غذا یک قاشق چای خوری میل نمایید.
* اگر زیاد نفخ میکنید میتوانید 2 قاشق غذاخوری گلپر ساییده را با 2 قاشق غذاخوری پودر نبات مخلوط کنید و آن را به همراه عرق بهارنارنج، بنوشید.
* برای تخفیف نفخ شکمی، میتوان حدود 30 گرم روغن کرچک را در 180 گرم عرق انیسون مخلوط کرد و آن را به معده مالید.
* تخم کرفس 15 گرم . بادیان (رازیانه) 10 گرم . زنیان 10 گرم . همه را نرم کوبیده و با 250 گرم عسل مخلوط نمایید و روزی سه قاشق مربا خوری بعد از غذا میل نمایید.
* برای “درمان نفخ شکم” میتوانید از یک فنجان جوشاندهٔ سبزی های معطر استفاده کنید. به این صورت که مقداری از سبزی معطر مانند نعناع و یا زیره را داخل آب جوش ریخته و مانند چای دم کنید و آن را پس از غذا بنوشید. پس از دو ساعت که مرحلهٔ اول هضم غذا تمام شد، هر قدر آب میخواهید، میتوانید بنوشید و نگران نفخ معده نباشید. اگر در آب خود، مقداری عرق نعناع، عرق آویشن و یا هر نوع عرق سبزیهای معطر دیگر اضافه کنید، از شر نفخ معده خود کاملاً خلاص خواهید شد.
خوراکی های نفاخ کدامند
بد نیست این را بدانید که از نظر طب سنتی، غذاهای بدرنگ و بدبو هم میتوانند باعث ایجاد نفخ بشوند. چرا؟ چون از نظر طب سنتی، حس معده بسیار قوی است. یعنی از خوراکی های خوشبو لذت می برد و از خوراکی های بدرنگ و بدبو هم متنفر میشود. ورود اجباری این خوراکی ها به معده، باعث ایجاد اختلال در هضم آنها و ابتلا به نفخ خواهد شد.
مصرف بیش از اندازه خوراکیهای مرطوبی مانند: خیار و کدو میتواند منجر به ایجاد نفخ شود.
برخی از خوراکیها مانند عدس و لوبیا هم بهخودی خود نفاخ هستند.
به طور کلی افراد مبتلا به نفخ باید از مصرف ترشیها، آب سرد و غذاهای نفاخ پرهیز کنند.
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت مشاهده مشکلات زیر همراه با نفخ، به پزشک مراجعه کنید:
- درد شکم
- مشاهده خون در مدفوع یا داشتن مدفوع سیاه و قیرمانند
- اسهال
- سوزش سردل که بدتر می شود
- تهوع
- کاهش وزن
چه بخوریم که نفخ نکنیم؟
دوغ
دوغ حاوی آنزیمی به نام «لاکتاز» است که قند موجود در شیر موسوم به «لاکتوز» را تجزیه میکند. بسیاری از افراد به قند شیر حساسیت دارند و معده آنها قادر به تحمل و هضم آن نیست. بررسیهایی که در دانشگاه ایالتی اوهایو صورت گرفته حاکی از آن است که مصرف دوغ علائم ناشی از تحمل نکردن لاکتوز را از قبیل نفخ، درد و گاز معده تا 70 درصد کم میکند.
زردچوبه
زردچوبه ناراحتیهای معده را نیز تسکین میدهد. محققان معتقدند از خاصیت ضدالتهابی زردچوبه میتوان در درمان ناراحتیهای گوارشی استفاده کرد. تاثیر مصرف 500 میلیگرم از این ماده، چهار بار در هفته حدود دوبرابر داروهایی است که برای تسکین ناراحتیهای گوارشی به کار میرود.
خربزه
متخصصان میگویند خربزه حاوی مقادیر بالای ترکیباتی است که ادرارآور بوده و از آن میتوان برای درمان ورم و نفخ معده استفاده کرد.
کیوی
مبتلایان به سندروم روده تحریکپذیر که به مدت چهار هفته، هر روز دو عدد کیوی مصرف میکنند کمتر دچار یبوست میشوند و علائم سندروم روده تحریکپذیر در آنها کاهش مییابد.
زنجبیل
بررسی هایی که بتازگی روی زنجبیل انجام شده، نشان میدهد این گیاه به عنوان شل کننده عضلانی عمل می کند و به تخلیه گاز از معده کمک میکند.
موز
پژوهشگران میگویند موز حاوی فیبرهایی است که باکتریهای مفید موجود در معده و روده را تقویت و هضم غذا را تسهیل میکند. زنانی که روزانه دو عدد موز به مدت 60 روز به عنوان پیشغذا میخورند میزان باکتریهای مفید در بدن آنها افزایش پیدا میکند و نفخ معده تا 50 درصد کاهش مییابد.
گشنیز
گنجاندن گیاه گشنیز در رژیم غذایی به قویشدن ماهیچههای دستگاه گوارش کمک میکند و علائم نفخ را از بین میبرد.
چای نعناع
نعناع قرنها به مثابه دارویی گیاهی برای کمک به هضم غذا و درمان ناراحتیهای گوارشی به کار میرفت و اکنون نیز در طب سنتی جایگاه ویژهای دارد. پژوهشگران معتقدند در درمان سندروم روده تحریکپذیر، مصرف روغن نعناع به مدت چهارهفته علائم این بیماری را تا نصف کاهش میدهد.
نعناع توانایی بالایی در فعال کردن کانال «ضددرد» در روده بزرگ دارد که التهاب مجاری معده و روده را کاهش میدهد. این ماده معطر به عنوان کاهنده خفیف اشتها عمل میکند. از اینرو، محققان برای کاهش نفخ معده و کاهش علائم سندروم روده تحریک پذیر توصیه میکنند که افراد یک فنجان چای نعناع بنوشند.
گردآوری از مجله اینترنتی همراه باعلم
منابع:
tebyan.net
farsnews.com
salamaneh.com
jamejamonline.ir
روش های سنتی و گیاهی برای درمان نفخ شکم