الفبای زبان ترکی استانبولی، از بیست و نه حرف از حروف لاتین تشکیل شده است، که با تغییرات اندک بصورت الفبای ترکی در آمده است.این حروف عبارتند از:[divider]
A a, B b, C c, Ç ç, D d, E e, F f, G g, Ğ ğ, H h, I ı, İ i, J j, K k, L l M m, N n, O o, Ö ö, [divider]P p, R r, S s, Ş ş, T t, U u, Ü ü, V v, Y y, Z z
از این ۲۹ حرف ۸ حرف صدادار ۲۱ حرف بیصدا می باشد.
حروف صدادار عبارتند از: A a, E e I ı, İ I ،O o, Ö ö, U u, Ü ü,
و حروف بیصدا عبارتند از:B b, C c, Ç ç, D d, F f, G g, Ğ ğ, H h, J j, K k, L l M m, N n, P p, R r, S s, Ş ş, T t, V v, Y y, Z z
حروف صدادار
فهرست سرفصل ها
همانطوری که ذکر شد، در زبان ترکی حروف به دو دسته صدادار(ÜNLÜ) و بیصدا(ÜNSÜZ) تقسیم می شوند که در زیر به برخی از ویژگی آنها اشاره می کنیم:
YUVARLAK |
DÜZ |
|
||
DAR |
GENİŞ |
DAR |
GENİŞ |
|
U |
O |
I |
A |
KALIN |
Ü |
Ö |
İ |
E |
İNCE |
1) در ترکی هیچگاه دو حرف صدادار پشت سر هم نمی آیند به جز چند کلمه که از دیگر زبانها وارد ترکی شده اند
مانند:
Şiir-fiil-saat
2) قانون BÜYÜK ÜNLÜ UYUMU
A) هرگاه اولین حرف صدادار در یک کلمه ترکی kalın باشد بقیه حروف صدادار آن نیز kalın خواهد بود. مانند:
ANLAM-AÇIK-BARIŞ-OKUL-OKŞAMAK-YUMURTA-YOĞURT-UÇAK
B) هرگاه اولین حرف صدادار در یک کلمه ترکی İNCE باشد بقیه حروف صدادار آن نیز İNCEخواهد بود. مانند:
Erkek-eğitim- öğretmen-ödev-özgür-işçi
این قانون مهمترین قانون حروف ترکی به شمار می رود
موارد استثنا:
I. برخی کلمات مرکب از این قانون پیروی نمی کنند مانند:
Bilgisayar-çiçektozu-güneybatı-karadeniz
II. در ترکی دهها هزار کلمه وجود دارد و به ندرت کلماتی پیدا می شود که ریشه ترکی داشته واز این قانون تبعیت نمی کنند و به مرور زمان دستخوش تغییراتی شده اند مانند:
alma→elma karındaş→kardeş ana→anne
III. برخی از کلماتی که از دیگر زبانها وارد ترکی شده اند:
Dikkat-şişman
IV. دربین صدها پسوند در زبان ترکی تنها ۵ پسوند از این قانون پیروی نمی کنند :
yor -ken -ki -leyin -(i)mtrak
3) قانون küçük ünlü uyumu
در ترکی در یک کلمه بعد از düz ünlü حتما düz ünlü و بعد از yuvarlak ünlü یا dar yuvarlak و یا geniş düz بایستی استفاده شود که این برای صحیح نوشتن بسیار کمک می کند.
Düz ünlüden sonra
a→ a , ı anlam-açık
e→e , i elemek- eğitim
ı→a , ı ısmarlamak-ısınmak
i→e, i izlemek- izin
YUVARLAK ÜNLÜLERDEN SONRA
o→a, u oynamak, okul
ö→e, ü öğretmen, öğüt
u→a, u uyanmak, uyku
ü→e, ü üretmek, ütü
نکته مهم: پس با توجه به قانون فوق می توان نتیجه گرفت که حروف o , ö فقط در اولین بخش کلمه می توانند قرارگیرند که این قانون نیز در نوشتن و همچنین در آزمون TÖMER کمک زیادی به ما می کند، به استثنا چند کلمه که از دیگر زبانهاوارد ترکی شده اند مانند:
Horoz, alkol, radyo,profesör, konsolos, aktör, doktor
حروف بیصدا
حروف ünsüz نیز به دو گروه تقسیم می شوند :
Yumuşak: b,c,d,g,ğ,j,l,m,n,r,v,y,z Sert:ç,f,h,k,p,s,ş,t
برای سهولت در یادگیری حروف Sert کافیست کلمه زیر را یادبگیریم.
fıstıkçışahap
یکی از مهمترین کاربردهای حروف Sert این است که اگراین حروف در آخر هر کلمه ای یافت شوند و پسوندی بخواهیم به آن اضافه کنیم که باحروف d , c شروع شده اند حرف d به t و حرف c به ç تبدیل می شود.
نکته مهم: هر گاه در آخر کلمات ترکی حروف t,ç,p,k باشد بعد از گرفتن پسوندی که با حروف صدادار شروع شده باشد این تغییرات اتفاق می افتد:
T→d dört→dördüncü
ç→c ağaç→ağacı
p→b kitap→kitabı
k→ğ yaprak→yaprağı
البته در افعال به جز ۲ فعل etmek , gitmek ، در بقیه افعال اتفاق نمی افتد. همچنین اندک کلماتی نیز هستند که از این قانون تبعیت نمی کنند:
Kart, et, tüp, top,at,kent,sert,çift, sanat, davet, barut,paket, bulut,
dinamit,pilot,saat,bilet, kravat, hayat,koç
کاربر عزیز اگر آموزش ، مطلب ، داستان ، نوشته طنز ، خبر و… دارید که تمایل دارید در سایت منتشر شود از طریق بخش ارسال مطلب میتوانید با ما همکاری کنید