سوء هاضمه | علائم ، دلایل و راههای درمان سوء هاضمه

 

سوء هاضمه و درمان آن

سی درصد کسانی که به پزشک مراجعه می کنند مرضشان مرض نیست . بلکه کسالت مختصری است که بر اثر پرخوری و یا سوء هاضمه مزمن و یا خیالات مالیخولیایی پدید آمده . سوء هاضمه مقدمه مرض است و در هر مرض سوء هاضمه همراه است ، لذا بجا میدانیم در این باره به تفضیل صحبت کنیم :

جهاز هاضمه از دهان شروع می شود. با در نظر گرفتن این حقیقت میتوان یه اهمیت جویدن پی برد. علاوه بر اینکه غذا در دهان خورد می شود با ماده موسوم به پنالین نیز مخلوط می گردد . کار این ماده تبدیل غذاهای نشاسته ای به ماده قندی است عصاراتی که در دهن ترشح می شود . قلیایی است لذا این عصارات در پروتئینها ، مثل گوشت و غیره اثر ندارد.

غذاهای پروتئینی واسطه اسیدی لازم دارند . غذا وقتی که از مری وارد معده می شود با ترشحات آن که عبارت باشد از پپسین و اسیدهید روکلریک و غیره می آمیزد، اسید هیدروکلریک ماده دیگری هم تولید میکند که موسوم است بهرسکرتین که هضم کننده مواد نشاسته ای و چربی هاست .

اسید هیدروکلریک هضم کننده مواد پروتئینی است . ترشح به موقع اسید هیدرو کلریک در هضم کاربو هیدرات و پروتئین وچربی اهمیت به سزایی دارد . زیرا اوست که در حل و هضم این مواد مدخلیت تام دارد . کمی ترشح و یا زیادی ترشح این اسید هر دو مضر است زیرا در هر دو صورت سوء هاضمه تولید می کند غذاهائی که تولید سوء هاضمه کمک میکند این هاست .

غذاهای چرب بریان شده ، گوشت اردک و گاو و خوک ، انواع ترشیها و ادویه جات ، انواع شیرینی ها ، خیار ، انواع نان قندی ، چای .

سوء هاضمه | علائم ، دلایل و راههای درمان سوء هاضمه

علایم سوء هاضمه

زبان پر بار ، آروغ ترش ، وجود بی اشتهایی و قولنج ، شکم درد ، سردرد ، قی و استفراغ ، نفخ شکم – سنگینی معده .

علل سوء هاضمه عبارت است از :

۱٫ تند خوردن و نجویدن

۲٫ پرخوری

۳٫ نه بندی کردن در اواسط غذا

۴٫ خوردن غذاهای سنگین

۵٫ خوردن ادویه – سرکه – چای – قهوه – شراب زیاد

۶٫ خوردن غذاهای ناسازگار مانند خوردن چای روی غذای گوشتی چرب

۷٫ نوشیدن آب در موقع نامناسب لااقل یک ساعت بعد از غذا . بایستی نوشیدن آن هم به مقدار کم در صورتی که میوه پر آب خورده باشید . اگر آب ننوشید بهتر است ، نوشیدن آب زیاد علاوه بر اینکه عمل هضم را متوقف می کند . فعالیت ترشحات معده را ضعیف می گرداند . در نتیجه غذا با اندازه کافی هضم نگشته از معده دفع می گردد و بدین سان مواد مغذی که باید بتن جذب شود دفع می شود .

۸٫ تحت تاثیر عواف منفی بودن

علاوه بر این ، نوع ساختمان معده و اندازه فعالیت شخص هم تاثیر به سزا در عمل هضم دارد . گروهی هستند که ولو غذائی ساده بخورند مبتلا به سوء هاضمه می شوند و علتش این است که از موقع تولد یک معده ضعیف و معیوب نصیبشان گشته است .

عده دیگر برعکس با اینکه پرخوری می کنند و غذاهای سنگین می خورند به سوء هاضمه مبتلا نمی گردند . علتش قوی بودن معده و مزاج آنهاست .

یک علت دیگر سوء هاضمه ضعف اعصاب است . چنانکه می دانید اطراف معده را اعصاب فرا گرفته است این اعصاب به کمک ماهیچه های شکم ، معده را به فعالیت می آورند . این اعصاب مثل هندل است برای جهاز هاضمه . اعصاب امراضی مانند کاسترالژی و نئورالژی تولید می کند و درباره مضار سوء هاضمه باید اشاره ای بشود .سوء هاضمه علاوه بر اینکه تن را ضعیف می کند مولد خستگی و مسمومیت هم هست . چنانکه می دانید مسمومیت مولد مرض است .

سردرد ، سرگیجه ، شکم درد ، دل درد ، درد کبد و کلیه و تب و دمل و نزله معده و آپاندیسیت و رماتیسم و نقرس و دیابت و امراض دیگر بچه هائی هستند که سوء هاضمه به وجود میآورد .

داروهای گیاهی برای درمان سوء هاضمه

با خوردن مسهل و چیزهایی مانند آن سوء هاضمه درمان نمی شود . بلکه گاهی بیشتر موجب شدت آن می گردد . زیرا علاوه بر اینکه مسهل ها بجدار معده صدمه می رساند اعصاب را ضعیف گردانده جهاز هاضمه را فرسوده میکند .

برای درمان سوء هاضمه باید تخست علت آن را پیدا کرد و سپس به رفع آن علت کوشید . به طور کلی سوء هاضمه بر اثر امتلاء معده تولید می گردد . لذا امساک و خوردن به اعتدال سبزیجات و میوه جات بهترین وسیله درمان سوء هاضمه است . میوه ها از قبیل پرتغال و انگور و توت و انجیر و در سبزیجات مثل ریواس و اسفناج که خود یکنوع مسهل ملایم است که علاوه بر اینکه سوء هاضمه را دفع می کند به تن نیرو می بخشد (چون مواد آهنی و سایر املاح و ویتامین های مخصوص دارد .) مویز و انجیر خشک و آلو بخارا نیز مسهل بسیار خوبی است . ماساژ و ورزشهائی که معده را زیاد به حرکت در می آورد ، نیز در دفع سوء هاضمه نقش مهمی بازی می کند . ولی باید دانست که نباید فورا پس از خوردن غذا ورزش کرد بلکه باید لا اقل دو یا سه ساعت تامل نمود.

کسانیکه به سوء هاضمه مزمن مبتلا هستند باید اقلا چند روز امساک کنند و غذاهای ساده مثل (عصاره میوه جات و سبزیجات) و آنهم به مقدار کم بخورند . اگر سوء هاضمه بسیار شدید باشد باید علاوه بر امساک بتنقیه دست زد ، ولی تنقیه را باید آخرین چاره دانست ، زیرا تنقیه با اینکه پر فایده است موجب اتساع روده بزرگ می گردد .

یک وسیله دیگر درمان کردن سوء هاضمه تلقین به خود می باشد . باید به خود بگوئید «من مبتلا به سوء هاضمه نیستم و سر موقع به قضای حاجت خواهم پرداخت » فکر اینکه سوء هاضمه چاره پذیر نیست . خود موجب شدت یافتن آن می شود .

از گیاهان مشروحه زیر می توانید در موقع سوء هاضمه استفاده نمائید .

کنجد و نبات مخلوط کوبیده جهت سوزش معده و ترش کردن ان مفید است . دمکرده ده گرم آویشن شیرازی در یک لیتر آب جوش مصرف نمائید . یک قاشق قهوه خوری بادیان رومی در یک فنجان آبجوش باید پنج دقیقه دمکرده با هر وعده غذا یک فنجان آن را بعد هر غذا مصرف کنید ، هضم کننده غذا است و درد شکم را آرام می کند .در سوء هضم مقدار بادیان ۲۰ تا ۳۰ گرم باشد .

دارچین – مقوی خوبی برای دستگاه هاضمه می باشد و ضد درد معده هم بوده هم بوده و دارای یک نوع روغن فرار مایعی که دارای خواص مقوی و درسوء هضم مصرف نمائید و دارای ۱۱ ماده مختلف مفید است .

خوردن انگور و خرما برای سوء هاضمه تاکید شده است . پوره سیب زمینی با پوست تنوری کرده و یا با پوست آب پز نموده پوست کنده و به صورت پوره در آورده مصرف می نمایند . برای کسانیکه سوء هاضمه دارند مفید است . سیب زمینی غشاء معده را اصلاح می کند و اثر ضد ترشح دارد و در زیادی ترشی معده تجویز می شود .

برای رفع سوء هاضمه ممکن است ، رازیانه ۱۵ گرم ، زیره سیاه ۱۰ گرم ، گشنیز ۱۵ گرم ، سنبل خطائی ۱۵ گرم ، انیسون یا بادیان رومی ۱۵ گرم . زیره سبز ۷۰ گرم ، تمام این موارد را با هم مخلوط نموده و یک قاشق قهوه خوری از آنرا در یک فنجان با یک لیوان آب بریزند و دو دقیقه بجوشانند و ده دقیقه هم دم کنند و یک فنجان از آن را بعد از صرف غذای ظهر و شام با عسل شیرین نموده بنوشند . آنچه که برای سوء هشم مفید است عبارتند از : سیر و چغندر – کرفس – رازیانه – کاهو عدس – پیاز – ترشک – بادام – لیموترش – به – انگور فرنگی – پرتغال – گلابی

تقویت معده

نعناع :

این گیاه متضمن چند ماده است . نوعی از زرین و تانن و ماده ترو (روغن فرار) که ماده اصلی عامله اصلی اوست و یک نوع از کامفر که (مان تن) نامند .

عمل فیزیولوژیکی : بواسطه ماده مره و تاننی که در بر دارد ، مقوی و از جهت جوهری که در اوست محرک خفیف و ضد تشنج و مسکن است .

موارد استعمال : در مواقع متعدد و به قصد تقویت عمده معده و نفخ آن و امعاء و ممد هضم و ضد تهوع به کار می رود . در ضد تهوع و مبتلایان به سوء هضم و اطفالی که به سیاه سرفه مبتلا هستند از جوشانده و یا دمکرده و یا شربت و یا عرق این گیاه به کار می رود . و اغلب شربت آن را ملایم و مناسب معده می دانند .

خاصه در اشخاصی که بعضی از دواها را نمی توانند بخورند و یا فورا استفراغ می نمایند ، مفید دانسته اند . و چون جوهر او حس ذائقه را کند می کند ، لهذا قبل از نوشیدن بعضی دواء که بد طعم و یا تند می باشند . یک عدد قرص نعناع را مکیده و سپس دارو را بنوشند. تحمل دوا سهل تر خواهد شد .

تخم کشنیز :

در طبیعت سرد وخشک . مقوی معده و امعاء . قدر مصرف آن ده گرم

گرد ذغال چوب :

چوبی که برای تهیه گرد ذغال تهیه می شود هر قدر تازه تر باشد بهتر و موثر تر است . بسوزانند و ذغال آن را هم نرم بسابند تا به صورت گرد در اید .  این گرد جهت جهاز هاضمه مریضی که ضعیف شده و دوره نقاهت را می گذراند مفید است و آن را در شیر مختصر شیرین ریخته روزی یک قاشق متوسط بیشتر هم نباید خورد . آن هم یک تا دو دفعه در تقویت معده اثر خاصی دارد .

آب آهن تافته:

عبارت است از فرو بردن آهن ذوب شده در آب سرد و آن آب جهت تقویت و باه و درد معده و جراحت احشاء و سلسل البول مفید می باشد .

منبع :

asanteb.com